Film: The Incredible Breadmachine

Met de Ongelooflijke Broodmachine laten zes Amerikaanse studenten zien wat er gebeurt als de overheid zich met brood en tientallen andere zaken bezighoudt. Elk contact tussen overheid en individu loopt uit op een explosief conflict. De overweldigende indruk die de film achterlaat is: Waar haalt de overheid de brutaliteit vandaan, kunnen ze de mens nou nooit eens met rust laten, zien die ambtenaren dan niet hoeveel ellende ze veroorzaken?

De film behandelt onderwerpen als sociale zekerheid, onteigening, persoonlijke vrijheid, economische vrijheid, prijsbeheersing, eigendomsrechten, enz., enz.

De film eindigt met een nabeschouwing door Nobelprijswinnaar Milton Friedman.

Het centrale deel van de film bestaat uit 32 minuten, waarin telkens weer de zes studenten aan het woord komen om te discussiëren over de vraag hoe ze hun boek over de Ongelooflijke Brood- machine het best kunnen verfilmen. Dit maakt de film wat rommelig en -door de vaart die er in zit- voor buitenlanders wat moeilijk te volgen. Trouwens, door de vele typisch Amerikaanse trekjes: heftig gesticulerende negers, krotopruiming in New York, sigaren rokende lobbyisten en flitsende sportevenementen, komt men in de verleiding te denken dat zoiets alleen in Amerika mogelijk is. Ten onrechte, want er zijn in Nederland talloze voorbeelden die in grimmigheid niet onderdoen voor de scènes uit The Incredible Breadmachine.

Gezien het grote succes die deze film in Amerika heeft -zowel bij studenten als bij bedrijven- zou men eens moeten nagaan of het maken van een Nederlandse tegenhanger mogelijk is. Gedurende de eerste zes maanden dat de Amerikaanse film op de markt was, werden er immers 470 exemplaren verkocht en nog eens 100 in circulatie gebracht voor verhuur. Dat is ongeveer 10 maal meer dan de meest optimistische verwachtingen. Geen wonder dus dat het Amerikaanse zakentijdschrift Fortune haar commentaar op deze film geeft met de volgende woorden: De Incredible Breadmachine maakt ons ervan bewust dat een nieuwe geest over ons land waart. Niet zomaar een onsamenhangende verzetsstemming tegen de almachtige Staat, maar een serieuze en systematische gedachtegang, gecombineerd met deskundigheid in hun organisatie en communicatie. Het is verfrissend en bemoedigend om de libertarische zienswijze naar voren gebracht te zien door dezelfde generatie van twintigers die niet zolang geleden een nihilistische oorlog scheen te verklaren aan de andere generatie. Amerika had nauwelijks een beter verjaardagsgeschenk voor zijn tweehonderdste verjaardag kunnen krijgen, een verjaardag die ons zou moeten herinneren aan de grote toewijding die de Amerikaanse revolutionairen koesterden voor individuele vrijheid.