Inhoudsopgave:

THEORIE

PRAKTIJK

LITERATUUR

LINKS

THEORIE

Wat is het libertarisme ?

 

 

Het libertarisme is een politieke filosofie die een maatschappij nastreeft waarin individuele vrijheid centraal staat. In een libertarische maatschappij gaan personen betrekkingen aan op basis van vrijwilligheid. Het initieren van geweld, dwang en fraude is niet toegestaan. Dit betekent dat overheidsingrijpen in de vrije markt en het persoonlijk leven van de burger niet is toegestaan. Het libertarisme volgt deze principes consequent.

Is het libertarisme tegen de staat ?

 

 

Binnen het libertarisme bestaan verschillende opvattingen omtrent de wenselijke omvang van de staat. Er zijn libertariers die een minimale staat met alleen een aantal taken op het gebied van justitie en politie voorstaan. Deze zogenaamde nachtwakerstaat is de meest extensieve staat die volgens hen te rechtvaardigen is. Tevens zijn er libertariers die van mening zijn dat ook deze taken van de staat in principe door de markt kunnen worden verricht. Verder wijzen zij erop dat ook een minimale staat redistributieve effecten heeft. Deze libertariers worden wel anarchistische libertariers genoemd.

Is het libertarisme tegen democratie ?

 

 

Volgens het libertarisme mag een democratie geen inbreuk maken op de onvervreemdbare rechten van het individu of zijn / haar eigendom. De reikwijdte van de democratie wordt volgens het libertarisme dus begrensd door deze rechten. Een  activistische staat die op basis van het ‘algemeen belang’, ‘sociale rechtvaardigheid’ of andere politieke doelstellingen deze rechten terzijde schuift is niet legitiem. Met name in het geval van de anarchistische varianten van het libertarisme wordt het libertarisme gekenmerkt door een anti-politieke inslag. Voor zover het libertarisme politiek bedrijft is het om de politiek zelf te willen opheffen. Dat het libertarisme sceptisch is over de democratie betekent natuurlijk niet dat zij een voorstander is van een of andere vorm van een totalitair regime. In de optiek van libertariers zijn dergelijke staatsvormen al helemaal niet wenselijk. Het libertarisme streeft naar een maatschappijvorm waarin personen op basis van vrijwilligheid met elkaar omgaan. Zij is dus een stap vooruit ten opzichte van samenlevingsvormen waarin meerderheden over minderheden kunnen beslissen.

Is het libertarisme pacifistisch ?

 

 

Nee. Het libertarisme is tegen het initieren van geweld. Dus iemand mag best geweld gebruiken om zich te verweren tegen iemand die geweld initieert. Het is in principe natuurlijk best mogelijk dat iemand zowel het libertarisme als het pacifisme is toegedaan maar een logisch verband is hier niet tussen. Het onderscheid tussen het initieren van geweld en geweld als zelfverdediging is voor het libertarisme een belangrijk onderscheid.

Is het libertarisme een vorm van conservatisme ?

 

 

Nee. Een belangrijk uitgangspunt van het libertarisme is dat personen elkaar geen conceptie van het goede leven mogen opleggen. Zolang mensen elkaar geen schade toebrengen door hun wijze van leven mogen andere personen of de overheid dit niet verbieden of aan banden leggen. Tevens is het volgens het libertarisme in beginsel niet toegestaan om mensen tegen zichzelf te beschermen door een bepaalde wijze van leven te verbieden. Het liberarisme is dus anti-paternalistisch van karakter. Je zou echter wel kunnen stellen dat het libertarisme conservatief is in die zin dat zij mensen in hun waarde laat en geen progressieve experimenten door de overheid toelaat. Het libertarisme is dus heel goed verenigbaar met het koesteren van tradities of andere overgeleverde manieren van leven.

Is het libertarisme een vorm van liberalisme ?

 

 

Ja. Het libertarisme is een voortzetting en verdere uitwerking van het klassieke liberalisme. Toen na de tweede wereldoorlog het woord ‘liberal’ in de VS steeds meer de betekenis kreeg van progressieve politiek en staatsinterventie besloten een aantal personen zich ‘libertarians’ te gaan noemen. In continentaal Europa wordt het woord liberaal echter nog wel gebruikt door mensen wiens politieke opvattingen dichter bij het libertarisme staan.

Is het libertarisme (extreem) rechts ?

 

 

Veel libertariers hebben niet zo veel op met de termen ‘links’ en ‘rechts’. Zowel voorstanders van een sterke staat als tegenstanders van een sterke staat worden wel ‘rechts’ genoemd. Het libertarisme wordt gekenmerkt door het belang dat zij hecht aan zowel economische vrijheid als persoonlijke vrijheid. Hierdoor laat zij zich niet makkelijk plaatsen op het traditionele ‘links-rechts’-schema. Extreem rechts kan het libertarisme al helemaal niet genoemd worden vanwege het feit dat het libertarisme voor legalisering van drugs en tegen het bedrijven van een rassen- of gezinspolitiek is. Waar extreem rechts vaak voor maximale dwang van de staat is, is libertarisme tegen elke vorm van staatsdwang. Helaas scheppen (anti-kapitalistische) critici er soms een genoegen in om het libertarisme als extreem rechts af te schilderen. De reden hierachter is niet in de laatste plaats dat men blijkbaar een gedachtegoed wil diskwalificeren door gebruik te maken van termen met een nogal negatieve bijklank en het daarmee naar de marge van de samenleving wil verdringen.

Is het libertarisme de politieke filosofie van ‘de rijken’?

