Er is meer te zeggen over de politieke veranderingen in Zuid-Afrika dan wat CNN laat zien. Als een land in de vergetelheid begint te raken, zijn het de kleine dingen die je raken. Je wordt ’s ochtends wakker en je draait je om, om te zien hoe laat het is. De klok staat stil. De elektriciteit is weer uit. Soms voor een paar minuten, soms voor een paar uur, maar het lijkt steeds vaker voor te komen. Op je werk pak je de telefoon op en je probeert te bellen. Niets. De omgeving waar je woont is weer zonder telefoondienst. Je slaakt een zucht van verlichting – alle telefoons doen het tenminste niet meer. Ze zullen relatief snel iets doen om het op te lossen. Als het alleen je eigen lijn is, duurt het dagen voordat ze iets doen. Nadat de elektriciteit hersteld is, zet je de televisie aan om naar een favoriet programma te kijken, in de hoop dat je het juiste geluid bij de juiste afbeelding krijgt. Soms krijg je het geluid van de ene show met de beelden van de andere. Soms is het het een of het ander. Of een radiostation in plaats van het geluidsspoor. Je hebt de kranten gelezen – een groot aantal van de “oude” werknemers zijn uit de televisiestudio’s weggelopen. Ze konden het niet meer aan. En aangezien televisie een wapen van de overheid is, zijn hun vervangers politiek benoemd, en niet vanwege hun ervaring of capaciteiten. Je rijdt naar huis na uit eten te zijn gegaan. Hele buurten zijn zonder straatverlichting. Om wat duidelijker te zijn; zonder verlichting die werkt. En dat voor maanden. Het stadsbestuur heeft gezegd dat ze het niet zullen maken. Dit zijn de kleine dingen in Zuid-Afrika vandaag. Dit zijn de dingen die hinderen. De grote dingen zijn zelfs te beangstigend om over na te denken.

KAFKABURG

Al meer dan twee jaar kan ik geen water/elektriciteit/belasting rekening krijgen van de gemeente van Johannesburg. Water en elektriciteit zijn hier socialistische ondernemingen. Ik had geen rekeningnummer, noch wist ik hoe ik moest betalen. Ik probeerde de bureaucraten te bellen, maar geen hulp hier: ze zeiden dat ze terug zouden bellen, wat ze vervolgens niet deden. Op 25 September kwamen ze om de elektriciteit af te sluiten wegens wanbetaling. De gemeentewerkers weigerden identificatie te laten zien, weigerden te zeggen wiens rekening ze afsloten, en toonden geen wettelijke rechtvaardiging hiervoor. In feite zeiden ze dat ze niet eens een taal hoefden te spreken die ik verstond (Engels). Ik belde de politie. Ik heb een videotape van deze burgerdienaren waarin ze zeggen dat ze niet verplicht zijn zichzelf te identificeren, en dat ze het recht hebben de ingang te forceren als ik hen niet binnenlaat. Toen ik hun vroeg of ze konden tonen dat ze gemeentewerkers waren zei een van hen “Dit is Amerika niet”. Dat weet ik, zei ik hem “Dit is ook niet Nazi-Duitsland”. Later klaagde hij over dat Nazi-Duitsland. “Het spijt me”, zei ik, “Ik wist niet dat U een Nazi was”. Ik ging naar het stadhuis en wachtte uren voordat iemand me te woord kon staan. Eindelijk werd mij gezegd dat ik een plan moest maken om de rekening te betalen. Ik was bereid. Ik had 7000 Rand contant bij me. Maar de bureaucraten stonden niet toe te betalen of een plan te maken. Zij waren vergeten om de rekening te veranderen naar mijn naam, begrijpt U; het stond nog steeds op de naam van de oude eigenaar en de rekening ging naar het verkeerde adres. Mij werd verteld te wachten totdat ze het veranderden en mij een nota stuurden. Ik betaalde 700 rand borg en vertrok. Twee dagen later sluiten ze de elektriciteit aan. Twee maanden later is er nog steeds geen nota aangekomen. Ik bel en bel. “Ik zal U terugbellen”, zeggen ze. Ze doen het niet. Ik blijf bellen. Eindelijk krijg ik een norse bureaucraat die me vertelt dat ik onmiddellijk 9000 Rand moet betalen en de rest over een half jaar. Ik vroeg naar de termijnbetalingen, die waren afgebroken in november. “Maar ik wilde in oktober betalen maar dat mocht niet van jullie” protesteerde ik. “Dat is Uw probleem”, zegt ze. Terug op het gemeentehuis, zie ik een andere vrouw die de hele tijd doorbrengt met het schreeuwen naar mensen die naar haar toe komen. Ze schreeuwt in de telefoon. Ze schreeuwt naar het schakelbord dat haar “lastigvalt” met telefoontjes. Ze informeert me dat het mijn plicht is de rekening te betalen of ik nou wel of geen nota krijg toegestuurd. Het maakt niet uit of ik het bedrag niet weet dat ik moet betalen. Het maakt niet uit dat ik geen rekeningnummer heb waarop het geld moet worden gestort. Mijn plicht is het betalen van een onbekend bedrag op een onbekende rekening, en als ik dat niet voor elkaar krijg, wordt mijn elektriciteit afgesloten. Ik kwam er evenwel relatief makkelijk vanaf. De krant van vandaag had het over een man die een rekening kreeg van 500.000 Rand voor watergebruik. De man is in het bezit van een put en gebruikt zelfs geen stadswater. Toen hij verhaal ging halen bij de bureaucraten, waren ze erg sympathiek. Ze vertelden hem dat hij nu 50 procent moest betalen en dat anders zijn elektriciteit zou worden afgesloten.

