Anne Applebaum, journaliste bij The Washington Post, schreef begin dit jaar het boek Gulag, A history over de concentratiekampen in de Sovjetunie.
Anne Applebaum, journaliste bij The Washington Post, schreef begin dit jaar het boek Gulag, A history over de concentratiekampen in de Sovjetunie. Eind september verscheen ook de Nederlandstalige versie. Anne Applebaum werkte sinds 1988 als correspondente voor The Economist in de Poolse hoofdstad Warschau. Zo beschreef ze de val van het communisme in Centraal- en Oost Europa en in de Sovjetunie. Later kreeg ze de kans om de pas geopende archieven over de concentratiekampen in Rusland in te kijken, ongepubliceerde memoires van gevangenen in de Goelag te lezen en overlevenden te interviewen. Het resultaat is een verbluffend boek waarin ze gedetailleerd ingaat op de oprichting en werking van de concentratiekampen in de Sovjetunie, het dagelijks leven, de werkomstandigheden, de slachtoffers en de daders. Het boek van Anne Applebaum betekent niet minder dan de definitieve ontmaskering van de Sovjetideologie en het communistische systeem waarin de mens zijn persoonlijkheid verloor en ontdaan van alle rechten ingezet werd in het belang van de ideologie. Het toont aan tot welke gruwel een dictatuur kan leiden.
Vanwaar komt de benaming Goelag?
Anne Applebaum: Goelag is een acroniem dat werd afgeleid van het Russische woord Glavnoe upravlenie lagerei. Het was de bureaucratische benaming voor het kampsysteem zoals het door de Sovjet regering werd gebruikt. Aleksander Solzjenitsjin maakte het woord wereldwijd bekend via zijn boek, Goelag Archipel.
Wie richtte die kampen op? Bestonden ze reeds in de tijd van tsaar Nicolas II of waren ze een uitvinding van het communistisch systeem?
Anne Applebaum: De tsaren hadden kleine dwangarbeidkolonies, en een grotere bevolking in ballingschap. In zekere zin heeft de Sovjetunie op deze traditie verder gebouwd: Stalin bewonderde bijvoorbeeld hoe Peter de Grote dwangarbeid gebruikte bij de bouw van Sint Petersburg. De Goelag was echter iets geheel anders: het was niet alleen groter – miljoenen mensen, in plaats van duizenden – maar het was ook een belangrijke schakel in de Sovjeteconomie en een essentieel onderdeel van de ideologie van het systeem.
In de jaren twintig begon de Sovjetunie met een groot industrialisatieprogramma. De toenmalige regering besliste dat dwangarbeiders nuttig konden zijn voor de exploitatie van onherbergzame en moeilijk toegankelijke delen van het land. Waren die kampen dan een onderdeel van een economisch plan?
Anne Applebaum: Voor Stalin was dwangarbeid heel belangrijk. Hij gebruikte de Goelag-gevangenen voor de meest prestigieuze industriële projecten en volgde nauwgezet de resultaten van hun economische resultaten. Heel wat autobanen en spoorwegen in Siberië, goudmijnen, koolmijnen, kanalen, olievelden en zelfs volledige steden werden gebouwd door gevangenen. Zo bijvoorbeeld de bouw van het Witte Zeekanaal, de spoorweg van Baikal naar Amur, en de oliewinning in Ukhtpechlag.
Je scheef dat Lenin, en niet Stalin, de eerste kampen oprichtte en dat ze integraal deel uitmaakten van het Sovjetsysteem. Wat was de rol van Lenin en Stalin?
Anne Applebaum: De rol van Lenin was belangrijk omdat hij als eerste een dubbel juridisch systeem opzette. Een ‘gewoon’ systeem voor criminele gevangenen en een ‘speciaal’ systeem voor politieke gevangenen dat gerund werd door de geheime politie. Onder Stalin kreeg de geheime politie bevoegdheid over beide systemen. Dit laatste is belangrijk want zo werden ze niet gecontroleerd door wetten, maar stonden ze onder de directe controle van Stalin. Uit diverse documenten blijkt dat een enorm aantal mensen werd gearresteerd en opgesloten tijdens de zogenaamde Grote Terreur van 1937 tot 1939. Stalin inspireerde en leidde de Grote Terreur, en tekende persoonlijk de orders om bepaalde mensen aan te houden en uit te schakelen. Hij speelde absoluut een centrale rol.