 

 

Nee. Het libertarisme is een politieke theorie waarin gelijke rechten centraal staan. Dat personen over verschillende natuurlijke eigenschappen en talenten beschikken kan in de praktijk betekenen dat personen op de vrije markt verschillende inkomens verdienen. Volgens het libertarisme is hier niets mis mee en zelfs wenselijk omdat door (grote) verschillen in beloning de arbeidsmarkt het beste kan functioneren. Overheidsinterventie om inkomens te nivelleren wordt dan ook met kracht van de hand gewezen. Verder is de de redistributieve staat ook in het nadeel van de lage inkomens. Door de hoge belastingdruk worden zij gedwongen om mee te betalen voor voorzieningen van de midden- en hoge inkomens. Met uitzondering van de politieke klasse, die leeft op kosten van de burger, ziet het libertarisme de maatschappij niet als een het strijdtoneel van een aantal antagonistische klassen maar als een verzameling individuen die op een vreedzame wijze betrekkingen met elkaar aangaan.

Is het libertarisme hetzelfde als egoisme ?

 

 

Nee. Er is niets egoistisch aan een theorie welke geweld, dwang en fraude tussen personen verbiedt. In een libertarische maatschappij leeft ieder individu van de vrucht van zijn eigen arbeid (inkomsten en giften) en niet over de ruggen van andere personen zoals in de huidige maatschappij. Mensen kunnen uit egoistisch en altruistische motieven handelen. Volgens het libertarisme mag de overheid de burger niet dwingen om uit een van deze motieven te handelen. De moraal kan heel goed zonder de overheid.

Is het libertarisme hetzelfde als het objectivisme van Ayn Rand ?

 

 

Nee. Hoewel Ayn Rand met haar filosofische werken en romans enorm veel invloed heeft gehad op het moderne libertarisme en de libertarische beweging is het objectivisme een complete filosofie omtrent het wezen van de mens en de moraal. Sommige libertariers zijn aanhangers van het objectivisme, anderen wijzen het af. Behalve het objectivisme van Ayn Rand zijn er nog vele andere funderingen van het libertarisme mogelijk zoals het utilitarisme of sociaal-contract theorieen.

Wat zijn de belangrijkste politieke filosofen van het libertarisme ?

 

 

Voorlopers van het moderne libertarisme zijn bv. John Locke, Herbert Spencer en Adam Smith. De twintigste eeuw kent een groot aantal politieke filosofen die op een of andere wijze het libertarisme zijn toegedaan. Een aantal belangrijke namen zijn:

  • Murray Rothbard
    Murray Rothbard is wellicht de grondlegger van het moderne anarchistische libertarisme en tevens persoonlijk betrokken geweest bij de libertarische beweging in de VS. Het werk van Rothbard staat in de traditie van de ‘Oostenrijkse School’. Met zijn eigenzinnige benadering formuleerde Rothbard nieuwe inzichten op het gebied van de staat, de vrije markt, collectieve goederen, centrale banken en belastingen. Zo kwam hij tot een anarchistische variant van het libertarisme waarin elke vorm van belastingheffing niet legitiem en een vorm van diefstal is. De traditionele taken van de klassiek-liberale staat kunnen volgens Rothbard het beste worden verricht door de markt. Een filosofische onderbouwing hiervan is te vinden in zijn werk, ‘The Ethics of Liberty’. Een bekende (toegankelijke) inleiding in het libertarisme van zijn hand is ‘For a new Liberty’. Murray Rothbard heeft een grote hoeveelheid geschriften geschreven.
  • Ayn Rand
    Ayn Rand is wellicht de populairste spreekbuis van de libertarische levensvisie. Haar romans hebben de harten van vele libertariers veroverd. Haar geschriften worden gekenmerkt door een vaak felle en emotionele betoogtrand. Centraal uitgangspunt in haar werken is dat het laissez faire kapitalisme de enige verdedigbare maatschappij is voor vrije rationele personen. Een belangrijke verdienste van Ayn Rand is dat zij gepoogd heeft een morele fundering aan de vrije markt en de minimale staat te geven. Anarchistische varianten van het libertarisme wees zij echter fel van de hand. Haar belangrijkste filosofische werken zijn ‘The Virtue of Selfishness’ en ‘Capitalism, the unknown Ideal’. Haar belangrijkste en beroemdste roman is ‘Atlas Shrugged’.
  • Robert Nozick
    Robert Nozick is auteur van het bekende politiek-filosofische werk, ‘Anarchy, State & Utopia’. In dit werk zet Nozick uiteen waarom de minimale staat de meest extensieve staat is die verdedigbaar is op basis van individuele (negatieve) vrijheidsrechten. Baanbrekend werden zijn kritieken op herverdelingstheorien en verdedigingen van de verzorgingsstaat, zoals die van de poltieke filosoof John Rawls. Verder heeft Nozick nog een aantal artikelen geschreven over Ayn Rand, de ‘Oostenrijkse School’ en de vrije markt.
  • David Friedman
    David Friedman is de zoon van de (gematigd) libertarische Nobelprijswinnaar en ‘monetarist’ Milton Friedman. Hoewel David Friedman vele artikelen over het economie en het libertarisme heeft geschreven is hij vooral bekend om zijn boek ‘The Machinery of Freedom’, een utilitaristische verdediging van het anarchistische libertarisme. Friedman verdedigt zijn libertarische visie op grond van de opvatting dat een libertarische maatschappij de grootste welvaart en efficientie voortbrengt. David Friedman staat skeptisch maar niet afwijzend ten opzichte van natuurrechtelijke funderingen van het libertarisme. Net als Murray Rothbard is David Friedman actief in de libertarische beweging.
  • Jan Narveson
    Jan Narveson heeft een baanbrekend boek geschreven, ‘The Libertarian Idea’, waarin hij op basis van de sociaal-contract theorie van David Gauthier een filosofische onderbouwing poogt te geven van de libertarische positie zoals die door Robert Nozick is geformuleerd. Zijn boek is tevens van belang omdat Narveson er in slaagt veel kritieken op het libertarisme te weerleggen. Met name de hoofdstukken over (negatieve) vrijheid en eigendom zijn van hoog niveau. Narveson heeft meerdere bijdragen gelevert aan libertarische uitgaven.