DE STIJGING VAN GEWELD

Onlangs ging ik naar de drukkerij om wat folders te laten printen. De vrouw daar was erg aardig en we praatten over de elektriciteitsuitval van die dag. Ze vroeg me wat ik deed in Zuid-Afrika en vertelde me dat zij en haar familie Zuid-Afrika willen ontvluchten. Oorspronkelijk immigreerde haar familie van India: net als sommige andere Indiërs was ze behoorlijk donker. Ze was duidelijk geen lid van de bevoorrechte klasse onder het apartheidssysteem. Maar wat ze me vertelde, verbaasde me. “Mijn man en ik concludeerden dat we beter af waren onder apartheid. Natuurlijk kunnen we nu naast blanken leven en in dezelfde bus rijden. Maar deze dingen zijn niet belangrijk.” Wat is belangrijk? niet bang zijn. Vandaag is het aantal moorden tien keer zo groot als in de Verenigde Staten. Een wereldatlas meldt: “Zuid-Afrika is het meest gevaarlijke land van de wereld (oorlogsgebieden uitgezonderd) met 40.000 moorden per jaar.” Dit was vier jaar geleden niet zo, voor het ANC de macht greep. Maar de regering zegt dat de moorden een erfenis zijn van de apartheid. Dat is een deel van het probleem. Alles wat misgaat is “een erfenis van de apartheid”. Het geweld in de rest van Afrika is “een erfenis van kolonialisme”. Het is een erfenis die al bijna 40 jaar duurt. Iedere keer dat iets fout gaat (en dat gebeurt constant), worden steeds dezelfde excuses opgelepeld. “We erfden dit probleem van het corrupte apartheidsregime”. Ik leefde meer dan dertig jaar in de verenigde Staten en ik heb nog nooit iemand ontmoet die is neergeschoten. Ik was nooit bij een bankoverval. Nooit gehoord van een vriend wiens auto is gekaapt. Slechts een persoon die ik kende leed onder een inbraak. In de laatste twee jaar zijn er bij een hoop mensen die ik ken ingebroken. In feite is inbraak zo gewoon dat men is gestopt om erover te praten. Een van mijn vrienden werd 6 keer in een jaar getroffen. De laatste keer dat ik hem zag, vroeg ik hem wat hij die dag gedaan had. “Ik heb een nieuwe tv aangeschaft,” zei hij. “Oh, hoe vrijgevig van jou,” antwoordde ik. Sindsdien is hij vertrokken naar Engeland. Blanke boeren in het bijzonder zijn doelwit geworden. Sommigen, zoals Werner Weber, president van de Agricultural Employers Organization, geloven dat er een georkestreerde campagne aan de gang is om blanken te dwingen het land te verlaten, zodat het kan worden herverdeeld. Aanvallen op boeren stijgen bijna ieder jaar: 92 doden in 1994, 121 in 1995, 109 in 1996 en 140 afgelopen jaar. Bij sommige aanvallen is er alleen gemoord en niets gestolen, wat erop wijst dat roof niet het motief is. Boer Dudley Leitch vertelde op een AEO ontmoeting dat terwijl het moordcijfer voor Zuid-Afrikanen in het algemeen 13 op 100.000 is, dat voor boeren 120 op 100.000 is. Een grote zaktelefoonmaatschappij plaatste een anti-misdaad advertentie in een krant waarin stond: “President Mandela – U zat in de gevangenis. Nu zitten we er allemaal in”. Een topambtenaar van de bureaucratie die telefoons reguleert belde het bedrijf en de advertentie werd teruggetrokken. Ik denk dat men het te grof vond het duidelijk vast te stellen. In Amerika weet men niet wat hier gebeurt. Ik weet het. Ik kijk naar CNN. Het komt zelfs niet in de buurt om de waarheid te vertellen over de achteruitgang en dood in Zuid-Afrika. De Amerikaanse media kunnen nu de waarheid niet vertellen – ze hebben teveel geïnvesteerd in het vertellen wat voor heilige Mandela is. Ondertussen leven we in gevangenissen. Mijn huis heeft tralies aan de buitenkant van de ramen en aan de binnenkant. Ik heb een Rhodesische hond die het erf bewaakt. Ik heb een grote, gespijkerde van een afstand bediend hek gezet in de oprijlaan. Ik kan me niet de voorzorgsmaatregelen veroorloven die anderen nemen. Je ziet nu individuele huizen met bewakingspersoneel. Muren hoger dan 2.50 meter zijn gewoon, met prikkeldraad of spijkers er bovenop. Aan de overkant van de straat hebben de buren een elektrische schutting op de muur geplaatst – nu een gewoon uitzicht. Mensen zijn gewapend en hebben privé-veiligheidsdiensten ingehuurd. In de V.S. zou men deze voorzorgsmaatregelen paranoïde vinden. Hier is het gemiddeld.

POLITIE

In de straat waar mijn boekwinkel is gelegen, is een kruidenier al verscheidene malen overvallen. Hetzelfde geldt voor het postkantoor en de bank. De laatste paar maanden zijn de auto’s van vier van mijn klanten gekaapt door gewapende bendes, een van hen op mijn parkeerterrein. Een was door zijn been geschoten, een ander werd beschoten maar gemist. Weer een ander werd in elkaar geslagen en moest weken in het ziekenhuis doorbrengen. Meer dan 3000 kapingen worden ieder jaar gerapporteerd. Een familie rijdend naar Durban op vakantie werd aan de kant gezet, zodat twee kleine jongens konden uitstappen en hun eigen boontjes doppen. Verscheidene uren later vond de politie de twee kinderen zittend tegenover de twee lichamen van hun dode ouders; vermoord voor een auto.

