Ik geloof dat Leon Louw ooit het vermoeden uitsprak dat te veel libertariërs hun leven geen richting meer zouden kunnen geven als morgen alle overheden werden opgeheven. Inderdaad zijn te veel libertariërs te vaak voornamelijk gericht op onvrijheid en haar belangrijkste “producent”: overheid. Te weinig libertariërs zijn te zelden bezig met het benutten van de vrijheid die ze wel hebben (ik spreek uit eigen ervaring).

Als Karel Beckman dit probeerde te zeggen in zijn (eerste) editorial in de vorige Vrijbrief (nr. 146, april/mei 1990), dan is hem dat zeker niet gelukt!

Zijn editorial begint met zondebokken van de collectivisten op te noemen om tenslotte de zondebok van libertariërs als “De Staat” aan te geven. “Zou alle onrechtvaardigheid in de wereld echt alleen maar de schuld zijn van “de Staat”? Nee, maar het scheelt niet veel!

De overheid c.q. staat bestaat niet zoals een boom, steen, dier of mens bestaat. Het concept “overheid/staat” bevindt zich op een ander abstractieniveau dan begrippen die naar bestaande entiteiten verwijzen.

De overheid/staat is die bepaalde verzameling van mensen die bepaalde regels en instituties heeft ontworpen en instandhoudt. Kenmerk van deze regels is het geweldsinitiërende karakter, het monopolie op dwang, of de eenzijdigheid van de uitwisselingen (zou Harry Browne zeggen). Terecht zegt Karel dat het niet alleen de mensen zijn die zich overheid noemen (ambtenaren, ministers, e.d.) die misdaden plegen. In de hele geschiedenis zijn er ook niet-georganiseerde misdadigers. Ook zij worden door libertariërs als zodanig onderkend en veroordeeld. Maar de misdaden van deze “gewone” misdadigers liggen op een heel ander niveau, zowel kwantitatief als kwalitatief.

Een dief zal zelden ontkennen dat hij steelt. Een moordenaar zal zelden ontkennen dat hij moordt.

Maar, vrijwel iedere overheidsmens ontkent wél dat hij direct of indirect verantwoordelijk is (geweest) voor stelen, knechting, slavernij of zelfs moord. Dit is het kwalitatieve verschil. Met een gewone inbreker weet je met wie je te doen hebt. (Dankzij die overheidsmensen wordt je ook nog eens beperkt in de mogelijkheden om jezelf en je eigendom te verdedigen).

Door de hele geschiedenis hebben de meeste overheidsmensen gestolen, vermoord en anderen (geheel of ten dele, als het kan) tot slaaf onderworpen op veel grotere schaal dan alle andere misdadigers opgeteld.

Wat weinigen weten: niet-oorlogsactiviteiten van overheden hebben alleen al in onze eeuw geleid tot zo’n 119 miljoen doden! (China tijdens de gedwongen landbouwcollectivisering in 1958-61: 27 miljoen; Rusland tijdens de gedwongen landbouwcollectivisering in 1921-22′: 4 miljoen; Khmer Rouge: 2 miljoen; Indonesië: 600.000 zgn. communisten; Pakistan: 1 miljoen Bengalis; VS en GB: 2,25 miljoen krijgsgevangenen die teruggegeven werden aan Rusland na WO II.

Daarnaast kun je ook alle mensen noemen die op een of andere wijze verminkt of gehandicapt zijn geraakt of gedood zijn door allerlei milieurampen (toegestaan en bevorderd door overheidsbemoeienis met rechtsstelsels waardoor je een ander niet kunt verbieden jou te vergiftigen of te belasten met geluidsoverlast), verkeersongelukken (op door de overheid geregelde en onderhouden wegen), straatgeweld (op door de overheid beveiligde plaatsen), binnenshuis geveld door inbrekers of verkrachters (sterk mede bevorderd door het verbod vanuit de overheid om jezelf te bewapenen). Zoveel ellende is nog nooit veroorzaakt door niet-overheidsmisdadigers. De maffia ambieert dit niet eens! De Cosa Nostra heeft nog bepaalde principes. Nog sterker, juist dankzij overheidsmensen (ik zal ze maar zo noemen dan weet Karel dat ik mensen bedoel) is veel van de niet door de overheid georganiseerde misdaad ontstaan dan wel bevorderd. Denk aan het door overheidsmensen verklaren tot misdaad van allerlei vrijwillige activiteiten: alcoholgebruik (drooglegging in de VS), drugsgebruik, prostitutie, gokken, homoseksualiteit, seks tussen of met minderjarigen, enz.

