Dus u bent libertarier?

Vertaling: H. Jelgerhuis

Aangezien wij in een wereld van ideeën en principes leven zou het geen vreemde gedachte zijn om af en toe de grondslagen waarop wij onze filosofie baseren nog eens onder de loep te nemen (Ayn Rand definieerde filosofie als: de kunst om problemen op te lossen).

Waarschijnlijk was het Leonard Read die in de zestiger jaren het woord “Libertariër” bedacht en nu zijn wij dan aanhangers die een nieuwe groep ideeën bestuderen.

Gezien in de totaliteit van onze levensloop – van kind tot volwassene – zijn wij waarschijnlijk filosofisch gezien allemaal “teenagers”. Wij zullen waarschijnlijk niet eerder tot volle wasdom komen voordat onze ervaringen ons harden door het vuur van vele beproevingen. Momenteel lijden wij aan onze groeistuipen waaraan elk denkvermogen onderhevig is. Velen raken geïnteresseerd in het “gebruik” van de ideeën en proberen de “officiële theorieën” zodanig aan te passen dat daaruit een rechtvaardiging ontleend kan worden voor iemands eigen grillen en om te vermijden aan een volwassen beredeneerde zelfdiscipline te moeten voldoen. Als wij de kunst leren verstaan om de vele onduidelijkheden in de wereld uit te pluizen, ontdekken wij ook de grondslagen die deze tegenstellingen verklaren. Dan pas kunnen wij de menselijke noodzaak tot begripsvorming vereenvoudigen door in basisprincipes te gaan denken.

Wij erkennen ongetwijfeld dat ons geestelijk overleven (en daarmede ook ons lijfelijke) afhankelijk is van ons vermogen om de werkelijke gebeurtenissen die in ons leven plaats vinden op te merken, en te bepalen welke principes daaraan ten grondslag liggen. Door deze principes in de toekomst te projecteren en daarbij te speculeren op welke gebeurtenissen hoogstwaarschijnlijk plaats zullen vinden, kunnen wij een voorspelling maken van onze toekomstmogelijkheden.

Zo af en toe is het zeker verstandig deze basisprincipes, die onze filosofie vorm geven, nog eens te bezien, leder mens heeft een filosofie. Het kan zijn dat hij helemaal niet lijkt op wat hij denkt dat het is. Het kan best zijn, dat hij helemaal niet lijkt op wat hij hoopt dat het is, of wenst dat het is, of wat hij van anderen meent dat ze zullen denken.

Iemands filosofie is datgene waar hij zo van overtuigd is, dat zijn denken en zijn doen en laten er door beheerst worden. Of, zoals Gustave Le Bon opmerkte: „Een mens handelt niet volgens zijn verstand maar naar zijn karakter”. Dit maakt het voor ons in één keer onmogelijk om ons te verschuilen achter voorstellen van ons verstand, onze hoge IQ of ons lidmaatschap van het Mensa Genootschap. Het verlangt daarentegen van ons dat wij onze aandacht richten op onze karaktervorming, dat wil zeggen op onze erkende principes, onze filosofie, om onze problemen in positieve zin met succes op te leggen en met vruchtbare gevolgen in de toekomst; kortweg de ontwikkeling van ons verstandelijk vermogen.

De Libertarische beweging groeide uit de geestelijke verwantschap en de onderlinge band van vijf mensen, allen tijdgenoten en min of meer vrienden van elkaar. (Wellicht is het beter te spreken van kennissen aangezien de aard van hun onderlinge binding niet altijd vriendelijk kon worden genoemd).

Aangetrokken als zij tot elkaar waren door hun geestelijke standpunten zijn zij: Rose Wilder Lane, Isabel Paterson, Leonard Read, Orval Watts en de jongste van deze groep, Ayn Rand, waarschijnlijk de grondleggers van “de beweging”.

Door de voornaamste van hun schitterende bijdragen steeds in gedachten te houden, zal het u veel makkelijker blijken anderen te betrekken bij onze pogingen om een vrijere wereld voor ons allen te bewerkstelligen. (“Het leven dat u redt zou wel eens uw eigen leven kunnen zijn”).