De nieuwe president van het ANC, Terror Lekota, vertelde de pers dat de kapingen een fout van de apartheid waren. Hij claimt dat het “apartheidsregime” immuniteit van vervolging aan kapers geeft in ruil voor het verzamelen van “informatie” over het ANC. Vorig jaar gaf een andere topambtenaar de blanken de schuld voor de toename van kapingen. Hij zei dat er helemaal geen misdaadgolf was, en dat de blanken deze misdaden verzonnen om de verzekering op te lichten. Het waarnemend hoofd van de Licensing Department voor Johannesburg, Gerrie Gerneke, bracht in Juli 1997 een rapport uit waarin stond dat het departement onder controle was van criminele syndicaten. Hij zei dat de helft van alle auto’s die in Johannesburg zijn gestolen, binnen 30 dagen zijn “gelegaliseerd” met nieuwe officiële documenten. Hij zei dat de samenwerking tussen criminele bendes en vakbondsleden het voor senior staff members of security staff onmogelijk maakt enige actie te ondernemen. Nadat Gerneke’s verslag aan de regering was overgemaakt, werd hij in twee anonieme brieven van racisme beticht. Als resultaat van deze anonieme aanklachten werd Gerneke voor vijf maanden geschorst. Een jaar later zei Gerneke dat de overheid geen enkele van zijn aanbevelingen ter bestrijding van corruptie had opgevolgd. Toen onlangs een autodiefstal-syndicaat werd blootgelegd, bleek dat 5 van de 16 gearresteerden politieagenten waren.

De hoofdinspecteur zei, “We vonden dat politieagenten gestolen auto’s kregen en dan verkochten aan hun klanten.” In 1997 bereikte de corruptie zo’n hoog niveau dat Mandela een Special Investigating Unit opzette om de zaak te onderzoeken. Volgens rechter Willem Heath, hoofd van de eenheid, zijn er meer dan 90.000 gevallen in onderzoek. Als Heath en zijn mannen er in slagen om één corruptiegeval per dag op te lossen, inclusief weekends en vakantie, dan zal het 247 jaar duren om de huidige achterstand op te heffen. Dit bevat geen nieuwe gevallen die zullen ontstaan. Heath denkt dat de gevallen een bedrag van 6 miljard rand met zich meebrengen. In 1997 zijn ongeveer 2300 politieagenten beschuldigd van corruptie ongeveer één iedere drie uur.

Ongeveer 500 agenten zijn in de rechtbank verschenen op beschuldigingen van het samenwerken met criminele bendes. In Johannesburg alleen al zijn er 700 agenten die processen tegemoet zien wegens misdaden variërend van inbraak tot moord. En iedereen gaat er van uit dat dat slechts het topje van de ijsberg is. De laatste twee jaar zijn er talloze grote roofovervallen op de snelweg geweest. Op klaarlichte dag beroven een dozijn mannen, gewapend met AK-47s en andere “militaire” wapens, vrachtauto’s met veiligheidspersoneel die grote hoeveelheden aan geld vervoeren. Deze overvallen hebben de bendes miljoenen opgeleverd. Regeringsfunctionarissen geven de schuld aan veiligheidsbedrijven, banken en iedereen die ze maar kunnen bedenken. Maar toen eindelijk enkele arrestaties werden verricht, bleken de belhamels ANC-activisten te zijn. De leiders die gearresteerd waren, waren leden van de gewapende tak van het ANC, Umkhonto we Sizwe. Een bendeleider is secretaris van de Jeugdliga geweest in Johannesburg. Een bondgenoot van hem, ook een bendeleider, was gearresteerd maar “ontsnapte” uit de gevangenis. Beiden waren recente gasten op het verjaardagspartijtje van Peter Mokaba, Deputy Minister of Environmental Affairs and Tourism. Er is bewijs dat Umkhonto we Sizwe activisten niet alleen achter deze roofovervallen zitten, maar dat ze samenwerken met gewapende kaders die verbonden zijn met de zogenaamde bevrijdingsbewegingen van aangrenzende landen. In 1997 alleen waren er 465 bankovervallen. In totaal werd ongeveer 40 miljoen dollar geroofd. Banken verhogen hun provisies substantieel om hun verliezen te compenseren. Misdaad schijnt het enige te zijn dat werkt in Zuid-Afrika. Het risico om gearresteerd, voorgebracht en veroordeeld te worden, is miniem. In 1997 leidde slechts 14,6% van alle moorden tot arrestatie en veroordeling. Van 52.110 verkrachtingen waren er slechts 2532 veroordelingen – ongeveer 6,7%. Van de 330.093 inbraken waren er slechts 15.710 veroordelingen, ongeveer 4,8%. Ervaren vervolgers hebben hun banen vaarwel gezegd, vervangen door nieuwelingen die hun positie danken aan positieve discriminatie. Gedurende de kerstperiode van 1997 “verloren” de politie en gevangenissen bijna 300 gevangenen. In een geval nam een politieman twee gevangenen mee naar een bar om wat te drinken. Een van hen leende zijn sleutels en ging terug naar de gevangenis om 23 andere gedetineerden te bevrijden. In een andere gevangenis liepen negen gevangen weg terwijl ze een briefje achterlieten waarop stond: “We zijn met Kerstmis weg en we zullen op 3 januari terugkomen.” (Ze kwamen niet terug.) Verscheidene gevangenen verlieten de gevangenenwagen toen de politie vergeten was de deur op slot te doen. In 1995 werd Sylvester Mofokeng uit zijn cel gehaald voor een voetbalwedstrijd. Toen hij terugkeerde naar de gevangenis sprong hij eenvoudig uit de vrachtwagen en rende door hekken die niet gesloten waren. Hij werd drie maanden later weer gearresteerd, maar in augustus 1996 ontsnapte hij opnieuw. Op een of andere manier verkreeg hij een geweer van een bezoeker en dwong hij bewakers hem te vrij te laten. Josiah Rabotapi wordt gezien als de leider van een syndicaat dat zich specialiseert in gewapende roofovervallen en betrokken is bij de diefstal van 14 miljoen dollar in 30 gewapende overvallen. Hij wordt ook gezocht voor 16 moorden. Tot nu toe is hij drie keer gearresteerd en iedere keer weer ontsnapt. Jan van der Westhuizen, een veroordeelde moordenaar, is zeven keer ontsnapt uit de gevangenis of politiehechtenis. Als de politie geen criminelen “verliest”, dan vermoordt ze hen. Een recent overheidsrapport toont dat iedere twaalf uur 1 persoon sterft ofwel tijdens hechtenis ofwel als resultaat van politieacties. Tweederde van deze doden vinden plaats gedurende inhechtenisneming. Volgens een rapport, “een overzicht van 100 schietincidenten tussen politie en burgers” is er een zware “onevenwichtigheid in slachtoffers.” David Bruce, een onderzoeker voor de Centre for the Study of Violence and Reconciliation zei: “In slechts vijf gevallen is een politieagent gewond geraakt, en in een geval gedood.” In de noordelijke buitenwijken van Johannesburg vechten burgers terug. In sommige gebieden hebben ze bewakers gezet bij de ingang van hun buurt. Ingangen zijn afgesloten met hekken om te controleren wie er in komt en wie er uit gaat. Criminelen kunnen niet langer hun auto’s volladen met gestolen goederen en wegrijden wanneer bewakers hen stoppen bij het hek. Deze gebieden hebben een dramatische teruggang in criminaliteit laten zien. Maar het ANC heeft bevel gegeven de hekken weg te halen. Het zegt dat dit pogingen zijn de misdaad weg te drijven van blanke gebieden en daarom racistisch zijn.