Waarvoor werden de concentratiekampen in de Sovjetunie gebruikt? Waren het werkkampen of uitroeiingkampen?
Anne Applebaum: De Sovjetkampen waren officieel niet bedoeld als vernietigingskampen. Ze waren, volgens geheime politiedocumenten, vooral gebouwd als middel om de industrialisatie van de Sovjetunie te versnellen. Toch stierven in bepaalde kampen enorm veel mensen. Vooral dan in de noordelijke kampen, tijdens de oorlogsjaren. Zo stierven tijdens de jaren 1942-43 ruim 25% van alle Goelag-gevangenen.
De concentratiekampen waren dus niet zozeer bedoeld voor foltering en uitroeiing. Werden gevangenen er dan niet gefolterd en gedood?
Anne Applebaum: Ja, zij werden gefolterd en gedood. Maar de kampverantwoordelijken keken vooral naar het economisch nut van de gevangenen. Dit klinkt misschien paradoxaal maar je moet weten dat de kampleiders en bewakers de gevangenen niet als menselijke wezens beschouwden, maar als ‘vijanden van het volk’ die als vee behandeld konden worden. Ze waren gewoon een onderdeel van het productieproces: niemand probeerde gevangenen te doden maar als ze stierven trok niemand er zich iets van aan.
Om welke redenen werden personen opgesloten in de Goelag?
Anne Applebaum: Onder Stalin kon men voor om het even wat worden opgepakt. Tijdens opeenvolgende golven van massaterreur arresteerde het regime iedereen die op een of andere manier verdacht was: bijvoorbeeld voor het vertellen van een politieke grap, omdat men van vreemde afkomst was of omdat men naar het buitenland reisde. Het betroffen vooral arbeiders en boeren afkomstig uit alle delen van de USSR. Bepaalde nationale groepen en volkeren waren nochtans oververtegenwoordigd, vooral dan uit landen die grensden aan de USSR zoals Polen, Balten, Finnen, Koreanen en anderen. Soms richtte de terreur zich tegen specifieke instellingen zoals het leger, de buitenlandse diensten of zelfs de Partij. Soms werden mensen totaal willekeurig gearresteerd. Niet alle arrestaties gebeurden wegens zogenaamde ‘politieke’ misdrijven. Er waren ook miljoenen gevangenen van gemeenrecht, alhoewel hun ‘misdaden’ in de meeste samenlevingen zo niet zouden genoemd worden. Tijdens de oorlog kon je naar een kamp gestuurd worden omdat men te laat op zijn werk verscheen of omdat men van job veranderd was zonder toelating. Gedurende het tijdperk van de collectivisatie kon je zelfs als dief gearresteerd worden wegens het oprapen van restjes graan op de velden.
Hoeveel mensen zaten in de Goelagkampen opgesloten?
Anne Applebaum: In de bijlage van mijn boek schat ik dat tussen 1929, toen de arrestaties een massaal karakter kregen, en 1953, het jaar van de dood van Stalin, zo’n 18 miljoen mensen in de kampen terechtkwamen. Daarenboven werden tussen 6 en 7 miljoen mensen gedeporteerd, niet naar kampen maar naar verbanningsoorden. In totaal raakten onder Stalin ongeveer 25 miljoen mensen of 15 procent van de bevolking in de Sovjetunie in gevangenschap.
Hoe zat het met de Joden? Werden zij gearresteerd omdat ze ‘joods’ waren?
Anne Applebaum: Er zaten heel wat Joden in Stalin’s kampen. Het is moeilijk om er een juist aantal op te plakken omdat ze niet altijd werden geregistreerd als Jood. Joden werden doorgaans om dezelfde reden gearresteerd als de anderen maar in het begin van de jaren 50 gebeurden er wel politieke aanvallen tegen de Joden, in het bijzonder tegen Joden met medische beroepen. Op dat ogenblik werden grote aantallen Joden opgepakt.