Orval Watts vertelde dat hoewel deze vijf mensen geestelijk in principe op dezelfde golflengte zaten en elkaar regelmatig ontmoetten, je het eigenlijk met geen van hen erg lang kon uithouden. Hun geestelijke activiteiten waren vaak zó intens dat het soms irritant werd en ook wel agressief, tengevolge van hun niet aflatende pogingen om een bepaald punt uit te diepen of de anderen van het belang ervan te overtuigen omdat zij het als verstandelijk verplichtend beschouwden. Ieder van deze vijf mensen droeg bij aan de grondbeginselen van zowel het Objectivisme als het Libertarisme. Ondanks de heftige meningsverschillen tussen de hedendaagse aanhangers van het Objectivisme en van het Libertarisme, hebben verstandelijke ideeënuitwisselingen tussen deze vijf grote geesten waarschijnlijk de basisgedachten voor deze beide bewegingen aangedragen. Deze ideeën zijn voor ons de leidraad in onze eigen ontwikkeling, zo ook voor hen, voor wie deze ideeën van vrijheid nieuw zijn. Hoewel zeer velen aan de verdere verbreiding van deze ideeën hebben bijgedragen, is het zeer belangrijk om de uitgangspunten van de vijf duidelijk te onderkennen, omdat zij ons eigen denken ten dienste kunnen zijn om op het juiste spoor te blijven bij alle pogingen om de elementaire grondgedachten te kleineren of op te blazen.

Laat mij daarom – zonder speciale voorkeur (in een poging die personen, die een bepaalde volgorde van belangrijkheid zouden voorstaan te vlug af te zijn) – deze basisgedachte de revue laten passeren.

ROSE WILDER LANE (6 dec. 1886-30 okt. 1968) was de schrijfster van het inspirerende DISCOVERY OF FREEDOM en droeg uiterst belangrijke begrippen aan zonder welke woorden als “vrijheid” niet goed geïnterpreteerd zouden kunnen worden. De mislukking om van dit boek voorgeschreven lesmateriaal in het onderwijs te maken, heeft de weg geëffend voor nietszeggende definities en vervagende verdraaiingen, waarmede hedendaagse begrippen worden beladen.

Er zijn oorspronkelijk 5.000 exemplaren van Discovery of Freedom gedrukt en daarmede is eigenlijk het hele verhaal verteld; van de kwaliteit van de lezers, die erdoor aangetrokken werden zowel als van het belang van de ideeën, die het uitdroeg.

Zij benadrukte dat: „ … in verschillende talen dezelfde woorden verschillende betekenis hebben” en maakt daarbij onderscheid tussen de Europese opvatting van vrijheid, voor zover door de overheid toegestaan, en de Amerikaanse opvatting, waarin vrijheid een onvervreemdbaar bezit is van iedereen.

Het is de persoonlijke beheersing van de menselijke levensgeest, die niet is los te maken van het leven zelf en aan iemand anders gegeven worden. De Europese opvatting van vrijheid (hoe ruim ook gezien) is geen volledige erkenning van de persoonlijke vrijheid. In de Declaration of Independence (Onafhankelijkheidsverklaring) werd het (Engelse) Goevernement in de toenmalige koloniën onwettig verklaard en het kostte de toenmalige Amerikanen 12 jaar om tot overeenstemming te komen over een regeringsvorm en toen alleen nog maar onder voorbehoud van enkele grondwettelijke bepalingen onder de (eigenlijk verkeerde) naam “Bill of Rights” (Wet op de Rechten). Men had veel beter de naam “Bill of Prohibitions” (Wet van Verboden) kunnen kiezen. In deze wet verbieden de Amerikaanse burgers aan de leden van de Amerikaanse regering dwangmaatregelen tegen de burgers te gebruiken. Het laat de Amerikaanse burgers vrij, vrij om zelf te beslissen en verantwoording te nemen voor wat zij doen.

„Als de Amerikanen ooit vergeten dat het de Amerikaanse Regering NIET is toegestaan om een vreedzame burger te weerhouden of te dwingen iets te doen zonder zijn vrijwillige medewerking; als de Amerikaanse burger ooit zijn natuurlijke vrijheid als een gunst zou beschouwen van de mensen in de regering, zowel in Washington als in de Staten, dan gaat deze poging om de mensenrechten op aarde te grondvesten te loor”. (Het is de filosofie, die het mogelijk maakte dat het Amerikaanse Experiment op zo’n dramatische manier de aandacht trok in de hele wereld.

Deze toestand van persoonlijke vrijheid bestond in Amerika vanaf 1550 tot ongeveer 1932. In dat jaar voltrok zich in de Verenigde Staten een revolutie waarbij geen schot gelost werd en die daarom door 90% van de bevolking niet werd opgemerkt. Dat was toen de Verenigde Staten heimelijk een socialistische regering kregen onder presidentschap van Franklin D. Roosevelt. Sindsdien werd het hiervoor genoemde begrip van vrijheid stelselmatig en snel uitgehold. De Amerikaan bevindt zich heden ten dage in de positie waarin de overheid regeert door intimidatie van de burgers in elk onderdeel van hun leven. De burgers hebben verantwoordelijkheid ingeruild voor afhankelijkheid en de kracht van deze mensen is in elkaar geklapt. De Amerikanen zijn het WEL vergeten).

Het is in deze tijd wellicht noodzakelijk om de mening van Rose Wilder Lane te herhalen, dat vrijheid slechts een afgeleide is van verantwoordelijkheidsgevoel en op geen andere manier te verkrijgen is. Als u daaraan de erkenning wilt toevoegen, dat verantwoordelijkheid ook betekent “voor de kosten betalen” dan krijgt u meteen duidelijk inzicht in de krankzinnige gang van zaken om ons heen. Het is tevens een duidelijk bewijs van het ongelooflijk belang om haar boek te lezen, en ook het MAINSPRING of HUMAN PROGRESS zoals Henry Grade Weaver het boek noemde nadat hij Rose’s boek (met haar toestemming) had herschreven. LEONARD READ (1989-1983) stelde vast dat zonder literatuur als basis, niet één beweging zich kan ontwikkelen. Hij beschouwde het als een van zijn voornaamste taken boeken te verzamelen, die ideeën over vrijheid behandelden. Er bleken er in de vijftiger jaren maar bijzonder weinig van te bestaan en dat werd aanleiding tot het vormen van een stichting voor de vorming van kennis en begrip van vrijheid.

Hij richtte de Stichting voor Economisch Onderwijs op (Foundation for Economic Education – F.E.E.) die heden ten dage seminars organiseert waarin een lans wordt gebroken voor economische vrijheid, privé-eigendom, het vrije-marktsysteem, het verlies-en-winstsysteem en minimale overheidsbemoeienis. Daarnaast geeft het een maandblad uit: “The Freeman”. (Hiervan wordt op aanvraag gratis een proefexemplaar toegezonden en als u toch schrijft, vraag dan ook om de brochure “Not Yours to give” – gratis, maar een donatie in geld is altijd welkom, want al het werk wordt bekostigd uit giften en boekverkopen).

Het oorspronkelijke streven van Leonard Read is uitgegroeid tot een veelomvattende bron van boeken van vele schrijvers die de zaak van de vrijheid steunen. De filosofie van Leonard Read wordt benadrukt door de titel van zijn boek “ANYTHING THAT’S PEACEFUL” en het is een uitstekende inleiding voor zijn manier om wereldproblemen op te lossen zoals Weaver’s Mainspring of Human Progress. Beide boeken vormen samen een goede introductie tot de kennisvermeerdering die u krijgt door regelmatig “The Freeman” te lezen.

Doordat Leonard Read volhardde in zijn mening dat oplossingen voor problemen een religieuze grondslag hadden, verwijderde het hem geleidelijk van de andere vier geestverwanten, maar dat doet niet af aan zijn grote verdiensten en aan het belang van de FEE heden ten dage. (F.E.E.-Irvington-on-Hudson, New York 10533).

ISABEL PATERSON (1885-1961) schreef als haar belangrijkste bijdrage het meesterlijke GOD OF THE MACHINE. Zij toonde aan dat er een parallel bestond tussen het lichamelijke en het handelen van de mens en daarmede had zij een grote invloed op Ayn Rand’s “Atlas Shrugged”. Zij waren jarenlang goede vriendinnen en hun grote geestesproducties droegen waarden en inzichten aan waar voor de rest van ons, erg onze best zou moeten doen om onze waardering tot uitdrukking te brengen.

Die weetgierige geesten, die trachten één van de drie grote taboes van deze tijd te doorgronden; Geloof, Politiek en Sex, zullen enorm gestimuleerd worden door “God of the Machine”, terwijl ook een zekere methodiek te ontwaren valt. Het boek beperkt zich tot het taboe van de Politiek. Het draagt werkelijk fundamentele verklaringen aan van maatschappelijke controles die de keuze van vrijheid bepalen voor de gelukkige of ongelukkige leden van de maatschappij die door hun politieke leiders in vrijheid of slavernij gevoerd worden.

Zoals Rose Wilder Lane het beschreef is de geschiedenis één doorlopende herhaling van de strijd van de mens voor vrijheid. “God of the Machine” is een verhandeling die problemen tracht op te lossen terwijl het de meest aannemelijke gevolgen belicht van politieke onderdrukking.

Aan hen die er werkelijk belang in stellen om “de wereld te redden” of een overeenkomstige andere “kruistocht” willen ondernemen, worden de kansen op succes voorspeld en tevens worden belangrijke begrippen aangedragen voor de ware maatschappelijke hervormer. De leringen uit het boek zijn dan ook een interessant middel voor het opstellen van toekomstverwachtingen. Omdat ieder mens bepaalde toekomstverwachtingen moet kunnen maken is dit een onmisbaar boek om in de huidige wereld overeind te blijven. Als u het boek leest zult u zelf in staat blijken te zijn de uitkomst van een confrontatie van een Hitler met de hele wereld te voorspellen. Als Hitler dit boek had gelezen (als zijn zelfopgeblazenheid het hem al had toegestaan) en als hij de gevolgtrekkingen had begrepen dan was hij gewoon huisschilder gebleven. Het is een onweerstaanbare kracht die wordt vernietigd als het tegen een niet-verplaatsbaar lichaam opbotst. Maar hiermede draag ik al conclusies voor u aan zonder dat u de kans hebt gehad dit boeiende verhaal te lezen.

Ook het begrip dat het essentiële element van maatschappelijke terugval net zozeer een noodzakelijk onderdeel voor een succesvolle ontwikkeling van de kwaliteit van mensen is, wordt aan dit boek ontleend. U zult aanwijzingen tegenkomen die u leren dat maatschappijhervormingen worden bewerkstelligd door persoonlijke vorming, en haast nooit via wettelijke regelingen tot stand komen. Stel u zich eens voor wat een enorm voordeel dit is voor hen, die op een oprechte manier proberen manieren te vinden om de wereld nog fijner te maken voor henzelf en hun naasten. Stel u de gevolgen ervan eens voor.

Isabel Paterson las enorm veel; ze was dan ook beroepshalve recensent. Ze had een opmerkelijke bibliotheek en had de gewoonte om wat zij belangrijke boeken vond weg te geven aan mensen van wie zij dacht dat het mensen waren die bepaalde opinies naar voren konden brengen. Of zij gaf ze aan hen waarvan zij meende dat ze de moeite waard waren hun geest te verruimen.

Als u inziet hoe haar vele lezen bijdroeg aan de vorming van haar geestelijke normen dan moet u wel tot de ontdekking komen dat voornamelijk zelfstudie de sleutel vormt voor maatschappelijke veranderingen en niet de indoctrinatie van kerk of staat, waarbij de waarheid geweld aangedaan wordt als dat de betrokken instantie past. Door “God of the Machine” te lezen zult u uw eigen behoefte aan sociale betrokkenheid kunnen begrijpen, al was het alleen maar “om de anderen van je af te houden”.

John Chamberlain (die zegt aan Isabel Paterson zijn eigen ontwikkeling te danken te hebben) schreef een inleiding in haar boek: „De basisfilosofie van het kapitalisme begint al met de verhouding van de mens ten opzichte van het Universum. Hier kunt u lezen, waarom het Amerikaanse vrijheidssysteem (vóór de Amerikaanse Revolutie van 1932-noot van de schrijver) kon werken en waarom collectivisme niet werkt en niet kan werken. “God of the Machine” is het eerste duidelijke werkstuk van goed onderbouwd politiek denken dat sinds eeuwen het licht heeft gezien”. ORVAL WATTS (geboren omstreeks 1894) is de eerste mens die het ondernam om (vermoedelijk) het eerste Amerikaanse leerboek over de vrije-markteconomie te schrijven. Het boek is momenteel niet meer in druk, maar het is waarschijnlijk de eerste poging om het vrije ondernemerschap en door goud gedekt geld weer ingang te doen vinden in een wereld met ongedekt overheids-papiergeld en een ondermijnende onderwijsvorm, die zulk soort geld aanprijst als de enige officiële mogelijkheid voor de overheid om de economie aan de politiek ondergeschikt te maken. Zonder de strikte zelfbeheersing, die van goud uitgaat, hebben politici vrij spel en zal het moeilijk zijn eerlijke politici te vinden.

