Het leek een gelopen race: de welles-nietes-discussie over het broeikaseffect. Maar net nu niemand meer aan de opwarming van de aarde leek te twijfelen, zijn ze terug: de broeikassceptici. “Er is sprake van manipulatie”, meent dwarsligger Hans Labohm* van Clingendael. “Ach man, schei toch uit, dat is toch kletspraat”, reageert Sible Schöne van het Wereldnatuurfonds. Een geprikkeld tweegesprek.

Pim Fortuyn geloofde “al helemaal niets van dat hele CO2-verhaal” en het broeikaseffect. Econoom Hans Labohm van het Instituut Clingendael haalt hem in een van zijn vele artikelen op het internet instemmend aan. Maar anders dan de vermoorde politicus (“dat kan ik natuurlijk allemaal niet volgen”) heeft wetenschapper Labohm zich wel grondig in het probleem verdiept. Niet dat hij daarmee serieus wordt genomen. Want ondanks de oproep van staatssecretaris Van Geel om met mensen als Labohm in debat te gaan staat de milieubeweging niet te trappelen. Geef mensen als Labohm niet te veel een podium, zo menen campagnevoerders bij Milieudefensie.

Onzin, meent de redactie van dit blad. Labohm heeft zichzelf met allerhande artikelen op de opiniepagina’s van kranten al lang op het podium gehesen. Binnenkort verschijnt van zijn hand, collega Dick Thoenes en Elsevier-journalist Simon Rozendaal zelfs een boek over dit onderwerp. “In Engeland, want in Nederland staat het verstand op nul.” Bovendien houden we erg van een stevig debat en zijn we simpelweg nieuwsgierig naar Labohms argumenten. Voor de helderheid en spanning vroegen we de Nederlandse ‘mister broeikaseffect’ Sible Schöne van het Wereldnatuurfonds om hem partij te geven. Voor Labohm is Schöne een ideale sparring partner omdat hij deze milieuman ziet als ‘his masters voice’ van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), het wereldwijde wetenschappelijke circuit dat onderzoek doet naar de klimaatverandering. Het werd een onderhoudende middag op het rustieke Clingendael.

Kletspraat

Om te beginnen: wat zijn de feiten? Volgens het IPCC is de temperatuur op aarde de afgelopen dertig jaar met 0,7 á 0,8 procent gestegen, en wel als gevolg van menselijk handelen zoals vooral het uitstoten van CO2, dat vrijkomt bij de verbranding van fossiele brandstoffen (olie, gas). Omdat die CO2-uitstoot maar doorgaat wordt het de komende decennia nog warmer op aarde: variërend van 1,4 – 5,5 graden Celsius in deze eeuw.

Het enige waarover Labohm het met het IPCC en Schöne eens is, is dat de mensheid heel veel CO2 de lucht inblaast. Maar dat dat de opwarming van de aarde zou veroorzaken gelooft de econoom niet. De grafiek (zie ook illustratie) die hij op verzoek van Schöne op zijn computer tevoorschijn heeft getoverd vindt hij niet geloofwaardig. “Kijk dan”, zegt de Wereldnatuurfondsman, “dat rode gedeelte, daar zie je dat de temperatuur de laatste dertig jaar recht omhoog schiet. En dat zal ie blijven doen.”

Er volgt een vinnige woordenwisseling over de betrouwbaarheid van deze grafiek.

Labohm: “Dat blauwe deel van die grafiek is voor een groot gebaseerd op boomringen, die rode op meetstations. Die twee mag je niet aan elkaar koppelen. Dat is tendentieus.”

Schöne: “Daarom hebben ze ook een verschillende kleur. Het is het beste wat we nu hebben.”

Labohm: “Die meetstations zijn ook niet betrouwbaar: het aantal is teruggebracht van 15.000 naar 5000, en bovendien staan ze allemaal in stedelijke gebieden waar het veel warmer is.”

Schöne: “Voor dat laatste is gecorrigeerd. Daar komt bij dat er op heel veel meer verschillende manieren wordt gemeten. Wat
Labohm zegt is zo ontzettend stom, en is ook uitvoerig weerlegd. In feite zegt hij dat het KNMI de temperatuur niet kan meten. Kletspraat natuurlijk. Bovendien is de temperatuurstijging ook op tal van andere manieren aangetoond, zoals met het smelten van gletsjers.”