Klopt het dat de Duitsers de Russische kampen als voorbeeld namen? Hebben de Duitsers deze kampen ooit bezocht?
Anne Applebaum: De Duitsers waren inderdaad op de hoogte van de Sovjetkampen – tijdens de oorlog maakten ze er luchtfoto’s van – maar ik heb geen weet van officiële bezoeken van de nazi’s aan de Sovjetkampen. Ik geloof niet dat de Duitsers een voorbeeld nodig hadden. Volgens mij vloeiden zowel de nazikampen als de Goelag voort uit de brede Europese traditie van ballingschap, gevangenschap, arrestatie en eugenetica. Beide regimes verantwoordden hun systeem door de beschuldiging van mensen als ‘vijanden’ of ‘Untermenschen’ die ze dan ook op grote schaal vervolgden en uitroeiden.
Kunnen we deze kampen van de Sovjetunie vergelijken met de Duitse concentratiekampen? Wat is het verschil tussen Kolyma en Auschwitz?
Anne Applebaum: Elke lezer van mijn boek die de Holocaust kent zal het verschil begrijpen tussen het leven in de Sovjetkampen en de concentratiekampen in de nazi’s. Zo waren er verschillen in het dagelijks leven en werk van de gevangenen, in bewakers en straffen, en vooral in propaganda. De Goelagkampen hebben heel lang bestaan. Er waren periodes waarin ze bijzonder wreedaardig maar ook periodes dat ze leefbaar waren. De geschiedenis van de nazi-concentratiekampen is veel korter en kende minder afwisseling, integendeel. Naarmate de oorlog in het nadeel van de Duitsers verliep werd het kampregime er steeds maar wreder. Toen de geallieerden op het punt stonden de kampen te bevrijden werden de gevangenen geliquideerd. Het Goelagsysteem bestond uit verschillende kampen, van de gevaarlijke goudmijnen in Kolyma tot meer luxueuze geheime instellingen rond Moskou waar geleerden in gevangenschap wapens ontwierpen voor het Rode Leger. De nazi’s kenden ook diverse kampen maar de verschillen waren kleiner.
Toch bestonden er twee fundamentele verschillen. Zo was de omschrijving ‘vijand van het volk’ in de Sovjetunie veel algemener, onduidelijker en derhalve ruimer interpreteerbaar dan de omschrijving ‘Jood’ in nazi-Duitsland. Behalve enkele uitzonderingen kon geen enkele Jood in nazi-Duitsland zijn status veranderen. Geen enkele Jood in de concentratiekampen kon hopen dat hij het overleefde. Miljoenen Sovjetgevangenen vreesden voor hun leven – en miljoenen stierven – maar geen enkele gevangene was op voorhand zeker gedood te zullen worden omdat hij tot een bepaalde categorie behoorde. Bepaalde gevangenen, zoals ingenieurs en geologen, konden hun lot in de kampen verbeteren en kregen soms relatief comfortabele jobs. In elk kamp bestond er een hiërarchie onder de gevangenen waarbij men zich kon opwerken ten koste of met de hulp van anderen. Toen de kampen overvol zaten met vrouwen, kinderen en ouderen, of wanneer men soldaten nodig had aan het front, werden gevangenen op een bepaald ogenblik zelfs vrijgelaten in de vorm van een algemene amnestie. Het gebeurde zelfs dat plots een bepaalde categorie van ‘vijanden’ plots een andere status kregen. Zo liet Stalin bij het begin van de Tweede Wereldoorlog honderdduizenden Polen gevangen nemen, maar dan weer plots vrijgelaten toen Polen en Rusland in 1941 tijdelijke bondgenoten werden. Maar het kon ook andersom: zo konden daders plots ook slachtoffers worden. Kampbewakers, bureaucraten, zelfs hogere officieren van de geheime politie konden plots gearresteerd en tot gevangenschap veroordeeld worden. Met andere woorden, niet alle ‘vergiftigd onkruid’ bleef vergiftigd – geen enkele groep Sovjetgevangenen leefde met een constante doodsverwachting.