Orval Watts werd hoofd van de Economische afdeling van het Northwood Institute te Michigan, een hogeschool die voornamelijk wordt bekostigd door het bedrijfsleven, dat van de studenten, die zij later als managers hoopt te zullen aantrekken, een zekere mate van gezond verstand vraagt. Orval Watts invloed in andere economische afdelingen van de hogeschool waren eveneens van opmerkelijk belang. Zijn kundigheid als adviseur maakte dat hij vele andere hogescholen kon bezoeken in zijn vele pogingen weer wat gezondere opvattingen te brengen op deze door politieke indoctrinatie overheerste scholen voor hoger onderwijs.

AYN RAND (2-2-1905/6-3-1983) was de jongste van het vijftal en was, zoals we dat allemaal eigenlijk zijn, de begunstigde van de meningen en de ontwikkelingen van de vier eerder genoemde tijdgenoten. Buiten haar wereldberoemde meesterwerk “Atlas Shrugged” (zo beroemd, dat een recensie slechts uit 3 woorden zou moeten bestaan: “Moet u lezen”) zijn er twee veel kortere werken van haar, die van cruciaal belang zijn. Het zijn twee verhandelingen. De ene is een brochure “Textbook of Americanism” geheten en bevat een beknopte verklaring van de belangrijkste tegenstelling in de hedendaagse wereld: Individualisme versus Collectivisme. De tweede verhandeling van bijna universeel belang is opgenomen in het boek “The New Left, the Anti-lndustrial Revolution”. Het is getiteld “The Comprachicos”. In dit Spaanse woord zult u wellicht “de kinderkopers” herkennen en misschien bent u bekend met de Europese geschiedenis zo’n 200 jaar geleden toen men kinderen verkocht aan kermisklanten, die de kinderlichamen misvormden waardoor ze als dwergen en gedrochten opgroeiden. Op kermissen dienden ze dan als amusement voor het domme volk, dat zich aan hen vergaapte. Ayn Rand schreef over de misvorming van de kindergeest door het van overheidswege beheerste openbare onderwijssysteem.

Om een overzicht van haar werk te willen geven is gewoon te hoog gegrepen. Laat mij volstaan met te zeggen, dat het lezen en bestuderen en verwerken in uw eigen normstelling beslist noodzakelijk is om werkelijk mens te zijn. Als u “Atlas Shrugged” geen drie keer gelezen hebt, dan hebt u het eigenlijk NIET gelezen.

De belangrijkste les die er uit te trekken valt, is waarschijnlijk wel het standpunt, dat de moraliteit thuis hoort onder de wetenschappen en niet bij het mystieke. Dit wordt in haar werken duidelijk naar voren gebracht en geeft daardoor een uiterst scherp antwoord op de misvormingen, die de hedendaagse zogenaamde wijsgeren aandragen met hun ontwijkende variaties op: „ …. ieder van ons heeft zijn eigen persoonlijke moraal”. Bedenkt u zelf maar wat dit kan betekenen.

U zult merken dat u uzelf veel tijd bespaart als u “in principes” leert te denken want: „iets dat in principe fout is kan in de praktijk goed zijn”. Als u deze boeken dus leest zult u vanzelf de meest elementaire principes leren aannemen. Deze zullen werkelijk gaan fungeren als uw maatstaf voor de beoordeling van latere schrijvers die trachten andere ideologieën aan uw denken op te dringen. Lees dus de vier genoemde boeken, die nog verkrijgbaar zijn, bestudeer de redeneringen tot het begrip een deel van uzelf geworden is. Weet wat je weet en weet dat je het weet. Daarmede legt u de basis voor uw geestelijk zelfvertrouwen.

Om Libertariër te zijn of te worden zonder de begrippen die door deze reuzen van het karakter en verstand uitgedragen werden en die de brede filosofische basis vormden waar wij nu op steunen, gelezen – of sterker nog – eigen gemaakt te hebben, blijft u kwetsbaar en weerloos tegen de aantijgingen van hen die uw handelen graag in hun voordeel zagen veranderen, door met slinkse vervormingen op uw verstandelijke ik in te werken.

Als u eenmaal de grondbeginselen die door deze geestelijke voorouders duidelijk zijn gemaakt, hebt begrepen dan pas zult u in staat zijn het hoofd te bieden aan de vele stormen en harde winden (vaak alleen loze lucht) van de geestelijke orkanen die u bestormen. Dit is een bedrevenheid die u moet bezitten om te kunnen overleven, want alleen natuurwetten en niet door mensen opgelegde dwangmaatregelen bepalen uw toekomst.