Manipulatie

Volgens Labohm deugt er aan het hele IPCC-werk niet veel. Er is sprake van politieke manipulatie sinds Margareth Thatcher volgens hem het broeikasprobleem op de internationale agenda zou hebben gezet. De conservatieve Britse politica zou namelijk als chemica een onderwerp nodig hebben waarmee ze zich kon profileren. Tegenwoordig maskeren de woordvoerders van het IPCC de wetenschappelijke onzekerheid met gekleurde conclusies, waarmee politici en de milieubeweging ook nog eens aan de haal gaan. De regering-Clinton heeft volgens Labohm overduidelijk de uitkomsten van het IPCC in verontrustende richting beïnvloed. Zelfs wetenschappers uit het IPCC zelf geloven volgens hem niet in de opwarming van 5,5 graden.

Volgens Schöne begrijpt Labohm de functie van het IPCC niet. “Het IPCC formuleert slechts de consensus in de wetenschap. Er is consensus over die range van 1,4 tot 5,5 graden. Individuele wetenschappers mogen best aan de onderkant gaan zitten, en 1,4 verwachten. Maar zo iemand onderschrijft wel de hele range.”

Labohm: “Maar met 1,4 graad opwarming heb je dus geen acuut probleem. Je krijgt pas problemen bij een opwarming die hoger ligt dan twee graden.”

Schöne: “Dat is niet zo. Bij twee graden begint iederéén er wat van te voelen. Tussen de 0 en 1 graad komen kwetsbare ecosystemen al in de problemen: koraalriffen, stukken noordpool … En wat betreft die politieke beïnvloeding is het eenvoudigweg zo dat aan het einde van het IPCC-proces een beleidsmakende samenvatting wordt gemaakt. Uitgaande van de stand van de wetenschap wordt daarover keihard onderhandeld. En dan schrijft de regering Clinton een politieke brief, net als de EU en andere partijen.”

Labohm: “In het IPCC zitten alleen klimatologen. Dat is een hele jonge wetenschap. Paleontologen, oceanologen, geologen en andere wetenschappers bestrijden de uitkomsten.”

Schöne: “Als dat zo zou zijn, dan moeten die wetenschappers zorgen dat er een artikel in Science of Nature komt dat dat aantoont. Maar dat gebeurt niet. En van de heer Labohm is natuurlijk ook geen enkel wetenschappelijk artikel beschikbaar. Het is allemaal mediawerk wat hij doet. En dan krijg je zulke klinkklare nonsens. Al die instituten en tienduizenden wetenschappers die aan het IPCC-proces meewerken, en dan komt Labohm met een paar marginalen – waar heb je het in hemelsnaam over!”

Labohm: “Het zijn geen marginalen.”

Schöne: “Ja, dat zijn het wel.”

Labohm: “Ook in het IPCC-rapport zelf zitten voldoende aanknopingspunten voor kritiek.”

Schöne: “Ja, maar er is wel eensgezindheid over dat de mens de stijging van die temperatuur veroorzaakt. Labohm begrijpt deze conclusie van het IPCC domweg niet. Hij heeft gelijk als hij zegt dat er nog veel onzekerheid is over de bijdrage van de verschillende menselijke oorzaken zoals CO2, stofdeeltjes en vliegtuigen – dat zegt het IPCC ook. Het IPCC zegt echter wel dat de natuurlijke oorzaken van klimaatverandering zoals zonne-activiteit en vulkaanuitbarstingen de temperatuurstijging van de laatste decennia niet kunnen verklaren.”

Sovjetplanning

Meer respect zegt Schöne te kunnen opbrengen voor de economische kritiek van Labohm. De econoom: “Ik vind dat je nog tien jaar moet doorstuderen, want maatregelen zoals afgesproken in Kyoto (tijdens internationale onderhandelingen die daar in … plaatsvonden) kosten handenvol geld, leiden tot massawerkloosheid, minder concurrentievermogen en ze leveren bijna niets op: een vermindering van de opwarming van 0,02 graden Celsius, dat kan je op thermometer niet eens aflezen.”

Schöne: “Kyoto is een eerste stap. Ik ben het met Labohm eens dat het niet voldoende is. Maar het besef is er nu, ook bij bedrijven.”