PRAKTIJK

Heeft het libertarisme geen grote armoede tot gevolg ?

 

 

Een libertarische samenleving is geen utopia. Net als in elke andere samenleving zullen verschijnselen als misdaad, werkloosheid en armoede niet geheel van de aardbodem verdwijnen. Dat neemt niet weg dat in een libertarische samenleving de gemiddelde welvaart een stuk hoger zal zijn en steun aan hulpbehoevenden op basis van vrijwilligheid kan plaatsvinden. Libertariers hebben in het algemeen meer vertrouwen in initiatieven om mensen te helpen ‘van onderop’. Dergelijke initiatieven kunnen doelgerichter plaatsvinden en corrumperen niet de moraal zoals dat bij de paternalistische verzorgingsstaat hedentendage het geval is. Bijkomstig voordeel is dat politici niet meer een hoog bemiddelingsloon zullen opstrijken door armen in een afhankelijkheidspositie te houden.

Leidt het libertarisme niet tot een verkilling en verharding van de samenleving ?

 

 

Nee. De verantwoordelijkheid voor hard en kil een kil gedrag is volledig te leggen bij het individu en niet bij de maatschappij, het kapitalisme of  het systeem. Een belangrijk uitgangspunt van het libertarisme is dat personen volledig verantwoordelijk zijn en kunnen worden gehouden voor hun eigen gedrag. Omdat in een libertarische maatschappij mensen vrij zijn om hun leven naar eigen inzicht te leiden betekent dit dat a priori niet kan worden gesteld dat een libertarische maatschappij hard of kil is. Verder zijn sommige libertariers van mening dat in de huidige samenleving de staat de moraal corrumpeert door mensen te verplichten solidair met elkaar te zijn. Alleen in maatschappij waar personen de ruimte krijgen om hun leven in te richten naar hun eigen visie kan er sprake zijn van een vrije moraal. Moraliteit en dwang sluiten elkaar wederzijds uit.

Brengt een volledige vrije markt niet enorme milieuproblemen met zich mee ?

Veel milieuvervuiling vindt nu plaats in gebieden die in publieke handen zijn. Volgens het libertarisme zijn mensen minder geneigd verantwoordelijkheid te dragen voor zaken die hen niet toebehoren. In een volledig private maatschappij zal er dus een grotere stimulans uitgaan van personen om duurzaam met hun eigendommen om te gaan. Verder is veel milieuvervuiling een traceerbaar verschijnsel zodat personen en groepen van personen een proces kunnen aanspannen tegen de vervuiler op basis van aantasting van hun eigendomsrecht.

Leidt de afwezigheid van regelgeving en keuringen door de overheid niet tot gevaarlijke producten?

Ook in een maatschappij waar de overheid op deze gebieden buiten spel wordt gezet blijft er voor consumenten een behoefte aan kennis over en bescherming tegen gevaarlijke producten. Het ligt dan ook voor de hand te veronderstellen dat ook in een volledige vrije markt producenten en consumenten zich zullen bundelen om objectieve informatie omtrent producten te verschaffen en te verkrijgen. In de praktijk kan dit betekenen dat een groot aantal producenten uit een bepaalde branche voor een overkoepelend ‘keurmerk’ zullen kiezen. Producenten die de criteria van een dergelijk keurmerk aan hun laars lappen zullen worden uitgesloten van het dragen van een dergelijk keurmerk. Bijkomend voordeel is dat regelgeving rondom producten louter wordt ingegeven vanuit veiligheidseisen en niet langer uit de behoefte van politici en ambtenaren om alles op de vierkante centimeter te willen regelen.

Is het libertarisme tegen anti-discriminatie wetgeving ?

Het libertarisme is voor contractsvrijheid tussen partijen. Dit betekent dat het aan een overheid niet is toegestaan om deze contractsvrijheid te doorkruisen door middel van anti-discriminatie wetgeving. Voor zover anti-discriminatie wetgeving in het private domein wordt toegepast heeft dit in de  praktijk tot gevolg dat mensen een door de overheid gegarendeerd recht krijgen tot de diensten en eigendommen van iemand anders. Libertariers wijzen een dergelijke uitholling van de privaatrechtelijke contractsvrijheid en het eigendomsrecht ten zeerste af. Dit geldt in nog sterkere mate voor positieve disciminatie waar personen op basis van ras of sekse voorkeur krijgen ten opzichte van andere personenen. De enige situatie waar volgens sommige libertariers anti-discrminatie wetgeving legitiem is, is bij de overheid. Maar ook hier kan volgens libertariers worden volstaan met alleen het handhaven van gelijke rechten.

Zijn libertariers voor vrije migratie ?

In een libertarische maatschappij is alle grond geprivatiseerd. Dit betekent dat mensen kunnen gaan wonen waar zij willen zolang dit in overeenstemming is met de (eventuele) vestigingseisen die in een bepaalde wijk of (woon)gemeenschap zijn neergelegd. Een belangrijk verschil met de huidige maatschappij is dat er geen asielbeleid van de overheid zal bestaan waarin de staat andere mensen dwingt te betalen aan de migratie en huisvesting van anderen. Voor zover er dus sprake is van het opvangen van asielzoekers zal dit in een libertarische maatschappij geen overheidstaak zijn maar een taak van individuele personen en maatschappelijke organisaties. In een libertarische maatschappij kunnen mensen meer controle uitoefenen over hun (nabije) leefomgeving dan de in de huidige maatschappij waar sprake is van rigide bestemmingsplannen en gedwongen integratie. Een aantal libertariers zijn echter van mening dat zolang de infrastructuur en de wegen nog niet geprivatiseerd zijn vrije migratie tot meer geweld en maatschappelijke instabiliteit kan leiden. Maar ook voor hen geldt volledige privatisering als de meest rechtmatige oplossing.

Is het libertarisme voor legalisering van drugs ?