Dit is het leven in Zuid-Afrika vandaag de dag. Ik woon al zes jaar in Zuid-Afrika en heb een hoop veranderingen gezien. Zelfs een aantal ten goede. Maar de levensstandaard is gedaald. En de houding van mensen is veranderd: hoop is verloren, vervangen door angst, bezorgdheid, zelfs afgrijzen. Er is een grap die de ronde doet: Amerikanen hebben Bill Clinton, Johnny Cash en Bob Hope. Zuid-Afrikanen hebben Nelson Mandela, no cash and no hope.

DE TERUGKEER VAN APARTHEID

Een andere populaire mop is dat Mickey Mouse een horloge heeft met de afbeelding van onze ministers van Financien. In de zes jaar dat ik hier leef, is de Rand met 50% gedevalueerd. In het laatste jaar 30%. De regering heeft een massaal “banen”plan gedirigeerd. Maar sinds het ANC aan de macht kwam, is het aantal banen afgenomen, ondanks sancties die werden opgeheven en toegenomen handel met het buitenland. De enige banen die toenemen, zijn overheidsbanen. Zuid-Afrikaanse arbeiders zijn niet bijzonder produktief. Maar de regering is nieuwe arbeidswetgeving aan het invoeren die er voor zorgt dat Zuid-Afrikaanse arbeid duur blijft. Geen wonder dat steeds minder Zuid-Afrikanen een baan hebben. Het ANC probeert het nieuwe “Equity Employment” wetsontwerp door het parlement te sluizen. Dit wetsontwerp zal alle werkgevers dwingen een bepaald aantal banen voor zwarten te reserveren. Ondernemingen die niet gehoorzamen aan deze raciale quota’s zien hoge boetes tegemoet. En dus is apartheid weer terug – de oude wetten in nieuwe verpakking. Onlangs hebben ANC leden van het parlement aangekondigd dat ze van plan zijn raciale quota’s in te voeren inzake de sport. De overheid wil vooral rugby controleren, een sport die traditioneel door blanken wordt beoefend (niet voetbal, dat wordt gedomineerd door zwarten). Mandela gaf een commissie opdracht om het racisme in de South African Rugby Football Union te onderzoeken. SARFU stapte naar de rechtbank en die besliste tegen de commissie. ANC bonzen verkondigden toen dat de rechter een onpatriottische racist was, omdat die van Mandela eiste dat die zou getuigen waarom de commissie was opgericht. Het ANC, dat niet in staat was om legaal de rugby onder controle te krijgen, zocht zijn toevlucht tot intimidatie. Zij verkondigden in het parlement dat tenzij het leiderschap van SARFU aftreedt, zij vliegvelden zouden afsluiten om te verhinderen dat andere rugbyteams Zuid-Afrika binnenkomen. Belangrijke corporaties, allen beducht voor het ANC, dreigden financiële hulp aan SARFU stop te zetten als het ANC zijn zin niet kreeg. Rugby baas Louis Luyt, die een ANC veteraan had verslagen voor de baan, werd gedwongen te vertrekken. Nadat Luyt aftrad, verontschuldigde SARFU zich tegenover Mandela omdat ze hem voor de rechter hadden gesleept.

COMMUNISTEN IN DE REGERING

De regering van Zuid-Afrika is eigenlijk een coalitie van drie groepen. Het leidende drievoudige verbond bestaat uit the Congress of South African Trade Unions (COSATU), the South African Communist Party (SAOP) en het African National Congress (ANC). Die de coalitie leidt. De SAOP heeft een hoop invloed in COSATU en samen hebben ze grote controle over het ANC. Thabo Mbeki, die kort geleden Mandela verving als leider van het ANC, en die een goede kans maakt president van Zuid-Afrika te worden als Mandela opstapt, werd getraind in Moskou. Zijn vader, Govan, is een marxist van de oude stempel en een SAOP activist. Op een recente ANC conferentie bevestigde extreem links zijn controle over het ANC door het veroveren van 9 van de 11 topposities. Van de ANC’s 240 MP’s in het Parlement werden er 80 benoemd door de SAOP. Het ANC en COSATU gebruikten ook sommige van hun quota’s om SAOP leden te benoemen tot het parlement. Toen Chris Hani werd vermoord door Janus Waluz, een Poolse immigrant, noemde CNN Hani “een top ANC-functionaris” of “anti-apartheidsactivist”. Maar CNN zei niet dat Hani het hoofd was van de Communistische Partij en dat Walus een vluchteling voor het communisme was. Integendeel, de indruk werd gegeven dat Hani een nieuwe Martin Luther King was. Op dezelfde manier worden veel feiten over Mandela en het ANC nooit gerapporteerd in de media. Mandela gaf bijvoorbeeld het Zuid-Afrikaanse equivalent van de U.S. Presidential Medal of Freedom aan Libië’s Muammar al Gadaffi. Mandela heeft openlijk gezegd dat Cuba een model is voor een vrije, democratische samenleving, in feite, democratischer dan de Verenigde Staten. Castro is hier geweest voor vriendschappelijke bezoeken. Wanneer V.S. ambtenaren klagen over Mandela’s knusse relaties met dictators, zegt Mandela dat geen andere natie het recht heeft zich met de binnenlandse aangelegenheden van Zuid-Afrika te bemoeien – dit van een man die de sancties tegen de oude regering steunde. Eigenaardig genoeg liet Mandela erkenning van Taiwan vallen op verzoek van Communistisch China.