Labohm maakt herhaaldelijk bezwaar tegen ‘Kyoto’ met zijn internationale afspraken over terugdringing van de CO2-uitstoot omdat die ingrijpt in de vrije markteconomie. En waar dat toe leidt kunnen we volgens hem zien “aan de ineenstorting van het sovjetsysteem”. Labohm: “Zoiets begint altijd heel klein, maar er komen steeds meer elementen van regulering. Het is de invoering van stalinisme via de achterdeur.”

Schöne: “Dat vind ik toch wel heel curieus, want Kyoto kiest nu juist voor handel in de uitstootrechten van CO2. Het enige dat de overheid doet is een plafond vaststellen, en bedrijven mogen dan onderling de rechten op CO2-uitstoot verhandelen.”

Labohm: “De façade is marktconform, maar die CO2-rechten jagen bedrijven wel op kosten. Het is een pseudomarkt.”

Hartaanval

Over hoeveel een totaal en effectief klimaatbeleid precies kost zijn weinig exacte cijfers bekend. Maar volgens Schöne moet Nederland er over een periode van vijftig jaar zo’n 8 miljard euro tegenaan gooien. Weggegooid geld volgens Labohm. Waarom gokt de econoom toch zo met de toekomst?

Labohm: “Ja, het voorzorgbeginsel hè. Als je dat echt helemaal consequent doorredeneert dan leidt tot verstikking van alle economische activiteit. En dat er over tien jaar echt draconische maatregelen nodig zouden zijn lijkt me hoogst onwaarschijnlijk. Er zijn talloze gevaren: ik kan een hartaanval krijgen als ik hier van de trap loop.”

Schöne: “Hier komen we op een fundamenteel punt: het onderscheid tussen leefbaarheid en duurzaamheid. Die trap doet u uzelf aan. Maar de klimaatverandering doe je je kleinkinderen aan.”

Labohm: “Ach, het doet mij allemaal denken aan de oud-secretaris-generaal van Economische Zaken die een aantal invalide bejaarden naar noord-Spanje haalde omdat hij dacht dat daar het wonder ging gebeuren.”

Schöne: “Ja, dat is nou illustratief voor Labohm zeg, om daar het KNMI mee te vergelijken!”

Marcel Ham

Dit artikel verscheen eerder in Milieudefensie Magazine, oktober 2003

*Geloofwaardig;
Een van de websites waarop Labohm veelvuldig publiceert wordt gesponsord door Exxon en een aantal autofabrikanten (www.techcentralstation.com). Doet dat geen afbreuk aan zijn wetenschappelijke geloofwaardigheid? Labohm: “Nee hoor, ik ontvang voor mijn artikelen een vergoeding die normaal is voor wetenschappelijke artikelen. Verder worden ze overgenomen door ander internationale websites waarvoor ik niets krijg. Jammer genoeg. Als iemand suggesties heeft voor hoe ik wel op die manier mijn inkomen kan opvijzelen, dan hoor ik dat graag. Ik schreef ook al kritisch over klimaatverandering voordat ik op deze website publiceerde. Beïnvloeding met geld gebeurt juist door de overheid, die het RIVM onderzoek laat doen dat politieke wenselijke uitkomsten moeten opleveren.”

7 REACTIES

  1. Kan iemand mij verklaren waaron ongeveer 900 jaar geleden de temperatuur in Europa (helaas het enige deel van de wereld waarover betrouwbare gegevens zijn) ongeveer drie graden hoger was dan nu ? Dit kan door plantkundigen geconcludeerd worden onder meer aan de hand van geschriften uit kloosters over de toenmalige oogsten, benevens uit het feit dat er destijds wijnbouw mogelijk was tot ongeveer de huidige Schotse grens, en landbouw op Groenland, Ijsland en Spitsbergen, gezien de toenmalige aanwezigheid van zelfvoorzienende kolonies Noormannen aldaar. Deze kolonies zijn rrond de dertiende eeuw verlaten of uitgestorven, daat het kilmaat dermate verslechterde dat ze onhoudbaar bleken.

    Kan iemand verklaren waarom de temperatuur destijds hoger was dan nu? CO 2 effect komt niet in aanmerking, daar het gebruik van kolen eerst stamt van 200 jaar terug, en het gebruik van olie weinig meer dan een eeuw oud is.