Het tweede fundamenteel verschil was het feit dat de Goelag in eerste instantie een economisch doel had. Dit betekende niet dat het menselijk was. Het systeem behandelde de gevangenen als een veestapel, of eerder als klompen ijzererts. Bewakers voerden ze willekeurig heen en weer, laadden en losten ze in veewagens, weegden en maten ze, voedden ze wanneer zij dachten dat ze nuttig waren en lieten ze verhongeren wanneer zij dachten dat ze dat niet waren. Zij werden, om het in het marxistische jargon te zeggen, uitgebuit, gematerialiseerd en benut. Als ze niet productief waren, hadden hun levens voor hun meesters geen enkele waarde.
Een belangrijk verschil lijkt me het feit dat de Duitsers niet alleen gebruik maakten werkkampen maar ook van vernietigingskampen.
Anne Applebaum: In het nazisysteem bestond er inderdaad een duidelijk verschil tussen de zogenaamde ‘Konzentrationslager’ en de ‘Vernichtungslager’, tussen werkkampen en speciale vernietigingskampen of doodsfabrieken waar de nazi’s Joden en andere groepen gevangenen naartoe stuurden. Er waren er vier: Belzec, Chelmno, Sobibor, en Treblinka. Majdanek en Auschwitz bestonden zowel uit werkkampen als dodenkampen. De gevangenen die men hier naartoe stuurde, waren ‘geselecteerd’. Een heel klein aantal gevangenen deden hier enkele dwangarbeid. De anderen werden direct naar de gaskamers gestuurd waar ze vermoord en onmiddellijk nadien verbrand werden. Voor zover ik weet kende deze bijzondere manier van vernietiging die werd toegepast tijdens de Holocaust geen equivalent bij de Sovjets. De Sovjetunie paste weliswaar andere manieren toe om honderdduizenden van zijn burgers uit te moorden. Doorgaans werden ze s’nachts in het woud gedreven, op één lijn geplaatst, in het hoofd geschoten en in massagraven gegooid. Deze manier van moorden gebeurde eigenlijk niet minder ‘industrieel’ en anoniem dan bij de nazi’s. Er bestaan verhalen dat de geheime Sovjetpolitie uitlaatgessen gebruikten om gevangenen te doden, zoals ook de nazi’s dat in de beginjaren deden. In de Goelag stierven de gevangenen doorgaans niet door de ‘efficiëntie’ van de kampleiding maar door een flagrante inefficiëntie en verwaarlozing. In bepaalde Sovjetkampen en in bepaalde periodes waren diegenen die geselecteerd werden voor het kappen van bomen of om te werken in de ergste goudmijnen van Kolyma, zeker dat ze zouden sterven. Gevangenen werden ook opgesloten in strafcellen tot ze stierven aan kou of ondervoeding, of werden ze ziek en zonder behandeling achtergelaten in onverwarmde ziekenhuizen of gewoon doodgeschoten wegens ‘vluchtpoging’. Maar nogmaals, het kampsysteem van de Sovjets als geheel was niet gericht op de massale vernietiging, zelfs al gebeurde dat soms.
De verschillen lijken klein, maar toch zijn ze belangrijk. Hoewel de Goelag en Auschwitz tot voortkomen uit dezelfde intellectuele en historische traditie, zijn ze toch verschillend van elkaar en van kampsystemen bij andere regimes. Het begrip ‘concentratiekamp’ is dermate algemeen dat het gebruikt kan worden in verschillende culturen en situaties, maar zelfs een oppervlakkige studie ervan toont aan dat bepaalde details – hoe het kampleven verliep, hoe de kampen in de tijd evolueerden, hoe streng of slecht georganiseerd ze waren, hoe wreed of humaan het regime was – afhingen van het land, de cultuur en het regime. Voor diegenen die gevangen zaten achter prikkeldraad waren deze details cruciaal voor hun gezondheid en overleving.
Werden gevangenen ook gebruikt voor medische experimenten?