THE ANC’S BILL OF WRONGS

Homorechten zijn nu plechtig vastgelegd in Zuid-Afrika’s Bill of Rights. Homopublicaties in de hele wereld hebben het ANC hiervoor geprezen. Maar in feite blijft homosex illegaal. De regering heeft geen praktische stappen ondernomen om homosexualiteit te legaliseren. Toen een homorechtengroep de sodomiewetten voorlegde aan het Constitutionele Hof, was de regering tegen deze poging. Na een wereldwijd protest deed de regering een stapje terug. Het lijkt erop dat het ANC hoopt dat de rechters de wet verwerpen, zodat ze krediet krijgen voor hun pro-homo zijn, terwijl ze niet verantwoordelijk zijn voor de verandering. Vooralsnog weigert de overheid buitenlandse partners van homosexuelen toegang tot het land. Deze zaak is voor de rechter, maar de overheid is tegen veranderingen in het beleid. De heersende ideologie is “er zijn geen absolute rechten”, dus het ANC zet “vlucht” clausules in de Bill of Rights. Elk recht gegarandeerd door de grondwet kan genegeerd worden. Bijvoorbeeld, het recht een onderneming te starten is absoluut, tenzij het de wet “overtreedt”. Dus de overheid kan doen wat het wil omdat de overheid de wetten maakt. Andere constitutionele clausules zeggen dat rechten beperkt kunnen worden door de overheid verenigbaar met de werking van een “open” en “democratische” maatschappij. En bedenk wel, Mandela beschouwt Cuba als democratisch. De Bill of Rights, tot stand gebracht door verschillende politieke partijen, garandeert vrijheid van meningsuiting. Onderdrukkende censuurwetten werden verbannen naar de vuilnisbak. Maar het ANC heeft ze er weer uit gehaald en afgestoft. Een wetsontwerp om censuur af te schaffen werd in het Parlement geïntroduceerd. Ik getuigde er zelfs voor. Het wetsontwerp was middelmatig, maar er viel mee te leven. Later herschreef het ANC het wetsontwerp in het geheim en nam het aan zonder een geschreven versie beschikbaar te stellen. De nieuwe wet schept feitelijk censuur. Alle video’s en films moeten worden goedgekeurd door de censuurraad voordat ze kunnen worden gedistribueerd. Zogenaamd “x-rated” materiaal kan alleen worden verkocht in sexshops die een vergunning hebben. Alles wat wordt beoordeeld als “hate speech” is illegaal. De nieuwe “obsceniteiten” standaard betekent dat alles wat “vernederend” wordt geacht, verboden is. Een nieuwe overwinning voor duidelijke, beknopte wettelijke concepten. Lindiwe Sisulu, deputy minister of home affairs, zei dat de regering probeert te balanceren tussen de vrijheid van meningsuiting en de rechten van de maatschappij. “In werkelijkheid kan er echter nooit absolute balans bestaan”. Dit betekent “niet alle meningsuitingen kunnen gelijk worden beschermd”. Sisulu interpreteert de nieuwe censuurwetgeving veel stricter dan in het verleden. Ze beweert dat “iedereen die pornografie van Internet download begaat een overtreding”. Let op dat dit een verruiming is van de wet die alle “vernederende” pornografie, bestialiteit, kinderporno en hate speech verbood. Nu zegt ze dat alle gedownloade porno onwettig is. Al uitbreidende op basis van de voorafgaande censuur op films en video’s zegt Sisulu nu dat alle foto’s moeten worden gerubriceerd door de regering voor distributie. “Niemand mag een film of foto op het scherm brengen, inclusief op een computerscherm, die niet is gerubriceerd door de Publications Board. Dit betekent dat iedereen die plaatjes zet op Internet een classificatie-certificaat moet hebben voor dat materiaal”. M.a.w. de overheid claimt het recht alle foto’s te classificeren- en te verbieden – voordat ze aan iemand zijn gedistribueerd. Nog steeds vindt het ANC de Bill of Rights te beperkend voor de regering. Peter Makoba hield onlangs een speech in een zwart gebied waarin hij verlangde dat alle zwarten op het ANC zouden stemmen, zodat het twee-derde van het Parlement controleert. Hij zei dat dit het herschrijven van de grondwet mogelijk zou maken en alle beperkingen op de overheidsmacht zou beëindigen. ANC secretaris generaal Kgalema Motlanthe zei dat wanneer het ANC bij de volgende verkiezingen tweederde zou behalen, het “bevrijd van beperkingen” kon regeren.