    Om suggestieven insinuaties te voorkomen: ik word NIET betaald door Exxon of welke olieboer dan ook.

  2. Dhr. Labohm heeft groot gelijk de cijfers van het IPCC zijn door de politiek kompleet verdraaid en voor politieke doeleinden ingezet.
    De consensus onder de wetenschappers is helemaal niet zo eenduidig als dat dhr. Schöne beweert verder zijn er nog tienduizende wetenschappers waar het IPCC al helemaal naar weigert te luisteren.
    Zo is ook aangetoond dat het menselijke aandeel in de totale CO2 uitstoot (mens, natuur en vulcanen) maar zo’n 3% is. Dit minime percentage is dan verantwoordelijk voor de temperatuurs stijging?
    ok geven onderzoeken aan dat er in het verleden onafhankelijk van het CO2 gehalte van de atmosfeer nog veel meer en grotere temperatuursschommelingen zijn geweest.
    Er wordt ons inderdaad gewoon weer veel geld uit de zak geklopt voor allerlei maatregelen die hun nut niet werkelijk kunnen onderschrijven (0.02 graden temperatuursreductie op een veronderstelde stijging van 1.4 tot 5.5 graden?) laat staan dat het probleem eigenlijk een nonprobleem is.

  3. ‘Het IPCC zegt echter wel dat de natuurlijke oorzaken van klimaatverandering zoals zonne-activiteit en vulkaanuitbarstingen de temperatuurstijging van de laatste decennia niet kunnen verklaren.’

    Ik ben blij dat dit orgaan zo goed op de hoogte is van de invloeden van de zonne-activiteit, iets wat voor alle stervelingen nog niet te overzien is.

  4. Het Centrum voor Ascentie-Informatie en Onderzoek onderzoekt de mogelijkheid dat de Aarde als geheel in een zogenaamd ‘ascentieproces’ zou verkeren. Deze opmerkelijke theorie met een hoge afwijkingsgraad impliceert dat de Aarde als geheel zou opwarmen en vooral van BINNENUIT.
    Geïntereseerde lezers kunnen een blik werpen op http://www.ascentie.nl voor meer informatie over deze ‘ascentie-theorie’ op zowel persoonlijk als planetair vlak.

  5. In het verre verleden zijn er sterke klimaatsveranderingen op korte tijd geweest met massale extinctie tot gevolg. Dat bewijst de 2 kilometerslange ijsstaal uit Vostok, Antartica (CO2-concentratie doorheen de tijd) en fossiele resten van toenmalige fauna en flora. Daaruit kan men ook een onmiskenbaar verband uit afleiden: het verband tussen CO2-concentratie en T°. Men kan als het ware de 2 grafieken op elkaar zetten, zo treffend is het verband! In de laatste 400.000 jaar varieerde de CO2-conc. tussen 180 en 290 ppm, ofwel een verschil van 110 ppm. De T° in Vostok varieerde tussentijds 12°C. We verwachten een verdubbeling van CO2 oftewel van 280 ppm in 1850 naar 560 ppm tussen 2050 en 2100. En u wilt vertellen dat klimaatsverandering een fabel is??? Als ecoloog merk ik nu al duidelijk de gevolgen van klimaatsverandering, en we staan nog maar aan de voet van de CO2-conc. die ons te wachten staat. En dan spreek ik niet over de dalende T° in de lagere stratosfeer -hetgeen bewijst dat straling minder gemakkelijk weg kan- of andere ‘fingerprints’. Ik weet één ding: deskundigen die klimaatsverandering weglachen zijn het niet waard zich wetenschapper te noemen. Zijn jullie ziende blind of ben ik de enige hier die een analytisch talent heeft? Door je te focussen zie je door het bos de bomen niet meer,… en dan lijkt het alsof er niets gebeurt. Triestig… .

    P.S: niet de T° is het probleem, wel de snelheid waarmee het gebeurd! Zijn we vergeten dat onze maatschappij gebaseerd is op de primaire sector, namelijk de landbouw en visbouw? Denk je dat de -al gefragmenteerde- natuur zich zo snel kan aanpassen/verplaatsen? De Aarde is een dynamisch geheel van lineaire en niet-lineaire relaties; kleine veranderingen kunnen spijtig genoeg grote gevolgen hebben. Dat heeft het verre verleden bewezen.

