Je zou warempel gaan wensen dat je een hond was, dat er ook voor ons mensen waren die je in alle vriendschap en met respect voor je persoonlijkheid mochten helpen om als een vrij mens te sterven.
(Column voor stervenden)
Onlangs moest een vriend zijn hond laten inslapen. Het ging er heel beschaafd aan toe. De dierenarts behandelde het doodzieke dier op een buitengewoon ‘humane’ wijze.
Je zou warempel gaan wensen dat je een hond was, dat er ook voor ons mensen waren die je in alle vriendschap en met respect voor je persoonlijkheid mochten helpen om als een vrij mens te sterven. Echter we zijn geen honden, we zijn beschaafde mensen en dus mag het niet. De moderne mens is in het bezit van een schat aan kennis over de kosmos, de natuur, de materie en zichzelf. Maar die paar dingen die hij over leven en sterven zou moeten weten, weet hij doorgaans niet.
Er is nu al jaren een discussie gaande over euthanasie. Men vraagt zich af of iemand het recht heeft om te sterven wanneer zij of hij dat zelf wenst. Het antwoord op die vragen is steeds al bij voorbaat gegeven: de mens heeft dat recht niet. Weliswaar geeft de een een genuanceerder antwoord dan de ander en gelukkig heeft men uiteindelijk toch een tamelijk redelijke regeling gewrocht, maar er is nog steeds het gedram van moralisten die het zoals gewoonlijk voor het zeggen willen hebben. Gezeur dus over omstandigheden waaronder je het recht wel hebt of juist niet.
Niet de moraal maar de menselijke vrijheid is de kern van het zogenaamde euthanasie probleem. Onvoorwaardelijke vrijheid behoort bij het mens-zijn, ze is er niet af te denken. Op grond daarvan is het zinloos en zelfs dom je af te vragen of iemand het recht heeft over eigen leven en dood te beslissen. Het heeft met recht niets te maken. Het is gewoon een feit dat, behalve bij een noodlottig ongeval, ieder mens onvermijdelijk zijn eigen sterven bepaalt. Als iemand de dood onder helse pijnen of daarentegen onder verdoving af wil wachten, of als iemand zo’n kwelling voor wil zijn, ja zelfs als iemand in het leven geen zin meer ziet, steeds wordt de beslissing uitsluitend zelf genomen. Dat kan niet anders. Hetzelfde geldt als men zich overgeeft aan de dokter of de pastoor – aan God overgeven kan natuurlijk niet. En soms kun je zelf niet meer beslissen. Dan moeten anderen dat doen, want er moet besloten worden.
De vraag naar het recht is dus een onzinnige vraag, maar hij is wel verklaarbaar: anderen eisen het zogenaamde recht op om over je te mogen beslissen. Maar dat recht is puur onrecht: zolang anderen zich met iemands sterven bemoeien bestaat er in de samenleving een groot onrecht. Dat ze dit in de verte ook wel aanvoelen blijkt uit het feit dat ze hun onrechtmatige recht met allerlei morele smoesjes proberen te rechtvaardigen. Het mooiste smoesje is ongetwijfeld dat God het zo wil: het leven ligt in zijn handen en daar mag de mens het niet uithalen. Maar behalve voor de vele soorten van gelovigen is dat verhaaltje tegenwoordig enigszins doorzichtig geworden, je kunt het beter over de wetenschappelijke boeg gooien. Deskundigen nemen thans maar al te graag die bevoegdheid van God over.
En als die er niet uit komen? Dan is er altijd nog de familie! Het is een veelzeggend rijtje: God, deskundige en familie, precies drie figuren die buiten iemand om de dienst willen uitmaken. Maar het zijn mensen met wie men niet leeft. Je leeft met je geliefden en je vrienden, met diegenen die vrijwillig met je meegaan door het leven. Die mogen wel de beslissing over je sterven nemen als jij dat zelf niet meer kan. Zij kennen je immers. Maar die mensen komen nu juist in geen enkele regeling voor. Allicht niet, want zij behoren tot het persoonlijke vrije leven. Een vriend kan je niet opgedrongen worden.
Vriendschap en liefde vallen buiten het machtsterrein en kunnen dus niet in regelingen of wetten vastgelegd worden. Daarom wil men niet dat liefde de maat is. En zo vervalt de enige werkelijke verantwoordelijkheid die mensen voor elkaar hebben, om plaats te maken voor de schijn verantwoordelijkheid van de autoritaire macht.
Het zoeken naar een regeling inzake euthanasie is in feite het zoeken naar verkoopbare argumenten om voort te kunnen gaan een mens de vrijheid te ontnemen om over eigen leven en sterven te beslissen.
Er is in feite maar èèn regeling mogelijk, namelijk geen regeling.
THE BEAUTIFUL ART OF PHILOSOPHY
1) Homepage: http://home01.wxs.nl/~filosvis
2) Homepage: http://home.planet.nl/~dageraad.vis