 

 

Ja. In de eerste plaats is het aan een overheid niet toegestaan mensen het recht op het gebruik van roesmiddelen te onthouden. Ook niet op grond van het feit dat sommigen van ons hier niet verstandig mee kunnen omgaan. Het libertarisme verzet zich tegen paternalistische regelgeving waarin mensen tegen zichzelf beschermd worden. In de tweede plaats wordt op dit moment de prijs van drugs tot astronomische hoogten opgedreven door het verbod van handel hierin. Deze hoge prijs heeft tot gevolg dat drugsverslaafden een groot deel van hun budget moeten besteden aan drugs met alle kwalijke gevolgen vandien. Dit neemt overigens niet weg dat libertariers van mening zijn dat drugsverslaafden aansprakelijk kunnen worden gesteld voor de misdaden die zij plegen.

Waarom is het libertarisme tegen een wettelijk minimumloon ?

 

 

Het libertarisme gaat uit van de volledige contractsvrijheid van personen. Tendiengevolge is het aan de overheid niet toegestaan om aan een van de contractanten, de werkgever, een mimimumloon op te leggen. Verder lijdt het minimumloon in de praktijk tot de uitsluiting van een grote groep mensen wiens verdiencapaciteit lager ligt dan het wettelijk minimumloon. Doordat deze mensen niet de kans krijgen om tot de arbeidsmarkt toe te treden is (langdurige) werkloosheid het gevolg.

Wat is de opvatting van het libertarisme over zogenaamde ‘hate crimes’ ?

 

 

Volgens het libertarisme bestaat er niet zoiets als ‘hate crimes’. Ten grondslag aan het concept van ‘hate crimes’ ligt de opvatting dat mensen zoiets hebben ‘als het recht om niet gekwetst te worden’. Volgens het libertarisme is dit zowel theoretisch onwenselijk als praktisch onuitvoerbaar. Personen hebben een absoluut eigendom over hun eigen lichaam en tendiengevolge volledige vrijheid van meningsuiting. Door sommigen wordt ook wel gesteld dat menselijke oordelen per definitie feilbaar zijn en daarom niet door de overheid verboden mogen worden omdat zij hiermee een vrij maatschappelijk debat belemmert.

Is het libertarisme niet vreselijk dogmatisch ?

Het valt niet te ontkennen dat het libertarisme een aantal principiele standpunten huldigt. Hier is niets mis mee zolang libertariers bereidt zijn deze standpunten kritisch tegen het licht te houden en open te staan voor discussie. Het verschil tussen het liberarisme en het pragmatisme is dat pragmatici geen morele rechtvaardiging en consistentie in hun opvattingen betrachten zoals het libertarisme dit wel doet. Een principe wordt pas een dogma zodra degenen die het aanhangen niet langer bereid zijn het te verdedigen. Het verwijt dat het libertarisme dogmatisch is wordt dan ook vaak verward met het punt dat het libertarisme consequent is.

Is het libertarisme niet te extreem ?

 

 

Nee. In de eerste plaats is extremisme geen zonde als het gaat om het beschermen van de rechten en de vrijheid van het individu. In de tweede plaats lijkt het libertarisme zo extreem omdat de huidige maatschappij  grotendeels op socialistische grondslagen is georganiseerd. Naarmate een maatschappij of het maatschappelijk debat meer in de richting van het socialisme verschuift lijken consequente niet-socialistische theorien steeds extremer te zijn.

Is het libertarisme geen onrealistische politieke stroming ?

 

 

Het libertarisme vraagt niet meer dan dat de moraal die hedentendage in grote mate de betrekkingen tussen individuen regeert ook van toepassing wordt verklaard op het handelen van de staat ten opzichte van haar burgers. Het liberarisme is geen utopie of een recept voor de ideale maatschappij maar de voorwaarde voor een rechtvaardige maatschappij waarin individuen vrij zijn om het leven te lijden wat zij willen. Zolang mensen echter het meeste heil van overheid verwachten bij het oplossen van maatschappelijke problemen zal het libertarisme echter een onrealistische optie zijn.

Bestaat er een libertarische partij in Nederland ?

 

 

Ja. In 1994 deed de Libertarisch Partij voor het eerst mee aan de parlementaire verkiezingen. De Libertarische partij is de enige partij in Nederland die zich principieel uitspreekt voor individuele vrijheid, de vrije markt en het inititeren van geweld en dwang afwijst.

Bestaat er een libertarisch tijdschrift in Nederland ?

 

 

In Nederland is al zo’n 27 jaar sprake van een georganiseerde libertarische stroming. Een van de belangrijkste initiatieven was tot voor kort de uitgave van een libertarisch tijdschrift, genaamd de Vrijbrief. Dit tijdschrift was lange tijd het enige periodiek voor mensen die de vrijheid van het individu hoog in het vaandel hebben staan en de inmenging van de overheid in het leven van de burger willen opheffen. Inmiddels is de papieren Vrijbrief opgevolgd door een electronische versie, de E-Vrijbrief, die zich voornamelijk richt op nieuws en actualiteiten en de website Libertarian.nl die een groot aantal activiteiten ontplooit. Het is mogelijk om een (gratis) abonnement op de E-Vrijbrief aan te vragen en/of meer informatie over het libertarisme te krijgen.

Een selectie van artikelen uit de voormalige Vrijbrief vindt U hier.