LUI EN LAF

In de afgelopen vier jaar hebben een grote reeks kranten hun onafhankelijkheid t.a.v. de overheid verloren nadat ze overgenomen zijn door de Ierse persbaron Tony O’Reilly. O’Reilly Independent groep is knus met het ANC. Een artikel in The Times of London zegt dat O’Reilly is bekritiseerd voor “zijn ongezond hechte relatie met de ANC regering. Hij begon met het aanstellen van een adviesraad vol met ANC supporters en heeft luidruchtig steun betuigd aan alle ANC doelen en slogans.” Journalisten zijn niet gelukkig met het feit dat O’Reilly zijn biograaf, Ivan Fallon, aanstelde om de kranten te leiden omdat Fallon “niet wordt gepruimd om zijn weigering op te staan tegen de pogingen van de overheid de pers tot onkritische steun te bewegen.” Volgens de Times hebben O’Reilly’s kranten schandalen binnen de ANC regering gebagatelliseerd. In het Virodene schandaal promoten ANC politici – en dat doen ze nog steeds – het zogenaamde AIDS medicijn. Documenten tonen dat het bedrijf dat het medicijn produceert van plan was zes procent van de winst aan het ANC te geven. O’Reilly’s kranten “hebben de hele zaak gebagatelliseerd, verzuimd verslag uit te brengen op persconferenties”. Andere kranten echter slagen er nog steeds in de regering te bekritiseren, en het ANC en Mandela houden daar niet van. Mandela valt permanent de pers aan met het verwijt dat ze “tegen” de “veranderingen” zijn. In feite was de pers, over het geheel genomen, sterk kritisch tegenover de apartheid. Nog steeds is de media, met uitzondering van de televisie, volgens Mandela racistisch. In de komende paar jaar is wetgeving tegen de kranten bijna zeker. Mandela’s held, Robert Mugabe van Zimbabwe, vernietigde recalcitrante kranten door ze eenvoudig over te dragen aan de regering. Televisie is uitgesloten van Mandela’s kritiek omdat de drie voornaamste televisiestations al in handen van de overheid zijn. ANC bureaucraten leiden de stations en zijn meestal doodstil over de problemen in Zuid-Afrika. Maar ze hebben wel tijd voor eindeloze documentaires over Mandela en het ANC, met titels als “Our heroes”. Een nieuwe nieuwsdirecteur is al lange tijd ANC supporter met geen omroepervaring. Twee nieuwe mini-series zijn geproduceerd voor het nieuwe seizoen: een is een geestdriftige film over het leven van communist Helen Joseph en haar gevecht voor het ANC, en de ander gaat over ANC partizaan bisschop Tutu. Een nieuw lid van Mineral Affairs, Penuell Maduna, riep op tot het nationaliseren van alle mineralen, zeggende dat “privé eigendom voor mineraalrechten is onacceptabel voor de regering”. Overheidsfunctionarissen noemen privé eigendom “racistisch” omdat in een privé-systeem niet iedereen mineraalrechten beheert. Vroeger wapperde Maduna met het idee dat de regering alle oliebedrijven moet controleren. Onder het huidige systeem is prijscompetitie in benzine verboden en alle prijzen worden bepaald door de overheid. De ziekenhuizen in Zuid-Afrika zijn nachtmerries geworden. Twee jaar geleden verkondigde Mandela gratis medische zorg voor kinderen aan. De ziekenhuizen zijn nu gevuld met werkloze vrouwen en hun kinderen. Ze zitten daar uren voor een verkoudheid of een loopneus. Dr. Zuma, Minister van Gezondheid, lijkt vastberaden om de gezondheidszorg in Zuid-Afrika overal even slecht te maken. Ze heeft voor alle medische studenten sociale dienstplicht ingesteld. Ze moeten twee jaar van hun leven aan de staat geven, doen wat de staat hun zegt, en werken waar de staat zegt. De wetgeving zegt niet eens dat ze in Zuid-Afrika dienst moeten doen. Speculaties zijn dat tenminste sommigen worden toegewezen aan Cuba. Toen het voor Zuma duidelijk werd dat een groot aantal dokters en medische studenten nu gaan emigreren, noemde ze hen “verraders”, en schreef ze hun vlucht toe aan “racisme”. Wit School of Medicine berichtte dat 45 procent van alle studenten die de afgelopen 35 jaar hun diploma behaalden het land al hadden verlaten. Een recent onderzoek onder topdoktoren in Zuid-Afrika onthulde de bijna eensgezinde mening dat Zuma het gezondheidssysteem van Zuid-Afrika aan het instorten is. De Independent schreef: “Veel doktoren zeiden dat Zuma’s blijkbare bedoeling om een communistisch of socialistisch nationaal gezondheidssysteem te introduceren het privé-initiatief verstikte. Dit gekoppeld met excessieve controle en bemoeizucht, heeft doktoren moedeloos gemaakt.” Een woordvoerder van Zuma antwoordde door te zeggen dat als de voorstellen worden “gezien als socialistisch, dan zullen we dit beleid voortzetten en geen verontschuldigingen maken”. De vernietiging van de gezondheidszorg heeft zelfs de voedselvoorziening aangetast. Vaccins die dringend nodig zijn om het vee te beschermen zijn opgeraakt. De enige legale bron voor het inkopen van vaccins in Zuid-Afrika is de overheid, en de overheidslaboratoria zijn leeg. Boeren die hun cheques opsturen om vaccins te kopen, krijgen het geld teruggestuurd. De top veterinaire wetenschappers zijn ook bezig het land te verlaten. Op het Onderstepoort Onderzoeks Centrum is slechts een van de oorspronkelijk zes specialisten aanwezig. Onderstepoort, eens beschouwd als een van de beste centra voor onderzoek in de wereld, is nu kreupel aan het worden. Wetenschappers zeggen dat er een goede kans is dat gemuteerde virussen de runder-, varken- en lamindustrie zullen decimeren voordat nieuwe vaccins kunnen worden ontwikkeld. Zij waarschuwen dat de bevolking als resultaat hiervan een tekort aan vlees en melk moet verwachten. Onder het oude apartheidsregime waren overheidsscholen in zwarte gebieden rampzalig ontoereikend. Toen het ANC het onderwijssysteem overnam, veranderden dingen. Nu zijn alle scholen rampzalig ontoereikend – gelijkheid is bereikt. Maar het aantal studenten dat hun middelbare schooldiploma behalen, is afgenomen onder het ANC. Degenen die het op goed doen op school, gedijen alleen als ze de juiste kleur hebben. De student die er in slaagde meer cursussen te halen dan enig ander student in Zuid-Afrika kan zelfs geen studiebeurs krijgen. Iedere aanvraag die hij deed, is afgewezen omdat hij de verkeerde huidskleur heeft. Hij heeft het beste schooldiploma in het land maar niemand kan het wat schelen. Het is niet wijs geld te geven aan iemand die het niet eens is met het ANC. In de Oostkaap, bij Port Elisabeth, staat de verarmde Khwezi Lomso Comprehensive School. De directeur is Cecilia Behrent. Tijdens haar aanstelling heeft de school een slagingspercentage van 84% gehaald, ruim boven het nationale percentage van 47 en dubbel zoveel als het provinciale percentage van 42. De lerarenvereniging, in samenwerking met de regering, heeft geprobeerd Behrent te vervangen door een lid van de vereniging. Haar afzetting wordt bestreden door bijna alle 1100 studenten, bijna alle leraren, en meer dan 700 ouders die een petitie hebben getekend ten behoeve van haar. De regering weigerde de petitie te accepteren.

