Libertarisme is een filosofie. Het begrip staat voor een dynamische levenswijze waarin respect voor de volledige vrijheid van ieder mens het voornaamste uitgangspunt is. Het libertarisme onderscheidt zich van andere sociale theorieën omdat het niet uitgaat van de veronderstelling dat u pas vrij kunt zijn wanneer u zich eerst onderwerpt aan een gemeenschappelijk ideaal of wanneer u uw wensen afhankelijk maakt van die van een leider. U bent uw eigen leider. Libertarisme verzet zich tegen elke opgelegde afhankelijkheid, tegen het niet zelf, zonder toezicht, mogen beslissen over zaken die uzelf en uw eigen leven betreffen. De meeste mensen zijn heel goed in staat hun boontjes te doppen. Zij hebben de afhankelijkheid van wat buren, politici of plan-economen voor hen uitdenken niet nodig. Ze kunnen uitstekend zelf bepalen wat belangrijk is, waar hun kinderen naar school gaan en hoe lang en of er een garage moet komen om de auto in te zetten. Zij willen zelf kunnen bepalen of ze hun pensioengeld in een eigen huis beleggen, of op de beurs, of op de bank, in eigen of in vreemde munt.

Grondgedachte

Uitgangspunt van de libertarische filosofie is dat u recht hebt op uw eigen leven, net als uw buurman, een neger in de rimboe van Afrika of een eskino in Groenland. Dit houdt tevens in dat u niet over het leven van de buurman mag beschikken. Niemand heeft een dergelijk beschikkingsrecht. Zelfs een democratisch gekozen meerderheid moet zich aan dit grondrecht houden. Op precies dezelfde manier als niemand het recht heeft minderheden uit te moorden, heeft ook niemand het recht, op basis van wat voor nobel doel dan ook, u tot slaaf van zo’n doel te maken. Godsdienstvrijheid is een stap in de goede richting, maar wat vindt u van de onvrijwillige dienstplicht of de verplichting mee te betalen aan tal van overheidsactiviteiten die u tegen de borst stuiten: het subsidiëren van de werkeloosheid, van communistische opstandelingen in Angola en Nicaragua of het meebetalen aan raketten, aan een parkeerverbod voor uw voordeur of aan kitschkunst om het gemeentebudget op te maken?

Libertarisme bepleit persoonlijke vrijheid, voor iedereen. De vrijheid uw God te kiezen, maar ook uw Mammon, Niemand heeft het recht daar een inbreuk op te maken: Niet als individu, maar evenmin als collectief.

Libertarische samenleving

Het streven naar een samenleving zonder collectivistische slavernij stelt natuurlijk sociale en economische eisen. Kunnen al die zaken die nu verplicht zijn, op basis van vrijwillige samenwerking tot stand komen? Door middel van vrijwillige afspraken? Het antwoord is bevestigend. Het kan. Er zijn altijd gemeenschappelijke belangen. Sociale verzekeringen en veel andere overheidsdiensten kunnen worden geprivatiseerd. Ze kunnen worden onderworpen aan de principes van een gezonde concurrentie. Het heeft zelfs voordelen. Bij stakingen zal niet het hele land worden ontwricht. Wanneer er geen overheidsmonopolie zou zijn voor stadsvervoer, post, communicatie, gas en licht, zou u kunnen uitwijken. Een andere leverancier of dienstverlener zoeken. Het libertarisme bepleit een vrije markt zodat u steeds kunt kiezen, voor de goedkoopste leverancier, of voor degene die uw belangen het best behartigt. U kunt weer een huis huren. Omdat huiseigenaren weer rechten krijgen, zullen velen hun spaargeld in huurhuizen beleggen. Voldoende aanbod en concurrentie zorgen automatisch dat prijzen op een redelijk niveau blijven.

Het systeem wordt wel eens vergeleken met de situatie in de vorige eeuw, het systeem dat ten onrechte kapitalisme wordt genoemd. Ook toen werden echter bepaalde groepen bevoordeeld. De adel, industriëlen of nog anderen profiteerden onevenredig van bepaalde regeringstoezeggingen of opdrachten. Het libertarisme verzet zich ook tegen déze ongelijkheid. Wie ook de profiteurs mogen zijn, de werkgevers van toen of de werknemers in het socialisme van vandaag, het libertarisme wil voor iedereen gelijke rechten. Niemand heeft het recht bepaalde groepen of vriendjes te bevoordelen met uw geld en uw inspanningen, of u voor te schrijven hoe u uw leven dient te leiden.

Individualisme

Libertarisme betekent: beloning naar prestatie. U hebt de volledige rechten op de vruchten van uw inspanningen, ook als deze marktwaarde hebben. Aan de andere kant hebt u ook zelf verantwoordelijkheden. De prijs van de vrijheid is dat u de verantwoordelijkheid voor uw leven en welzijn niet meer op een ander kunt afschuiven. Wel kunt u zich natuurlijk tegen risico’s verzekeren. Welke risico’s en tegen wat voor prijs is echter geheel uw zaak. Niemand heeft het recht zich zonder uitnodiging daarmee te bemoeien. Wanneer u een arbeidscontract afsluit of een huis huurt kan het aangaan van een verzekering wel voorwaarde zijn, maar u was vrij u te wenden tot de concurrentie die die voorwaarde niet stelde. U bepaalt voor uzelf, dat is het wezen van libertarisme.

Ieder mens is uniek, heeft unieke behoeften, aard en karakter. Net als u zelf uw vrienden of uw bakker kiest, hebt u ook het recht uw dienstverlener te kiezen en welke diensten hij u bewijst. Het libertarisme bepleit dat de meest deskundige op het gebied van uw wensen, uzelf, het recht heeft te kiezen. Om het even of het gaat over verzekeringen, uw oudedagsvoorziening, uw verplichtingen ten opzichte van de zwakkere of de derde wereld of het meebetalen aan kernenergie: U beslist zelf. Volwassen mensen hoeven niet betutteld te worden, door niemand.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR