Communisten doen het met het kapitaal. Feministen doen het met de mannen. Christenen doen het…
Communisten doen het met het kapitaal. Feministen doen het met de mannen. Christenen doen het met de atheïsten. Fascisten doen het met de buitenlanders. U begrijpt wat ik bedoel: ik heb het over het gebruik van zondebokken. En libertariërs?
Libertariërs doen het met de ambtenaren. Met “de staat”. Die indruk krijg ik in ieder geval wel eens, als ik artikelen lees waarin de overheid wordt afgeschilderd als de maffia en belastinginspecteurs als schietgrage gangsters die met het geweer in de aanslag de hulpeloze burger van zijn spaarcentjes beroven. Of als ik artikelen lees waarin de oorzaak van ons slecht functionerend strafrechtelijk systeem wordt gezocht in een complot van ambtenaren op het Ministerie van Financiën, die op deze manier de consumentenbestedingen proberen op te voeren. Zou alle onrechtvaardigheid in de wereld echt alleen maar de schuld zijn van “de Staat”?
Je zou natuurlijk kunnen aanvoeren, dat overheden zich overal ter wereld in alle tijden bezondigd hebben aan allerlei grote en kleine misdaden. De vraag is echter: hoe zou het de mensheid vergaan zijn zonder deze overheden? Met andere woorden, zijn het niet gewoon mensen die misdaden plegen, in plaats van overheden? In vroegere primitieve samenlevingen bestond er geen staat, maar onze primitieve broeders en zusters wisten wel raad met uitbuiting, slavernij, verkrachting, massamoorden en martelingen.
De rol van de overheid in onze maatschappij vloeit voort uit het mens- en wereldbeeld dat de meeste mensen erop na houden. Daar op het vlak van fundamentele ideeën is waar de “besluitvorming” werkelijk plaatsvindt. Ayn Rand heeft het libertarisme bekritiseerd omdat het niet meer zou zijn dan een politiek idee, zonder filosofische fundamenten. Ik denk dat ze daarin gelijk had. Wat nog niet wil zeggen dat alleen haar filosofische fundamenten de enige juiste zijn. Ayn Rand had ook haar zondebokken. Gelukkig zijn er heel wat libertariërs – zoals Nobelprijswinnaar Friedrich von Hayek, waaraan we in dit nummer speciale aandacht besteden – die zich niet tot slogans beperken, maar zich richten op het verdiepen en uitbouwen van het libertarische gedachtegoed. De meeste van die libertariërs bevinden zich vooralsnog in het buitenland. Voordat het libertarisme in Nederland weerklank zal kunnen vinden moet er nog hard aan de weg worden getimmerd.