Bij het horen van het woord ‘libertarisme’ voelen de meeste mensen wellicht aan dat dit…
Bij het horen van het woord ‘libertarisme’ voelen de meeste mensen wellicht aan dat dit standpunt speciaal verband houdt met het idee van de persoonlijke vrijheid. Dit intuïtief aanvoelen blijkt correct te zijn. Zoals Nobelprijswinnaar en libertarische econoom Friedrich Hayek ooit schreef is de meest opvallende eigenschap van de libertarische visie, waarin het evenzeer verschilt van het conservatisme als van het socialisme, de opvatting dat morele overtuigingen betreffende aangelegenheden inzake gedrag, die niet rechtstreeks interfereren met het beschermende domein van anderen, geen dwang rechtvaardigen. Wie evenwel voor het eerst met deze filosofie in aanraking komt kan verbaasd staan over de consequente houding der libertariërs inzake de problemen van burgelijke vrijheden, de graad van vasthoudendheid aan het beginsel van de individuele vrijheid van levensstijl. Hier moeten we dan ook bekennen dat we ‘extremisten’ zijn.
Kort geformuleerd beweren de libertariërs dat er geen dwangmatig (wat grotendeels wil zeggen: door overheidsoptreden) tussenkomen mag zijn in het recht van volwassen mannen en vrouwen om hun eigen leven te leiden op hun eigen wijze, op voorwaarde dat zijzelf evenmin dwang gebruiken. Punt. Geen enkele overheidsvertegenwoordiger heeft het recht zichzelf naar voren te schuiven in een toestand die vrij gekozen en gestructureerd is door een of meer personen die zelf de gelijke vrijheid van anderen niet schenden. Het libertarisch standpunt kan beschreven worden als ‘het eenvoudige systeem der natuurlijke vrijheid’, aldus op het gebied van het persoonlijk gedrag de term toepassend die Adam Smith gebruikte om de economische vrijheid aan te duiden.
De libertariërs menen dat, indien dit beginsel algemeen zou worden toegepast, niet alleen een zware last van onderdrukking uit het leven van miljoenen mensen zou worden weggenomen, maar dat bovendien de opbouw zou ingezet zijn van de rijkst gediversifieerde en creatief experimentele maatschappij die de geschiedenis ooit gekend heeft, een beschaving die allen die eraan meegewerkt hebben zou verheffen.
De lezer wordt uitgenodigd na te gaan wat hij denkt over volgende standpunten:
Vrijheid van meningsuiting
Totale vrijheid van meningsuiting en persvrijheid, uitsluitend beperkt door wetten op het verspreiden van laster, eng omschreven, en door wetten betreffende aangelegenheden van onmiddellijk en duidelijk gevaar voor leven en eigendom. Meer bepaald dient de politiebemoeienis met het verkopen van pornografisch materiaal te worden beschouwd als een onbeschaamde inmenging in de privé-bekommernissen van vrije mensen. Verder moet er, in een op basis van vrijheid tot stand gekomen natie, zeker een einde komen aan het van staatswege inmengen bij tijdschriften en hun lezers vanwege van de politieke inhoud ervan, alsook aan het politietoezicht op wettelijke politieke organisaties en activiteiten.
Sexuele vrijheid
Alle wetten op het privé-sexuele gedrag van vrij-instemmende volwassenen (met een redelijke vastgestelde en voor mannen en vrouwen identieke drempelleeftijd) moeten ingetrokken worden. Prostitutie mag niet specifiek verboden worden (wat tegelijk een voorbeeld is van een ‘probleem’ waarvan de oplossing bestaat uit het eenvoudig stopzetten van de bemoeizucht van de overheid met de persoonlijke aangelegenheden van de mensen).
De groep burgers die het meeste belang heeft bij de vrijheid van sexueel gedrag is ongetwijfeld die der homosexuelen, die sinds jaren onderworpen zijn aan onderdrukking door de overheid en haar vertegenwoordigers. Zij dienen te worden geëmancipeerd zodat zij dezelfde rechten genieten moeten als andere burgers. Er mogen evenmin wetten zijn die iemand be straffen omdat hij geen sociaal of economisch contact wenst met homosexuelen.
Drugsgebruik
Er dient totale vrijheid te zijn inzake het verbouwen, vervaardigen, verkopen of gebruiken van drugs door volwassenen. Dit impliceert het stopzetten van de noodzaak van doktersvoorschriften voor het verkrijgen van geneesmiddelen, vitamines en gelijkwaardige producten (fabrikanten die hun producten bedrieglijk beschrijven mogen natuurlijk vervolgd worden) en, vanzelfsprekend, het afschaffen van de straffen op het gebruik om genotsredenen van drugs. Het gebruik van om het even welk chemisch middel is gewoon geen politiek probleem. Integendeel, tot de waardigheid van een vrije, zichzelf determinerende volwassene behoort het erkende recht zelf de stoffen te kiezen die hij wenst in te nemen.