Anne Applebaum: Neen, daar heb ik geen weet van.
Er zijn heel wat boeken verschenen over de nazi-concentratiekampen. De Goelag kwam pas in de wereldwijde belangstelling in 1972 met de publicatie van de Goelag Archipel van Aleksander Solzjenitsjin. Waarom zijn er niet meer boeken over de kampen in de Sovjetunie gepubliceerd? Was men zich in het Westen voor 1972 bewust van het bestaan van deze kampen?
Anne Applebaum: Er zijn verschillende mogelijke antwoorden op deze vraag. Botweg gezegd hebben de misdaden van Stalin nooit voor dezelfde afkeuring gezorgd in het Westen als de misdaden van Hitler. Dat komt ondermeer door de evolutie van de communistische regimes van wreedaardig naar minder wreed. Niemand was echt bang van Generaal Jaruzelski, of zelfs van Brezjnev, alhoewel ze beide verantwoordelijk waren voor het systeem. Daarbij bleven ook de archieven gesloten. Toegang tot de kampen was verboden. Televisiecamera’s hebben nooit de Sovjetkampen en de slachtoffers gefilmd zoals wel gebeurde in Duitsland na de Tweede Wereldoorlog. Als er geen beelden bestaan dan lijkt het, in onze beeldcultuur, alsof iets nooit is voorgevallen.
Maar ideologie verdraaide ons begrip voor de Sovjet en Oost-Europese geschiedenis. In feite was er in het Westen sinds de jaren 20 heel wat bekend over de gruwelijkheid van Lenin’s revolutie. Socialisten in het Westen, die vaststelden dat hun kameraden in de gevangenis werden gegooid door de bolsjewisten, protesteerden hard tegen de misdaden van de Russische revolutie. Toen men in het Westen in de jaren 30 meer interesse kregen voor het socialistische experiment veranderde evenwel de toon. Schrijvers en journalisten trokken naar de USSR om er evaring op te doen die ze in hun thuisland konden gebruiken. Neem bijvoorbeeld Walter Duranty, een correspondent van The New York, die het vijfjarenplan loofde en tegen alle bewijzen in beweerde dat het een enorm succes was. Hij won er de Pulitzer Prize mee. Gedurende de jaren 30 en 40 probeerde een deel van links in het Westen het bestaan van de kampen te rechtvaardigen, zelfs de terreur, juist omdat ze sommige aspecten van het Sovjet experiment in eigen land wilden toepassen. Toen in 1936 miljoenen Sovjetboeren de hongersdood stierven, en miljoenen in kampen zaten of in ballingschap leefden, publiceerden de Britse socialisten Sidney en Beatrice Webb een uitgebreide studie over de Sovjetunie dat ondermeer stelde dat “de vertrapte Russische boer stilaan een zekere vorm van politieke vrijheid verwierf.”
Deze gevoelens bereikten een hoogtepunt tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen Stalin onze bondgenoot was en men om andere redenen de waarheid over zijn repressief systeem negeerde. Tijdens zijn reis doorheen de USSR in 1944 bezocht Henry Wallace, de Amerikaanse vice-president, Kolyma, een van de meest beruchte kampen. In de veronderstelling dat het een soort industrieel complex betrof, vertelde hij zijn gasten dat Sovjet-Azië, zoals hij het noemde, hem deed denken aan het Wilde Westen: “De enorme uitgestrektheid van uw land, de maagdelijke wouden, brede rivieren en grote meren, alle soorten klimaat – van tropisch tot polair – haar onuitputtelijke rijkdom, doet mij denken aan mijn thuisland.” Volgens een rapport dat de commandant van Kolyma later schreef voor Beria, het hoofd van de geheime diensten, had Wallace gevraagd om gevangenen te zien maar werd hij ervan weggehouden. Hij was niet de enige die de waarheid over Stalin’s systeem weigerde in te zien: ook Roosevelt en Churchill gingen met Stalin op de foto staan.
Dat alles droeg bij tot de vaste overtuiging dat de Tweede Wereldoorlog een volledig juiste oorlog was, en zelfs vandaag zijn er slechts weinigen die dat betwijfelen. We herdenken D-Day, de bevrijding van de nazi-concentratiekampen en de kinderen die de Amerikaanse troepen op straat toejuichten. Maar we herdenken niet de kampen van Stalin, onze bondgenoot, die nog groeiden op het ogenblik dat de kampen van Hitler, onze vijand, werden bevrijd. Niemand staat stil bij het feit dat we de ene massamoordenaar hebben kunnen verslagen door een andere te helpen.
Het is juist dat ons bewustzijn over de Sovjetgruwelen tijdens de Koude Oorlog toenam – maar in de jaren 60 ging dit weer achteruit. Zelfs in de jaren 80 waren er nog Amerikaanse academici die het Oost-Duitse gezondheidssysteem of de Poolse vredesinitiatieven bleven verdedigen. De Sovjet historici die over de kampen schreven kon je in twee groepen indelen: zij die de kampen als crimineel beschouwden en zij die ze ontkenden, ofwel omdat ze pro-Sovjet waren, ofwel omdat ze tegen de rol van de VS tijdens de Koude Oorlog of tegen Ronald Reagan waren. Onze houding tegenover de Sovjetunie en zijn repressief systeem had tot het einde meer te maken met de ideologische strijd in de westerse politiek dan met de Sovjetunie zelf.
Heel wat linkse intellectuelen verdedigden het Sovjetsysteem in de jaren 50 en 60. Toen Jean Paul Sartre terugkeerde van een reis naar de USSR in 1954 verklaarde hij dat in de Sovjetunie een totale meningsvrijheid bestond. Is het mogelijk dat ze van niets wisten?
Anne Applebaum: Neen. In 1954 was er al een enorme hoeveelheid informatie beschikbaar over de kampen. Ik vermoed dat hij loog, of dat hij met opzet niet wilde dat anderen het wisten. Sartre vertelde eens aan Camus dat “net als u, vind ik die kampen onaanvaardbaar, maar ik vind even onaanvaardbaar dat de bourgeoispers er elke dag misbruik van maakt.”
In 1986 verleende Gorbatsjov amnestie aan alle politieke gevangenen. Waarom?
Anne Applebaum: Gorbatsjov’s politieke amnestie kwam eerder laat, in het voetspoor van de ‘glasnost’, en blijkt slechts schoorvoetend te zijn toegekend. Het was een onderdeel van zijn campagne om de Sovjetunie te moderniseren en de relaties met het Westen te verbeteren – maar ook het gevolg van een rapport dat Victor Chebrikov, toenmalig hoofd van de KGB, stuurde naar het Centraal Comitee, waarin stond dat de dissidenten dermate zwak waren dat ze niet veel kwaad konden doen. Het duurde verschillende jaren alvorens alle politieke gevangenen bevrijd werden.
De Sovjetunie stortte in elkaar in 1989. Zijn er sindsdien schuldbekentenissen, aanklachten of wettelijke acties geweest van slachtoffers of hun nabestaanden. Herdenken de Russen deze tragedie en bouwden ze gedenktekens voor de doden? Werden de opdrachtgevers en uitvoerders vervolgd?
Anne Applebaum: Ik bespreek uitvoerig dit aspect in de epiloog in mijn boek. Maar de kern van de zaak is dat er, behalve enkele kleinere gedenktekens hier en daar in het land, nog steeds geen officiële inspanning bestaat om een monument voor de kampen te bouwen, om de doden te herdenken of om onderzoek te doen naar wat in het verleden gebeurde. Er zijn geen rechtszaken geweest, geen gerechtelijke onderzoeken, of niets dat doet denken aan een soort waarheids- en verzoeningscommissie zoals in Zuid-Afrika.
Wat is de houding van de huidige Russische regering en van president Poetin met betrekking tot dit deel van de Russische geschiedenis?
Anne Applebaum: De huidige Russische regering is niet geïnteresseerd in het memoreren van de kampen of van Stalin’s misdaden. Integendeel, ze proberen het imago van de oude Sovjetunie te doen herleven, bijvoorbeeld door opnieuw het volkslied van de Sovjetunie te gebruiken. President Poetin, een vroegere KGB-officier, noemt zichzelf een ‘Tjekist’, een verouderd woord voor Lenin’s politieke politie – een woord dat oudere Russen associëren met het tijdperk van de repressie.
Bestaan er vandaag nog soortgelijke kampen in Rusland en zitten er nog steeds gevangenen?
Anne Applebaum: Neen, of toch niet echt. De Goelag – als een massaal systeem van gedwongen arbeid – werd na de dood van Stalin ontmanteld. Er bleven toen wel kleinere politieke gevangenissen in de Sovjetunie bestaan tot Gorbatsjov de meerderheid van de politieke gevangenen bevrijdde in de late jaren 80. Het ergste wat men van het huidige Russische strafsysteem kan zeggen is dat het vreselijk vuil is en dat het legaal systeem corrupt en oneerlijk blijft. Ik bezocht aan Russische gevangenis op het einde van de jaren 90 en was geschokt door de gelijkenis met de beschrijving van Stalin’s gevangenissen die ik had gelezen in autobiografieën van gevangenen in de Goelag. Veel van deze gevangenissen zijn nog steeds dezelfde als vroeger. Maar er bestaat geen massale dwangarbeid in het Rusland van vandaag.
Interview: Dirk Verhofstadt © Liberales – 2003 Dit interview verscheen eerst op Liberales. Liberales verstuurt wekelijks een gratis nieuwsbrief met interviews, essays en boekbesprekingen. Gratis inschrijven kan op www.liberales.be.
Stalin was extreem hard, maar dat is voor een deel ook de redding van de Sovjet-Unie geweest denk ik.Volgens sommige bronnen, tussen 1941 en 1945, ongeveer 5.7 miljoen Sovjetgevangenen.3.3 miljoen Sovjetgevangenen (57.5% van het gevangen totaal) stierven tijdens hun gevangenschap.Bij de Sovjet-Unie waren werkkampen en geen dodenkampen zoals bij de nazis. Stalin was niet de uitvinder van de Russische concentratiekampen. Lenin, de eerste revolutionaire leider, had al meteen bij het begin van zijn bewind in 1918 onbetrouwbare elementen uit de Russische maatschappij laten opsluiten in kampen. Deze kampen waren voornamelijk bedoeld om de “misdadigers” weer op te voeden.Vanaf 1929 werd in de kampen dwangarbeid verricht. Stalin, die toen aan de macht was, besefte maar al te goed dat ze die werkkampen nodig hadden, want ze produceerden immers 1/3 van de inkomsten. Deze kampen hadden zich dan al verspreid over heel Rusland.Toen het socialisme in de Sovjet-Unie implodeerde werd ook door historici handenwringend gespeculeerd dat nu eindelijk “de hele waarheid” over het communisme en dan vooral over Stalin aan het licht zou komen. De gesloten archieven zouden opengaan en verschrikkelijke dingen zouden onthuld worden.Het is een fabeltje dat communisten religieuze mensen zouden willen vervolgen. Zelfs onder Stalin gebeurde dat niet.Wat wel gebeurde: de Russische Orthodoxe kerk was de allergrootste grootgrondbezitter in Rusland. In de Russische kloosters en kerken lagen onmetelijke schatten opgeslagen, schatten waarvoor de arme boerenbevolking zich uit de naad had moeten werken. Het land ging naar de boeren, de rijkdommen werden benut om de positie van de paupers te verbeteren. En dat was natuurlijk tegen het zere been van de stinkend rijke kerkelijke elite. Vandaar de propagandapraatjes waarin werd voorgesteld dat Stalin de gelovigen vervolgde.De kerk heeft een opvallende rol in de oorlog gespeeld. Ze riep iedereen op om zich in te zetten voor het vaderland. Dit was naar de zin van Stalin, zodat in ruil daarvoor de kerken en kloosters