LITERATUUR

Inleidingen in het libertarisme

 

 

  • David Boaz – Libertarianism: a primer

 

  • Charles Murray – What it means to be a libertarian
  • Murray Rothbard – For a new liberty: the libertarian manifesto
  • Walter Block – Defending the undefendable

    Verzamelbundels libertarisme

     

     

    • The Libertarian Reader – Classic & contemporary readings from Lao-Tzu to Milton Friedman

 

 

  • Libertarians and liberalism – Essays in honour of Gerard Radnitzky
  • For & against the state – Ed. Jan Narveson

    Voorlopers van het libertarisme

     

     

    • John Locke – Two treatises on government
  • Herbert Spencer – Social statics
  • Frederic Bastiat – The law
  • Lysander Spooner – The constitution of no authority
  • Albert Jay Nock – Our enemy, the state
  • Rose Wilder Lane – The discovery of freedom

    Grondslagen van het libertarisme

     

     

    • Robert Nozick – Anarchy, state & utopia
  • Murray Rothbard – The ethics of liberty
  • Jan Narveson – The libertarian idea
  • Hans Hermann Hoppe – The economics & ethics of private property
  • Loren E. Lomasky – Persons, rights and the moral community
  • Douglas B. Rasmussen & Douglas J. den Uyl – Liberty and nature

    Libertarisme in de praktijk

     

     

    • Morris & Linda Tannehil – The market for liberty

    Libertarisme en economie

     

     

    • Adam Smith – The wealth of nations

     

  • Bernard Mandeville – The fable of the bees
  • Ludwig von Mises – Socialism
  • Ludwig von Mises – Human Action
  • Henry Hazlitt – Economics in one lesson
  • Ayn Rand – Capitalism: the unknown ideal
  • David Friedman – The machinery of freedom: a guide to radical capitalism

    Wat is de vrijheid-list ?

     

     

    De vrijheid-list is een mailinglist voor klassiek-liberalen en libertariers in het Nederlandse taalgebied. Via deze mailinglist wisselen klassiek-liberalen en libertariers informatie uit en wordt gediscussieerd over een veelvoud aan onderwerpen. De mailinglist is gemodereerd, hetgeen betekent dat de deelnemers zich aan een aantal regels moeten houden die door de listmaster in de gaten worden gehouden. De vrijheid-list is een goede manier om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen rondom het libertarisme in Nederland. Meer informatie over de vrijheid-list is te vinden op de volgende site: http://www.sturman.nl/vrijheid-list/

 

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

14 REACTIES

  1. Na wat rondgesurfd te hebben op deze website, heb ik een aantal vragen..

    Misschien zouden jullie die voor mij kunnen beantwoorden, of aan kunnen geven waar ik de antwoorden kan vinden.

    – Hoe denkt de libertarische partij te kunnen functioneren in een kabinet met andere partijen? Is dit pratisch mogelijk, gezien de andere partijen die er nu zijn..
    – Wat is de bedoeling met de mensen die niet kunnen werken? Als ik het goed heb begrepen zijn jullie tegen een sociaal stelsel. Dit zou allemaal geprivatiseerd moeten worden. Hoe zit het dan bijvoorbeeld met mensen die gehandicapt geboren worden of met zwervers? Het lijkt mij niet dat bedrijven zin hebben om daar geld in te stoppen..
    – Ik las dat jullie filosofie geen milieuproblemen met zich meebrengt. Een argument daarvoor was dat milieuvervuiling een traceerbaar verschijnsel is zodat personen en groepen van personen een proces kunnen aanspannen tegen de vervuiler op basis van aantasting van hun eigendomsrecht.
    Ik dacht dat op dit moment ook het geval is. En het blijkt nu ook niet te werken. Welke persoon of groep heeft het geld om tegen de grote multinationals aan te boksen? Het lijkt mij, dat als het zou worden zoals jullie het willen, de grote multinationals de ‘nieuwe overheid worden..

    Bedankt
    Dirk

  2. – Hoe denkt de libertarische partij te kunnen functioneren in een kabinet met andere partijen? Is dit pratisch mogelijk, gezien de andere partijen die er nu zijn..

    Voorlopig is het belangrijk het libertarische gedachtengoed te verspreiden en mensen te verlossen van hun onwetendheid over de voordelen van het libertarisme. Aangezien de LP de kleinste partij is, is de politieke strategie nog niet zo zinvol.

    – Wat is de bedoeling met de mensen die niet kunnen werken? Als ik het goed heb begrepen zijn jullie tegen een sociaal stelsel. Dit zou allemaal geprivatiseerd moeten worden. Hoe zit het dan bijvoorbeeld met mensen die gehandicapt geboren worden of met zwervers? Het lijkt mij niet dat bedrijven zin hebben om daar geld in te stoppen..

    In een libertarische maatschappij is alleen vrijwillige werkloosheid en frictiewerkloosheid (zie hierover “The Misesian Case Against Keynes”, van Hans-Hermann Hoppe). Voor degenen die niet kunnen werken, bestaat altijd de mogelijkheid van vrienden, familie, liefdadigheid, lenen, verzekeren en sparen.

    – Ik las dat jullie filosofie geen milieuproblemen met zich meebrengt. Een argument daarvoor was dat milieuvervuiling een traceerbaar verschijnsel is zodat personen en groepen van personen een proces kunnen aanspannen tegen de vervuiler op basis van aantasting van hun eigendomsrecht.
    Ik dacht dat op dit moment ook het geval is. En het blijkt nu ook niet te werken. Welke persoon of groep heeft het geld om tegen de grote multinationals aan te boksen? Het lijkt mij, dat als het zou worden zoals jullie het willen, de grote multinationals de ‘nieuwe overheid worden..

    In een libertarisch rechtsstelsel zou vergoeding van het slachtoffer centraal staan. Dit betekent dat “geld om tegen de grote multinationals aan te boksen” niet nodig is. Als een multinational de zaak verliest, moet hij alle kosten terugbetalen van het slachtoffer, de rechtbank, de advokaten, de gevangenis, etc.

