Iedere ochtend kunt u naar ieder hotel gaan en een ontbijt bestellen. U kunt dingen bestellen als: vers vruchtensap, verse eieren, verse vleeswaren, jam, koffie, boter en toast gemaakt van vers brood. U zult suiker, peper en zout, servetten, lepels en tafellakens vinden. En als u uw ontbijt niet in een restaurant eet, kunt u het hiervoor genoemde in praktisch elk huishouden terugvinden.

Geen centrale planningskamer in Den Haag of Brussel had er iets aan gedaan om ervoor te zorgen dat er genoeg werd geproduceerd om alles bijelkaar te krijgen. De overheid hoefde niemand te vertellen waar de producten van hun arbeid naar toe te sturen, zodat die producten voor uw genoegen elke dag op de ontbijttafel staan.

Op geen enkele manier kan ’s werelds grootste genie, met ’s werelds grootste computer, regelen dat het hiervoor genoemde wonder plaatsvindt.

Honderden mensen besloten wat kippen te fokken en er kwamen genoeg eieren beschikbaar om honderden mensen meer die eieren te laten verpakken en distribueren naar de juiste plaatsen, zodat ze ’s morgens uiteindelijk bij u op tafel staan. Praktisch het gehele boerenbedrijf is vertegenwoordigd in uw ontbijt; van de graanboer tot de sinasappelkweker, de zoutindustrie tot de tropische peperboer, de veeboer tot de fruitplukker. En niemand heeft hen verteld hoeveel ze moesten doen, wat ze moesten doen en wanneer ze het moesten doen. Toch was het er: daar op uw tafel.

Ondanks dat schijnen de lui in Den Haag en in de Verenigde Naties te denken dat het voorgaande niet goed is en dat het verbeterd kan worden door centrale planning, het vormen van monopolies om de prijzen voor producenten in arme landen hoog te houden en tegelijk laag voor consumenten die het spul kopen. Om het allemaal wat beter te laten klinken dan het plan echt is, worden woorden gebruikt als “de enige echte oplossing is het vormen van een nieuwe internationale economische orde”. Het klonk zo nobel om “de rijken” de “armen” te laten helpen, dat bijna iedereen gelooft dat Robin Hood een witte hoed droeg in plaats van een roversmasker. Bijna elke ambtenaar heeft het gezegde van Lincoln vergeten: “Je kunt de armen niet rijk maken door van de rijken te nemen (en te geven aan de armen).” Als de idealisten van de nieuwe economische orde de ontbijtzaken zouden moeten regelen, zouden ze:

  1. falen.
  2. U zou de hele week slechts gemalen graan krijgen (dat is beter voor u).
  3. Ze zouden vinden dat graan gevaarlijk is voor uw gezondheid en u op een dieet zetten van twee maaltijden per dag.

Deze goedwillende idealisten hebben binnen de V.N., het Internationale Monetaire Fonds, de Wereldbank, Washington en Den Haag, meer gedaan om die “verschrikkelijke vicieuze cirkel van armoede” die ze verafschuwen te laten bestaan, dan alle ondernemers en kapitalisten gecombineerd.

Centraal geleide economieën hebben hun verlies en fouten in de basisgedachte ingebakken. Centrale planning vergroot geen bronnen van welvaart; het vergroot slechts alleen macht. Een staat kan geen nieuwe additionele productiviteit verordineren. Alleen als iemand denkt dat hij winst op eieren kan maken, zult u ’s morgens een ei bij uw ontbijt kunnen hebben. Toch schijnt deze simpele gedachte niet tot voornoemde “idealisten” door te dringen. Waarom niet? Zou het kunnen zijn dat zij meer geïnteresseerd zijn in macht dan in goed te doen?

(naar een artikel van Eugene Jackson)

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR