Een grondwet omschrijft de rechten en vrijheden van de burgers en hoe die beschermd worden. In…
Een grondwet omschrijft de rechten en vrijheden van de burgers en hoe die beschermd worden. In dit ontwerp, aangeboden aan de SVR-Pendawalima, zijn vele rechten van de mens overgenomen uit het Handvest van de Organisatie van Amerikaanse Staten, waartoe ook Suriname behoort. Behalve ieders persoonlijke vrijheid beschermt deze grondwet ook ieders recht om zijn arbeidskracht naar eigen ingeving in te zetten en de vruchten van zijn inspanningen naar eigen inzicht te besteden.
De beperkingen die dit ontwerp aan de overheid oplegt, werden vooral geïnspireerd door de staatsinrichting van Zwitserland en de U.S.A. Voor Suriname wordt niet, zoals in de U.S.A., een driedeling van macht voorgesteld, maar een vijfdeling. De wetgevende, parlementaire, rechterlijke, financiële en uitvoerende macht in Suriname zullen eikaars fouten beter kunnen afstraffen dan momenteel in de U.S.A. het geval is. Uit de Zwitserse staatsinrichting werd het idee van de volksraadpleging overgenomen. Het werd voor Suriname pasklaar gemaakt door iedere willekeurige groep van 1.000 burgers het recht te geven wetgevingsinitiatieven te ontplooien en de referendumprocedure op gang te brengen. Een democratisch verkozen Grondwettelijke Raad zal elk voorstel aan de grondwet toetsen. Alleen die wetsontwerpen worden in stemming gebracht die de autonomie en het zelfbeschikkingsrecht van iedere burger intact laten. Bovendien zal deze Grondwettelijke Raad de hoogste rechters benoemen.
Deze referendumprocedure maakt politieke partijen – eens de vloek van de democratie genoemd – nagenoeg overbodig. Er komt een directe, in plaats van een indirecte democratie. In het land waar partijen etnisch gebonden zijn, zal deze grondwet daarom een definitief einde maken aan alle rassenconflicten. Rassenconflicten zijn immers in de eerste plaats politieke conflicten. Aan de politiek wordt nu praktisch alle conflictstof ontnomen. De resterende geschillen kunnen door de onafhankelijke rechter worden afgehandeld. Een door de President van de Republiek benoemde Financiële Raad krijgt een vetorecht over elke begrotingspost van de regeringsbegroting. Dit om te voorkomen dat parlementariërs met geld smijten in de hoop herkozen te worden.
De rechterlijke macht is traditioneel dat deel van de democratie dat nog enig respect van de burgers geniet. Door in het nieuwe Suriname de beslechting van geschillen van het parlement naar de rechterlijke macht te verschuiven, ontstaat een nieuw staatsbestel. Men zou dat geen democratie moeten noemen, maar een kritarchi (afkomstig van het Griekse kriteis, rechter en archein, regelen). De kritarchi was lange tijd het gangbare stelsel in het oude Israël. Het was ook de heersende maatschappijvorm van het Caraïbische gebied, toen Columbus er in 1492 voet aan wal zette.
Mr. M.M. van Notten