  4. Er lijkt me een fundamentele tegenstelling te bestaan tussen absolute persoonlijke vrijheid en de vrijheid van de ander. Als jullie iedereen persoonlijke vrijheid gunnen, hoe willen jullie dan voorkomen dat de zwakken door de sterken worden verpletterd, de armen door de rijken? Waar komt die magische moraal bij jullie vandaan als mensen zich ongebreideld kunnen verrijken ten koste van anderen? Als enorme verschillen in welvaart en bezit niet alleen in stand worden gehouden maar nog veel verder kunnen toenemen? Waarom zou ik uberhaupt een ander helpen als alleen mijn vrijheid als individu telt? Ik ben overigens absoluut voor meer persoonlijke vrijheid, ik denk alleen dat die vrijheid langs heel andere wegen gerealiseerd moet worden. Ik ben ook tegen de staat, voor legalisering van harddrugs, uiteindelijk ook voor de afschaffing van het hele strafrecht. Maar dan wel in een wereld zonder kapitalisme, die niet draait om persoonlijk gewin maar om zelfontplooiing.
    Ik begrijp niet waar jullie het idee vandaan halen dat iemand met meer talent of intelligentie ook meer zou moeten bezitten dan een ander. Is talent of intelligentie niet voldoende rijkdom op zichzelf?

  5. Na het lezen van een artikel over libertarisme van Milton Friedman wil ik graag de volgende passages aanhalen uit dat artikel:
    “Het libertarisme is een filosofie waarbij niet de dwang van het collectief centraal staat, maar de vrijheid van het individu. Het libertarisme gaat uit van het zelfbeschikkingsrecht: het recht van mensen om over hun eigen lichaam, geest en eigendom en de vruchten van hun arbeid te beschikken. Vrijheid betekent dat iedereen met zijn leven en eigendom mag doen wat hij wil, zolang hij niet beschikt over het leven of eigendom van een ander.”

    Wat ik dan vervolgens denk is “Hoe zit het dan met de vrijheid van de werknemer?” Zolang er mensen in loondienst werken hebben zij geen volledige vrijheid, zij kunnen niet volledig over de vruchten van hun arbeid beschikken, want een werkgever zal wel gek zijn om de volledige winst te verdelen met als verdeelsleutel de individuele arbeidsproduktiviteit van elk individu dat heeft bijgedragen aan die winst.
    En een wereld van alleen maar individuele ondernemers is tevens ondenkbaar. Ieder individu heeft zijn eigen kwaliteiten en de bundeling van complementaire kwaliteiten leidt tot een hogere welvaart.
    Hoe denkt het libertarisme de vrijheid van elk individu te garanderen zodat niet economische macht van overheid naar werkgever verschuift , maar dat zoals het libertarisme predikt, de gelijke rechten voor elk inidividu gewaarborgd blijven en dus ook het recht op een gelijke economische macht?

  6. Bert,

    Jij zegt: “Zonder overheid verschuift de economische macht volledig naar de werkgevers zijde”.

    Als economie een macht is, dan heeft iedereen die daaraan deelneemt een stukje van die macht, en dat zijn onder andere jij en ik. Iedereen die zaken of diensten koopt of verkoopt, neemt deel aan de ‘economie’. In een vrije economie is het zeker niet zo dat er macht naar werkgevers zou gaan. Zij hebben werknemers even nodig, als omgekeerd en bovendien hebben ze behoefte aan consumenten, en dat zijn wij ook allen!

    Zonder overheid heeft een werkgever wellicht de macht mij te ontslaan, maar ook ik heb de macht ontslag te nemen. Het hangt er maar vanaf wat hij en ik vrijwillig afspreken. Zonder overheids-interventie (geweld) zal het markt-eco-systeem een nieuw, veel natuurlijker evenwicht bereiken, en daarin heeft niemand meer ‘macht’ dan een ander. Geweld wordt niet getolereerd en is ook niet nodig, ja zelfs contra-productief voor iedereen!

    Het onderstaande stuk van Prof. van Dun “De utopie van de Mensenrechten” is zeer verhelderend over o.a. economie en schaarste. Het is een lang stuk, maar zeker de moeite waard!!
    http://allserv.rug.ac.be/~frvandun/Texts/Articles/StudGenUtrecht.pdf

    Veel plezier met lezen en kom nog eens terug!

  7. Ik haal aan:

    “Voor degenen die niet kunnen werken, bestaat altijd de mogelijkheid van vrienden, familie, liefdadigheid, lenen, verzekeren en sparen.”

    Dus geen vrijheid voor mensen die niet kunnen werken maar afhankelijkheid, verpaupering, armoede en waar halen ze het geld vandaan voor sparen of verzekeren? Wie zal hun een lening geven?

    Ik ben het voor een groot deel met de ideeen eens maar zie ook wel dat ze geen complete oplossing voor een maatschappij zijn (zie bovenstaand voorbeeld en zo kan ik er nog wel meer bedenken).

    Een leuk theoretisch stelsel (maar dat was het communisme toch ook ;-)).

  8. Theo, je maakt een klassieke gedachtenkronkel die bijna iedereen die zich voor het eerst in het Libertarisme verdiept, treft. Het Libertarisme stelt niet dat hulp aan sociaal/economisch zwakkeren moet worden afgeschaft, maar dat dit geen overheidstaak is en dat partikuliere organisaties gefinancierd door vrijwillige giften, dit veel beter kunnen. De praktijkvoorbeelden hiervan zijn legio, al is het natuurlijk wel zo dat de verzorgingsstaat met zijn monopolie op verzorging er hiervan vele kapot heeft geconcurreerd en dat dit monopolie geleidelijk zou moeten worden afgebouwd (wat nu ook gebeurd, want het staatsmodel is volledig onbetaalbaar geworden – de wal keert het schip)

    En afgezien van mensen die zonder armen en benen of anderszins zwaar gehandicapt geboren worden, is het voor de meesten wel degelijk mogelijk om gedurende een langere of kortere economische carriere te sparen, te lenen en zichzelf te verzekeren voor periodes waarin ze geen werk hebben of niet kunnen werken – helemaal als er geen overheid is die meer dan 50% aan opgetelde belastingen en accijnzen van zijn of haar duur verdiende centen wegrooft om haar ambtenarenaparaat staande te houden.