Twee zaken moeten nochtans worden aangestipt: zoals bij alcoholgebruik zijn de mensen verantwoordelijk voor daden die zij stellen onder de invloed van drugs; en bovendien heeft niemand ‘recht’ gratis drugs te ontvangen (zoals bij heroïne-ontwenningskuren) evenmin als nicotineverslaafden recht zouden hebben op gratis sigaretten.
Laten we er eveneens op wijzen dat een op verantwoordelijkheid berustende vrijheid op drugsgebied zal leiden tot een vermindering van het aantal misdaden die sommige drugsgebruikers begaan om aan geld te geraken voor het aankopen van hun producten die, juist door het verbod, kunstmatig in prijs gestegen zijn.
Iedereen is het erover eens dat drugs in alle landen ter wereld een ernstig probleem betekenen – net als de conflicterende religies dat deden in Europa enkele eeuwen terug. De libertariërs zijn de enigen die stellen dat de oplossing te vinden is in de vrijheid van individuele keuze.
Vrouwenrechten
De libertariërs zijn individualisten; respect voor de mensen als individuen is voor hen een grote waarde. Culturele bewegingen die het bevrijden van de individualiteit nastreven worden dan ook toegejuicht. Zij zijn meer bepaald voorstander van de volledige rechtsgelijkheid voor vrouwen (maar niet de gelijkheid betreffende dwangmatige verplichtingen – zoals gelijkheid inzake dienstplicht!) en van het afschaffen van de overblijfsels van eeuwenoude van overheidswege begunstigde discriminatie, zoals het ongelijke beroep dat vrouwen konden doen op de bescherming van het strafrecht.
Ten onrechte opgeslotenen
Allen die thans aangehouden of opgesloten zijn voor zogenaamde ‘misdaden zonder slachtoffer’, misdaden dus waar niemands vrijheid respectivelijk rechten zijn geschonden, dienen onmiddellijk te worden vrijgelaten. Vele duizenden bevinden zich in die situatie en vermits de ‘misdaden’ die ze hebben begaan louter fictief zijn, betekent hun verdere rijheidsberoving een mensonterende onrechtvaardigheid.
Onvrijwillige ziekenhuisopname
Het libertarische standpunt stemt hier overeen met dat van Dr. Thomas Szasz. De van overheidswege gesteunde psychiatrie komt grotendeels neer op een methode voor sociaal toezicht op ongewenst geacht gedrag. Het libertarische standpunt is dat mensen het recht hebben zo onconventioneel te zijn als ze willen, als ze maar geen inbreuk maken op de rechten van anderen. Tegen diegenen die dat wel doen moet worden opgetreden volgens de vastgestelde methodes voor het opvangen van inbreuken op de strafwet, met inachtneming van de wettelijke waarborgen voor beschuldigden die daarbij zijn ingebouwd.
Gedragswijziging
De van overheidswege gesponsorde research alsmede programma’s inzake gedragswijzigingen zijn ongetwijfeld in overeenstemming met de spontane en natuurlijke reactie daarop, namelijk dat zij een stap zijn naar Orwell’s ‘1984’. De psychologische manipulatie in de gevangenissen dient dus te worden beëindigd. De menselijke waardigheid van veroordeelde misdadigers vereist een menselijke en afdoende bestraffing, niet het aan hun geest knutselen door regeringspsychiaters.
Verplicht onderwijs
De wetten dienaangaande dienen te worden ingetrokken. De vrijheid van kinderen wordt onvermijdelijk op allerlei wijze beperkt; een verplicht formeel onderwijs is een vermijdbare beperking. De libertarische zienswijze benadert hier die van ‘nieuwe linkse’ denkers over onderwijs als Ivan Illich en John Holt. Met hen wordt beklemtoond dat echte kennis en groei niet kunnen gedijen in een milieu waar het enige alternatief voor schoolgaan de gevangenis is.
Beperking wapendracht
De beperking van de wapendracht is een afschaffen van het recht van het individu zichzelf te verdedigen. Ontwapende mensen zijn overgeleverd aan de genade van misdadigers of van een misdadige overheid. Daarom zijn de libertariërs tegenstanders van het verplicht registreren of beslagnemen van wapens.
Dienstplicht
De dienstplicht kan op geen enkele basis goedgepraat worden. Zij dient dus te worden afgeschaft en amnestie verleend aan alle dienstplichtontduikers en deserteurs. Het is een vorm van slavernij en de gedwongen opname in de krijgsmacht is daarom in veel landen zelfs wettelijk niet te rechtvaardigen.
Guy de Maertelaere studeerde staatswetenschappen aan de Rijksuniversiteit Gent (B). Hij werkt als vertaler en bestudeert in zijn vrije uren alles wat betrekking heeft op Frans-Vlaanderen en Zuid-Afrika. Hij heeft ook veel belangstelling voor de Oosterse mystiek waarin hij talrijke libertarische aspecten ontdekt.