JOHANNESBURG BELEGERD

Johannesburg was een relatief veilige en schone stad toen ik hier heen kwam. Ik ging naar een raciaal gemengd gebied in het centrum van de stad. Ik ging een jaar later weg. Vandaag zal ik er niet heenrijden in het volle daglicht. De straten worden gecontroleerd door criminelen. Sommige straatbendes zitten op de straathoeken en beroven passerende automobilisten. Ze breken het autoraampje, nemen wat ze willen hebben, stapelen het op de trottoirband, en wachten op een andere auto. Ze rennen zelfs niet weg met de gestolen goederen. Daar is geen noodzaak voor; niemand zal hen arresteren. Inwoners van mijn oude buurt, Hillbrow, hebben een nieuw spel ontdekt: neem bakken met afval en gooi ze van de 15e verdieping naar beneden op voetgangers. De straten zijn smerig en ruiken naar urine. Bedrijven gaan weg. Het luxe Carleton Hotel hield het een tijdje vol, maar gaf uiteindelijk de geest. Niemand wilde er verblijven, dus het hotel sloot zijn 200-plus kamers, en nu staat het leeg. Wanorde regeerde op de vooravond van het nieuwe jaar. In het Hillbrow district van de stad patrouilleren bijna 200 politieagenten op een gebied van slechts enkele stadswijken met ogenschijnlijk geen enkel effect. Drie mensen werden die avond in de straten vermoord. Agenten die probeerden plunderaars te stoppen, werden vanuit de hoog oprijzende gebouwen bekogeld. Paramedici werden aangevallen wanneer ze de gewonden probeerden te helpen. Dus het ANC kwam in actie. Johannesburg is een indrukwekkende stad, en het ANC beloofde het bestuur in verschillende regio’s op te delen. “Plaatselijke controle” zou dan worden volbracht met vier districten. Elk district werd op de meest ingewikkeld mogelijke manier ingedeeld, om er zeker van te zijn dat elk van hen genoeg zwarten hadden. Het ANC weet waar zijn stemmers leven. De stad nam duizenden nieuwe bureaucraten aan. In veel gevallen deden twee mensen hetzelfde werk: een zwarte werker met de titel en een blanke om het werk te doen. Geld werd herverdeeld aan de “vroegere kansarmen”. Terwijl zwarte townships niet verbeterd zijn, zijn blanke gebieden achteruitgegaan. Johannesburg, eens de rijkste stad in Afrika, kan nu zijn rekeningen niet betalen, en kan geen bankleningen krijgen. Het ging van een overschot op het budget naar bankroet in slechts twee jaar. Meer ANC magie. Deze zwarte magie werkt door heel Zuid-Afrika. De British-based Chartered Institute of Public Finance and Accountancy zei onlangs dat 281 gemeentes in Zuid-Afrika nu technisch failliet zijn. Dat is een op drie steden in het land. Openbare parken zijn nu kampeerterreinen. Kapotte waterleidingen blijven dagen stromen, voordat ze gemaakt worden. Gaten in de weg worden niet gerepareerd. Het stadsbudget wijst minder dan 100.000 dollar toe voor het repareren van straten voor de gehele stad! inefficiëntie regeert. Tijdens vragen in het Parlement gaven ANC bestuurders toe dat de wegen in Gauteng onder hun beleid zijn verslechterd. Transport Minister Mac Maharaj gaf toe dat slechts 37 procent van de wegen in goede of erg goede staat waren in 1997, terwijl in 1985 dat getal 80 procent was.