Nee Karel, niet alle ellende die mensen ooit heeft getroffen komt door overheidsmensen maar wel verdomde veel!

Ik beweer zelfs dat veel ellende die mensen aan zichzelf te wijten hebben nog indirect voortkomt uit overheidsbemoeienis met hun leven. Zeel veel psychische problemen ontstaan of worden bevorderd door schoolplicht, dienstplicht, belastingplicht, e.d.

Terecht zegt Karel dat de rol (en plaats) van de overheid in onze maatschappij voortvloeit uit het mens- en wereldbeeld dat de meeste mensen erop na houden. Deze mens- en wereldbeelden (filosofieën) zijn in essentie dwang-collectivistisch. De meeste mensen denken dat er geen alternatief is tussen dwingen en gedwongen worden, als ze zich al van deze uitgangspunten bewust durven zijn. De libertarische filosofie is als enige (voorzover mij bekend) gebaseerd op het volledige respect van het individu, zijn/haar leven, vrijheid en eigendom. De eigen verantwoordelijkheid van ieder individu voor zichzelf is de basis van het libertarisme. Ik maak de laatste tijd steeds meer het onderscheid tussen “vrijheid van…” en “vrijheid tot…”. “Vrijheid van …” duidt de zgn. negatieve vrijheid aan. Libertariërs willen vrij zijn van geweldsinitiëring in iedere vorm.

“Vrijheid tot…” duidt de zgn. positieve vrijheid aan. Vrijwel ieder mens wil (een bepaalde mate van) vrijheid hebben om zich zelf te realiseren.

Te lang heb ik me gericht op “vrijheid van …” en te weinig op “vrijheid tot…”. Te veel heb ik me gericht op het proberen anderen te overtuigen van de morele juistheid en praktische waarde van het libertarisme. Harry Browne’s boek How I Found Freedom In An Unfree World leidde tot de “browning-put” van de zeventiger jaren in de VS. Veel libertariërs verlieten de beweging om zich meer bezig te houden met hun zelfverwerkelijking in plaats van de overheidsmensen te bestrijden. Zeer begrijpelijk.

Als je dit had willen zeggen …?

Het libertarisme zou volgens Ayn Rand en Karel Beckman een politiek idee zijn zonder filosofische fundamenten. Tja, zo lust ik er nog wel een. Of, eigenlijk: liever niet.

Op de Lowlands Conventie toonde Boudewijn Bouckaert juist aan dat het libertarisme niet alleen iets zegt over hoe mensen met elkaar behoren te leven (de politieke basis: vrijwilligheid), maar ook veel zegt over hoe je je eigen leven het best kan inrichten. Dit laatste is vooral door Harry Browne praktisch uitgewerkt.

Respecteer jezelf, dan kun je anderen ook respecteren. Dwing niet en vermijd gedwongen te worden. Geen filosofische fundamenten? Tenslotte stelt Karel dat er teveel libertariërs zouden zijn die zich tot slogans beperken. Een nogal vage en boude bewering!

En wat is er mis met slogans?

Waarmee ik tot mijn slotconclusie kom: een dergelijke editorial had nooit mogen verschijnen. Dergelijke reclame, terecht of onterecht (en mijns inziens volkomen onterecht) kan het libertarisme niet gebruiken. Als je het libertarisme wil uitverkopen gebruik dan niet de Vrijbrief daarvoor!