  9. Los van het feit dat dit een aardige site is, verdient het aanbeveling eens goed naar de tekst te kijken!
    Er staan talloze spel- en stijlfouten in. Dit komt allerminst professioneel over.

  10. Beste,

    ikzelf ben student economie aan de Universiteit van Antwerpen. ik heb toch enkele vragen.

    het geheel klinkt mij wat te idealistisch en te utopisch. ik zie ook raakpunten met onze politiek neutrale organisatie, Liebran.

    liberatiers gana toch wel snel over milieuproblematiek heen vind ik. net zoals de reactie van Dirk en ondanks uw reactie, ben ik het eens met de kritiek op de libertariers. je zou kunnen zeggen dat ik een socio-ecolonoom ben, een mengeling van een liberaal met ecolgisch en sociaal gedachtengoed. dit fascineert me dus wel.

    maar geloven dat mileuproblematiek snel kan opgelost worden in een vrije maatschappij, klinkt mij als waanzin in de oren. in onze lessen economie doen wij dat af als “publieke neven-effecten”. wie is er eigenaar van het broeikaseffect? iedereen die met een auto rijdt? in een matschappij met overheidsinterventie, worden er gelden vrij gemaakt om deze ongewenste neveneffecten op te lossen. de vervuiler betaalt met andere woorden. maar dat kan alleen pas als er een systeem is dat daarin voorziet. wanneer je erin voorziet te rekenen op de goodwill van je medemens of bazen van multinationals, dan heb je een probleem denk ik.

    voor het overige vind ik uw overtuiging wel zeer sterk. ik deel eenzelfde visie als u, ik ben links noch rechts, vertrouw graag op mijn medemens en ben niet akkoord met het huidige politieke bestel. een democratie is een scherzevertoning geworden en wij zijn de mislukte figuranten aan het worden. een afzwakking van de democratie is volgens mij dan ook op zijn plaats (cfr stemrecht in plaats van stemplicht).

    maar rekenen op een invisible hand die de boel vanzelf reguleert en mensen die zichzelf reguleren. dan moeten wij ook allemaal engeltjes zijn en dat zijn we helaas niet. misschien hebben u en ik wel eenzelfde zin voor verantwoordelijkheid, maar structureel denken is helaas nog niet tot veel mensen doorgedrongen.

    is er overigens een soort van secretariaat van libertariers in omgevin Anwerpen of Brussel. ik ben namelijk wel geinteresseerd in uw visie, maar een discussie met enkele libertaniers lijkt mij iets vruchtbaarder gezien onze afstand. onze organisatie is zeer pluralistisch. het zou dan ook een eer zijn om enkele libertaniers eens te laten spreken op één van onze meetings.

    indien mogelijk had ik ook graag een gefundeerder antwoord gehad op die milieuproblematiek die dirk supra aanhaalde.

    met vriendelijke groeten,
    Lode De Waele, externe woordvoerder van Liebran.

  11. Veel mensen denken op de een of andere manier dat milieuproblematiek en het libertarisme niet samen gaan. Zelf zie ik niet in waarom. Het probleem nu is dat je met publieke goederen te maken hebt waar eigenlijk niemand verantwoordelijk voor is behalve de overheid, die eigenlijk ook geen echte stimulans hebben om dit milieu (in het publieke domein) te beschermen. Dit gebeurt uiteraard ook niet: er worden hier en daar wat loze afspraken gemaakt over uitstoot-quota, de bouwwereld wordt aan alle kanten gereguleerd en that’s it bij wijze van spreke.

    Als mensen verantwoordelijkheid dragen voor hun eigen bezit en de omgeving die in hun bezit is, is iedereen er per direct bij gebaat dat natuurverstorende elementen aangepakt worden, o.a. om het simpele feit dat er anders teveel kapitaal vernietigd zou worden.

    Uiteraard gaat niet ieder individu bij elke vorm van vervuiling een apart proces aanspannen, maar zal het veel efficiënter zijn voor individuen en groepen om hun belangen te bundelen. Hierbij kun je denken aan allerlei private belangenorganisaties en overkoepelende organen. Via dergelijke instanties kunnen eventuele grote rechtzaken aangespannen worden. Naar mijn mening zou het milieu met deze simpele stappen (universele erkenning van private eigendomsrechten en private organisatie van belangenorganisaties) al vele malen beter beschermd worden dan nu het geval is. Gedachtenloos vervuilen, zoals het beeld graag geschetst wordt door tegenstanders van het libertarisme is dan ook geen realistisch scenario.

    Tevens zou er een veel duidelijkere scheiding zijn tussen ‘echte’ en ‘gecreëerde’ milieuproblematiek. Zo is het ‘broeikaseffect’ nooit aangetoond (zie ook de artikelen op deze site onder het kopje ‘milieu en klimaat’). De schadelijkheid van allerlei stoffen in de atmosfeer, waar tegenwoordig zeer regelmatig alarmerend over bericht wordt in de (vooral publieke) media, is ook uiterst dubieus, maar wordt door het geïndoctrineerde electoraat allemaal klakkeloos aangenomen.

    Tot slot een paar interessante links naar verdere informatie over libertarisme en milieu:

    http://www.libertarian.nl/NL/topics-7.php

    http://www.mises.org/story/1968

    http://www.google.com/u/Mises?hl=en&submit.x=0&submit.y=0&&q=environment

    (Ik weet niet hoe lang deze links geldig / ongewijzigd blijven, dus als je een vreemde pagina treft zijn de sites waarschijnlijk geupdate.)

  12. ps. onder het kopje ‘links’ in het menu aan de rechterkant vind je ook verschillende interessante links mbt. private milieubescherming.

  13. Kijk, het probleem is vooral en nu wens ik graag even terug te grijpen op een mensbeeld dat zeer sterk aanwezig in onze moderne maatschappij, dat weinigen geïnteresseerd zijn om zich zo sterk te organiseren. Je filosofie begrijp ik perfect, maar het is natuurlijk ook weer zo dat je hier een bestaand mensbeeld de kop in moet gaan drukken.