DE POLITIEKE STRIJD

In Johannesburg is de oppositiepartij van het ANC de Democratische Partij (DP). Eens een leidende anti-apartheidspartij, is het nu de enig overgebleven echte oppositie van het ANC, en is meer en meer libertarisch geworden. Het steunt de rechten van homosexuelen en het vrije ondernemerschap. Het is tegen positieve discriminatie en censuur. De noordelijke buitenwijken zijn nu hecht DP gebied. En ze komen in opstand tegen belastingen. De regering antwoordt door het zenden van gewapende troepen om ouderparen te terroriseren. Het ANC is niet gelukkig. Mijn gebied is een gebied waar het ANC geen duidelijke meerderheid heeft. Het kan geen eenpartijregel introduceren, dus het intimideert, straft en trekt basisstadsdiensten terug. Om de oppositie tegen te werken, plant het ANC van heel Johannesburg een “mega-stad” te maken. Geen regio’s meer. De DP gebieden zullen “democratisch” worden verzwolgen door ANC aanhangers. Op deze manier wordt toegestaan dat het ANC steelt van DP stemmers en aan ANC bureaucraten wordt gegeven. Kritikasters van de mega city worden natuurlijk als “racisten” gebrandmerkt. (Tegenwoordig heeft deze term alle betekenis verloren in Zuid-Afrika. Eigenlijk is het zo dat wanneer je nog nooit voor racist bent uitgemaakt, je geen fatsoenlijk mens bent.) Verschillende groepen vroegen om een referendum. Het ANC zei dat dat ondemocratisch was, en wilde het niet. De plaatselijke DP politicus Frances Kendall riep op tot een privé-referendum. Honderden stemhokjes werden door de stad geïnstalleerd. Het ANC beval zijn kiezers niet te gaan stemmen. In zwarte gebieden werden stemhokjes lastig gevallen en gedwongen tot sluiten. Toen zei het ANC dat de stemming niet telde omdat er in de zwarte gebieden te weinig stemhokjes waren. Bijna 100.000 mensen gingen stemmen. De stemming was verpletterend tegen de “mega-stad”. Het ANC zei dat het hun niets kon schelen en dat ze het zouden negeren. Per slot van rekening gaf de stemming alleen de mening van de racisten weer. Toen het ANC de macht greep, werden de verkiezingen door Europese Commissie waarnemers “vrij en eerlijk” genoemd. Een waarnemer gaf aan een Federal Party ambtenaar toe dat de verkiezingen corrupt zouden worden verklaard als het naar Europese maatstaven werd beoordeeld, “maar dit is Afrika”. Bijvoorbeeld, meer stemmers stemden dan bestonden. Uit een recente volkstelling bleek dat de bevolking onder de 39 miljoen ligt, niet 44 miljoen zoals vroeger werd beweerd. Omdat meer dan de helft van de bevolking uit kinderen bestaat, kunnen er niet meer dan 19 miljoen stemmers in het land zijn. Toch werden meer dan 19 miljoen stembriefjes uitgebracht. Niemand schijnt het iets te kunnen schelen dat het ANC met miljoenen frauduleuze stemmen werd gekozen. Ik kreeg ieder uur verkiezingsresultaten per fax van de Independent Electoral Commission. Ik herinner mijn verbazing toen ik merkte dat het totaal aantal stemmen voor de Federal Party om 6 uur ’s middags hoger was dan om 7 uur ’s middags. Stemmen verdwenen. Het tellen van de stemmen ging dagenlang door tot het opeens stopte. Twee dagen werden er geen resultaten bekendgemaakt. IEC ambtenaren ontmoetten mensen van politieke partijen achter gesloten deuren voor de uiteindelijke resultaten bekend werden gemaakt. De laatste jaren heeft het ANC alles gedaan om het stemsysteem te manipuleren om zijn overwicht te versterken. Eerst stelde het voor om de stemleeftijd te verlagen tot 14 jaar omdat de overweldigende meerderheid van de jeugd zwart is. Publieke hoon heeft dit voorstel getorpedeerd voor zolang als het duurt. Vervolgens probeerde het ANC de wetten te veranderen zodat niet-ingezetenen konden stemmen mits zij uit “buur” d.w.z. zwarte landen kwamen. Omdat de meeste blanke niet-ingezetenen uit Engeland, Canada, de Verenigde Staten etc. komen, zullen de blanke stemmen niet toenemen. Oppositiepartijen slaagden erin ook dit voorstel te torpederen. In plaats daarvan bereikte het ANC hetzelfde doel via de achterdeur. De reusachtige meerderheid van “illegale” immigranten in Zuid-Afrika zijn zwarten van buurlanden. Het ANC schonk hen onmiddellijk het burgerschap. Ondertussen vinden “legale” immigranten, voornamelijk blanken uit westerse landen, het in toenemende mate moeilijk om in Zuid-Afrika te blijven. Permanente residentie voor “legale” immigranten is moeilijker geworden, en de kosten van een simpele aanvraag zijn gestegen van minder dan 100 dollar tot meer dan 1400 dollar. De Nationale Partij, eens Zuid-Afrika’s dominante partij, is snel steun aan het verliezen. Het heeft nooit enige echte oppositie gevoerd tegen het ANC, en het heeft talloze deals in achterkamertjes gesloten met het ANC teneinde privileges voor zijn leiders te behouden. De taak om op te staan tegen het ANC wordt vervuld door de “progressieve” Democratische Partij. De DP heeft onlangs verkiezingsstrijd gevoerd in verscheidene NP bolwerken. In ieder geval versloeg de DP kandidaat de NP kandidaat gemakkelijk. Blanke kiezers vertrouwen de NP niet meer, en met reden. In de meest recente lokale verkiezing verzamelde de DP 90 procent van de stemmen. Net voor de verkiezing zei een top NP bestuurder dat deze zetel de “veiligste” in het hele land was. Maar het ANC is een tegenoffensief begonnen. DP activisten, van wie velen in het verleden gearresteerd zijn wegens het aanklagen van de apartheid, worden nu door het ANC als racisten gebrandmerkt. De mediaspreekbuizen van het ANC verwijzen naar de “progressieve racisten” van de DP. ANC bestuurders noemen progressieven “kwezels” en gebruiken de term “conservatieve progressieven” om critici van het ANC te vernederen. Partijleden geven regelmatig speeches waarin ze critici beschuldigen dat ze “onpatriottisch” zijn. En onlangs beweerden ze dat blanken proberen te verhinderen dat het partijprogramma van het ANC zal slagen. Mandela beschuldigt de DP openlijk van racisme. Zijn doel is de DP op een zijspoor te zetten. Van alle oppositiepartijen – buiten de Inkatha Freedom Party, die strikt gebaseerd is op zulu’s – heeft alleen de DP de hoop zwarte stemmen te trekken. Dit moet worden vernietigd als de een-partij ANC-staat wil worden opgebouwd. Wat gebeurt hangt voor een groot deel af van hoe de rest van de wereld Zuid-Afrika ziet. Als er genoeg publiciteit en kritiek is, zullen de ANC dictators in wording terugkrabbelen. Dat hebben ze al eerder gedaan en dat zullen ze opnieuw doen. Maar het ANC is aan het afdwalen van het recht en de wereld zegt niet veel. Het ANC zal de oppositie niet ineens verbieden – tenminste niet in de nabije toekomst.

Totale overheidscontrole van alle media is ook nog niet waarschijnlijk – maar de kranten zullen worden aangevallen onder het voorwendsel dat ze “diversiteit” moeten promoten. Maar er is hoop. Internationale druk en blijvende steun voor de DP zal wellicht helpen. Maar het is niet erg waarschijnlijk dat dit gebeurt. Zuid-Afrika zal waarschijnlijk de weg opgaan naar ellende, corruptie, wanhoop en vernietiging. Geef het tijd. Dan zal er niet veel verschil meer zijn tussen Zuid-Afrika en de rest van Afrika.

Vertaling van Die, the beloved country van Jim Peron, eerder verschenen in Liberty. Vertaling: Tol Hanze.