open mochten. Artikel 39 Grondwet van de DDR: “Iedere burger van de DDR heeft het recht, een religieus geloof aan te hangen en religieuze handelingen te verrichten. De kerken en andere religieuze gemeenschappen regelen hun aangelegenheden en oefenen hun activiteiten uit in overeenstemming met de grondwet en de wettelijke bepalingen van de DDR“.Ook het antisemitisme van Stalin is volledig uit de duim gezogen. Dat blijkt alleen al uit het feit dat Stalin met joden de grootste conflicten had (bv met Trotski) en met andere joden in goede verstandhouding samenwerkte.Met Kaganovitsj was hij zelfs vanaf zijn jonge jaren bevriend.In zowel West- als Oost-Europa komt antisemitisme voor, tot op de dag van vandaag. Het zal echt niet zo geweest zijn dat dit antisemitisme na de communistische revoluties in Oost-Europa daar als sneeuw voor de zon verdwenen is, maar communistische regiems van antisemitisme beschuldigen slaat werkelijk nergens op.We zijn nu [in 2010] meer dan twintig jaar later. En tot hiertoe is geen enkel dergelijk nieuw gegeven ontdekt.Uiteraard is er nieuw historisch materiaal vrijgekomen, maar dit versterkt alleen maar de geloofwaardigheid van Stalin en de bolsjewieken over de geschiedenis van de Sovjet-Unie en de Tweede Wereldoorlog.Je moet liegen, liegen en nog eens liegen, er blijft altijd wel iets van hangen,dat zei Goebbels. Stalin maakte van een achterlijk Rusland een supermacht en hij versloeg Hitler. Zonder Stalin,spraken jullie nu waarschijnlijk Duits en bracht je elke morgen de Hitlergroet.De Sovjet-Unie bestaat niet meer en is uiteengevallen in talloze kleinere staten. Al deze staten zijn straatarm, worden door tirannen bestuurd, geplaagd door burgeroorlogen, godsdienstoorlogen en onderlinge oorlogen. U kunt toch moeilijk in ernst beweren dat de situatie voor de mensen daar sinds de ondergang van de Sovjet-Unie verbeterd is? Dat geldt overigens ook voor Rusland zelf. Alleen al vanaf het invallen van de winter van dit jaar zijn er al weer duizenden dakloze zwervers doodgevroren.Gezondheidszorg functioneert niet meer, bejaarden ontvangen geen pensioen meer, onderwijs en wetenschap stellen niks meer voor, het aantal zelfmoorden is gigantisch gestegen, de wodka vloeit rijkelijker dan ooit, de maffia regeert de handel en de bedrijven. En in het westen maar de schijn ophouden dat met het verdwijnen van het communisme de mensen hun vrijheid gekregen hebben. Dat is de vrijheid om te kunnen verrekken, verder niets. De geschiedenis van het imperialisme is de geschiedenis van de slavernij en van de afslachting van miljoenen onschuldigen.1 miljard kinderen in extreme armoede: een wereldwijde holocaust!!!Wie vrede wil, moet het imperialisme verslaan.
http://www.youtube.com/watch?v=3bDXDixk4sc&feature=PlayList&p=B2B2B856557E890B&index=0
Je hoort nooit iemand over het uitmoorden van de Russische krijgsgevangenen[3,5 miljoen Sovjet krijgsgevangenen stierven ].Hoe komt dat? Waarom herinneren wij ons de ene volkerenmoord wel en de andere niet? Vernietigingskampen zoals onder de nazi’s heeft de Sovjetunie niet gekend. Die werkkampen waren ook afschuwelijk, maar ze hadden aanvankelijk een humane opzet als vervanging van de gevangenissen, terwijl het nazisme per definitie een inhumaan systeem is.Wat Stalin met de koelakken deed is niet hetzelfde als wat de Duitsers met de joden deden.Het is allebei terreur, maar je kon toch beter in 1932 als koelak door Stalin gedeporteerd worden dan in 1942 als jood door Hitler.Vandaag neemt de fascisering toe en het fascisme wordt gebanaliseerd in heel Europa onder de salgzin: “het Hitler-fascisme en het Stalin-communisme zijn tweelingbroers”.
Comments are closed.