    P.S2: Waarom was het 900 jaar geleden warmer dan nu? Goeie vraag. Spijtig genoeg is het klimaat iets te ingewikkeld om zo een antwoord te vinden. Was de CO2-concentratie hoger? Was de zonne-activiteit sterker? Was de stroming anders? Was er een vulkaanuitbarsting? En zo kan ik nog een dozijn mogelijke oorzaken opnoemen… . Wie weet vinden we ooit nog het antwoord.

  6. In deze reactie beweert een ecoloog, genaamd Gunter Van den Bossche, dat er wel degelijk een klimaatsverandering aanwezig, want zo zegt hij ,,als ecoloog merk ik nu al duidelijk de gevolgen van klimaatsverandering, en we staan nog maar aan de voet van de CO2-conc. die ons te wachten staat”. Dit is een perfect voorbeeld van subjectieve waarneming.

    Elke wetenschapper verifieert via gedegen objectieve waarnemingen of zijn of haar stelling houdbaar is. Dit kan alleen gebeuren door middel van onderzoek op diverse niveau’s, in het geval van klimaat moet dit zijn op geologisch, meteorologisch en natuurkundig gebied. Daarbij moet elk sensationalisme worden vermeden, iets dat vaak helaas gebeurt, zonder daarbij met concrete bewijzen te komen.

    Daarom denk ik, dat de ecoloog Van den Bossche een grote denkfout maakt en dat is dit: klimaatveranderingen hebben altijd plaatsgevonden in de geschiedenis van de aarde, geologen bevestigen dit met strata-onderzoek. Men weet nog steeds niet zeker of bepaalde veranderingen plotseling zijn geweest, of zich deze over duizenden jaren hebben afgespeeld. Met betrekking tot het broeikaseffect, over het CO2 gehalte en de zogeheten opwarming van de aarde, heb ik dan ook het volgende te zeggen.

    Er zijn op dit moment drie onzekerheden, die als zekerheden worden geponeerd door de ecologische lobby:

    1. Men moet eerst zeker weten, dat het klimaat op aarde warmer wordt, wetenschappelijk is er geen sluitend bewijs hiervoor, ongeacht de beweringen van Gunter Van den Bossche. Hooguit, dat er een consensus bestaat dat in bepaalde regio van de aarde er een zekere opwarming of afkoeling plaatsvindt en dan nog maar op grondniveau. De bovenste luchtlagen ondervinden helemaal geen opwarming, want dit is geconstateerd door weerballonnen en satellieten. Als de aarde zou opwarmen, dan zouden ook deze luchtlagen een verandering moeten ondergaan.

    2. Als er een opwarming of afkoeling van de aarde plaatsvindt, zou dan de menselijke activiteit hiervoor verantwoordelijk zijn. U ziet, dat dat ook een zeer speculatief gegeven is, zoals Prof. Thoenes en tevens andere wetenschappers hebben aangetoond.

    3. Wanneer er een opwarming van de aarde zou plaatsvinden, zou dat dan een slechte zaak blijken te zijn. Dat betekent, dat de regenval in de woestijngebieden zou stijgen, waardoor de vruchtbaarheid toeneemt. Tevens zouden hoger gelegen gebieden weer toegankelijk worden voor de landbouw. Dit zou dus de wereldvoedselproductie ten goede komen, omdat kooldioxide (CO2) voor planten is, wat zuurstof is voor mensen, namelijk onontbeerlijk voor overleving.

    Zoals men ziet zitten er meer haken en ogen aan het debat over klimaatveranderingen dan de ‘wetenschappelijke zekerheden’, die worden verkondigd door de ‘groene lobby’. Het is daarom zo spijtig, dat men zich te veel richt op het CO2-debat in plaats van te kijken naar andere mogelijke oorzaken en deze aan een grondige wetenschappelijke analyse te laten blootstellen. De discussie is in feite beland op een basaal niveau van welles-nietes en dat vind ik een trieste zaak.

    Zie verder: http://www.libertarian.nl/EU/index.php?itemid=586

  7. Van den Bossche kan dus niet het klimaat in het verleden verklaren maar wel dat van de toekomst voorspellen? Lijkt sterk op kwakzalverij.

Comments are closed.