    Eerst en vooral dienen individuen terug sterk te staan. Momenteel wordt een individu sterk geleefd, maar leeft het daardoor zelf minder en minder. Als een individu niet kritisch is, moet je hem kritisch zien te maken.

    Bij werkloosheid kan je zeer snel cijfers aanhalen en daar is een mens toch gevoeliger voor. Ik heb het niet zo voor al die cijfers en statistieken, ook al ben ik econoom in spe.

    Bij mij gaat het om dit principe: “beter voorkomen dan genezen”. Of waant u zich tot de 10% happy-few wetenschappers die het broeikaseffect zo sterk ontkennen? Er is duidelijk een meerderheid van wetenschappers die het broeikaseffect wél erkennen. Ok, de staalharde bewijzen blijven uit, maar als er een consensus onder een zeer grote meerderheid van professoren bestaat dat de mens hiervoor verantwoordelijk is, zou ik toch oppassen met die woorden. En als je de dingen beziet vanuit het principe dat voorkomen beter is dan genezen, dan heb je die bewijzen zelfs niet nodig.

    En als je dan toch bewijs wilt, dan is de schade meestal al geleden. Want zoals je zegt dat er processen moeten gespannen worden tegen vervuilende industrieën, dan veronderstellen we ook dat er al schade geleden is. Dan is er al kapitaal verloren gegaan. En zo kunnen we bezig blijven in een hedendaags juridisch systeem omdat de onderzoeken nogal lang durven aanslepen. Voor elke milieuramp die er gebeurt, is er op de andere kant van de wereld al een andere ramp gebeurt eer het proces is afgelopen.

    Als we nu teruggrijpen naar het individu, zoals onze organisatie dat ook doet, dan ga je de verantwoordelijkheid leggen bij het individu en ga je inderdaad via een georganiseerde groep personen druk beginnen uitoefenen. Maar dan zijn wij preventief aan het denken en gaan zo de individuele houding proberen te veranderen.

    En ja, de overheid, die doen inderdaad ook niet veel. Ze doen allemaal hetzelfde hé, een wetje stemmen en het probleem lost zich wel op. Het is de mentaliteitsverandering waar we naartoe moeten en die mentaliteitsverandering begint al met de erkenning van een complexe werkelijkheid. Namelijk dat er geen invisbile hand is die alles reguleert. In een economisch systeem zien we dat inderdaad vaak terugkeren, maar zo’n invisbile hand is makkelijk te doorprikken. Gewoon al als een bedrijf monopoliemacht bezit, dan heeft zij de macht om de prijs te zetten en kan je niet spreken van een efficiënt evenwicht. Nog iets, van zodra ik weet dat er iets is wat mij reguleert, zal ik daarop anticiperen en tussenpoortjes gaan zoeken om winsten op allerlei ander manieren te maximaliseren. Van zodra een mens kennis heeft van iets, slaagt hij er uiteindelijk toch in om het te doorprikken.

    Doordat een mens te veel met zijn eigen bezig is, slaagt hij er ook maar niet in om zich in belangengroepen te organiseren. En eens hij daar dan toch in geslaagd, begint hij onderworpen te geraken aan een peer group en verliest hij een stuk van zijn eigenwaarde. Ik hoor het zo veel zeggen: “wat kan ik in godsnaam aan werkloosheid, nihilisme, milieuproblematiek,…” doen. Niets toch?

    Helaas dat er zoveel mensen zo denken. Gelukkig zijn er nog libertariërs en andere activisten die daar dan misschien anders over denken, maar dan nog, door ervan uit te gaan dat jullie systeem de zaken oplost, ga je moeilijkheden krijgen. Voor elke ideologie is er overigens een basis nodig. Die is er voor het libertarisme zeker, maar als jullie willen dat jullie systeem werkt, dan moet bijna iedereen libertariër worden want zolang er mensen in een overheidssysteem geloven, zullen jullie je systeem niet kunnen opdringen. In een democratie is dat al onmogelijk. En een dictatuur vernietigt uiteindelijk zichzelf.

    Ik denk niet dat iets wit is of zwart, maar eerder grijs. Want de overheid doet misschien weinig goede dingen, maar ze doen er zeker ook goede. Vaak wel een beetje ondoordacht en populistisch, maar er zijn gelukkig ook politica’s die nog steeds geloven in een politea.

    Overigens sluit ik me ook volledig aan bij Boesje. Onder kritisch zijn versta ik kritisch zijn en blijven tegenover alles en onder alles versta ik dan weer: OOK jezelf en wat jij voor waarheid aanneemt. Elke ideologie bevat wel ideeën die een punt van waarheid hebben. Als je zo gaat denken, ga je de dingen veel ruimer beginnen zien en kan je meteen toetsen of jouw waarheid dan nog wel zo juist is.

    Éénzijdige waarheden hebben de mens tijdens de twee laatste eeuwen verzwakt. In de komende eeuw dienen we hem terug te versterken. Hoe we dat het beste doen, laat ik aan jullie over, want anders zou ik mij te veel beginnen opdringen.

  14. Interessante theorie,dat libertairisme er zit veel realisme in en veel punten waarin ik me ook kan vinden,alleen dat standpunt betreffende de “onrendabele” stuit me tegen de borst;je zult maar zonder armen en benen moeten leven van liefdadigheid in slechte economische tijden.Ik denk dat het individu dan toch vooral eerst voor zichzelf,vrienden en familie kiest,daar sta je dan,zonder je armen en benen,gewoon pech gehad natuurlijk.Dit zwakke punt in deze theorie wordt ook niet bevredigend beantwoord door die zelfde theorie,men gaat er vanuit dat de medemens zijn nobele inborst wel tevoorschijn komt,indien dat vereist wordt,ik denk dat dat nog wel eens vies tegen zou kunnen vallen.

Comments are closed.