Polen en de EU : Het volk beslist (niet)

Over de toetreding van Polen tot de Europese Unie is tot nu toe door de beide regeringen, die van de EU en die van Polen besloten. De Poolse bevolking zal pas begin juni een kans krijgen om in een referendum haar mening te uiten over de anschluss van hun vaderland tot het Europese Rijk. Hiermee gaat een enorme pro-EU propaganda gepaard, die gefinancieerd wordt enerzijds door de Poolse regering, en anderzijds door Brussel zelf. Dit terwijl de tegenstanders van de toetreding niet alleen geen cent van de publieke gelden ontvangen, maar letterlijk gecensureerd worden in de Poolse media.

Europese propaganda

Helaas bestaat ook in Polen geen vrije markt wat betreffende de media, de regering heeft invloed op de keuze van het bestuur van de Landelijke Raad van Televisie en Radio (Krajowa Rada Telewizji i Radiofonii). Deze raad bemoeit zich met de dagelijkse gang van zaken in de media. Officieel bestuurt zij de publieke stations, maar in werkelijkheid moeten ook de commerciele zenders er op letten dat zij niet te veel afwijken van de richtlijnen van het landsbestuur.

Voor de referendumcampagne betekent dit, dat op bijna alle zenders regelmatig reclames voor de toetreding tot de Europese Unie uitgezonden worden. Onder het motto “Ons huis Europa”, en “Unie zonder geheimen”, wordt de kijker op een zeer primitieve wijze geinformeerd over allerlei zaken binnen de EU. Het lijkt erop dat de achterliggende filosofie van deze voorlichting gebaseerd is op de slogan: “Herhaling is de kracht”. Behalve de commercials en het nieuws uiteraard, wordt het publiek ook met allerlei euroexperts geconfronteerd in verschillende publiciteitsprogramma’s. Deze Europese intellectuelen beargumenteren het “ja”-stemmen tijdens het referendum vaak met opmerkingen als: “Op het moment dat Polen lid wordt van de EU, zal ons land zich ook zulke snelwegen als Duitsland kunnen permitteren.” Waar het geld precies vandaan zal komen, wordt niks over verteld.

Recent heeft men de gevolgen van het Kopenhagen-toetredingsverdrag van 13 december 2002 doorberekend. Hieruit is gebleken dat de Poolse belastingbetaler na de toetreding, nog meer aan Brussel zal moeten betalen dan de meeste eurosceptici verwacht hadden. De balans voor de jaren 2004-2006, ziet als volgt uit:

Polen zal jaarlijks in totaal rond de 6.5 (6.48) miljard euro van de EU ontvangen. Dit bedrag bestaat uit:

• stuctuurfondsen – 1.6 mld
• landbouworganisatie – 2.8 mld
• fondsen voor onwikkeling van plattelandsregio’s – 1.05 mld
• 1.03 mld aan directe subsidies.

Tegelijkertijd zal het land 7.5 mld aan contributie moeten betalen. Dit betekent dat de Europese schatkist jaarlijks een miljard euro netto van Polen zal ontvangen. Bovendien zal Polen rond de 1.6 mld aan invoerrechten kwijtraken in de jaren 2004-2006.

Kabinetscrisis

De spanning voor het referendum is verhoogd door een kabinetscrisis, waardoor een minderheidsregering ontstaan is. Tot nu toe hebben twee ex-communistische partijen in de coalitie gezeten; de grootste partij, het Links Democratische Verbond (SLD), en de Poolse boerenpartij (PSL). De ruzie betrof een invoering van een extra wegenbelasting in de vorm van een autosticker voor alle weggebruikers. PSL heeft vanwege onduidelijke redenen tegen dit wetsvoorstel gestemd, wat een breuk in de coalitie tot gevolg had. Momenteel heeft Polen een minderheidsregering bestaande uit alleen SLD. Verder zullen waarschijnlijk in de lente van 2004 vervroegde parlementsverkiezingen plaatsvinden.

Tijdens de gezamelijke regeerperiode hebben de beide partijen hun best gedaan om Polen lid te maken van de EU. Naarmate Polen meer aan de eisen van Brussel voldeed, zakte de Poolse economie steed verder in elkaar. Dit heeft tot steeds meer spanning binnen het land geleid, waardoor de steun voor de deelname aan de Europese Unie langzaam, maar zeker daalt. Natuurlijk tonen de officiele onderzoeksbureaus van de regering dat er nog altijd meer voor- dan tegenstanders van de intergratie zijn. In werkelijkheid hoort men steeds meer ontevredenheid op straat over de Europese normen, steeds meer onafhankelijke bladen publiceren scherpere artikelen over de anschluss van Polen, en hierdoor doet de regering steeds meer haar best om de EU te propageren.

Polen en het referendum

Hoe zal het referendum er in concreto uitzien? Dat weet nog niemand. De Poolse grondwet zegt dat een referendum pas geldig is bij een opkomst van minimaal 50%. Anders mag het parlement over de kwestie bepalen. Bij de meeste Tweede Kamer verkiezingen is de opkomst in Polen gigantisch laag geweest: rond de 45%. Dit zegt waarschijnlijk iets over het vertrouwen van burgers in de regering, en de enorme grijze sector in de economie. Het is goed om in de gaten te houden dat dit de onbelaste sector is. De officiele cijfers geven aan dat Polen een straatarm land is, en dat mensen gemiddeld rond de 300 euro per maand verdienen. Wie hiervan op de hoogte is en wel eens in Polen geweest is, weet dat het onmogelijk is om met een inkomen van 300 euro per maand uitgaven te dekken voor een gezin, huis, auto, sattelietschotel, en nog geld over hebben voor een flesje vodka. Een groot deel van inkomen komt dus uit zwart werk.

Een laag vertrouwen van de burgers in de regering, een coalitiebreuk, een dalende steun voor de huidige minderheidsregering, en groeiende twijfels onder de bevolking over de EU, dit alles maakt het referendum voor SLD extra moeilijk. Stel dat de opkomst bij het referendum in juni onder de 50% zal liggen, wat zeer waarschijnlijk is. In dit geval zal het grotendeels uit socialistische partijen bestaande parlement moeten stemmen over de toetreding van Polen tot de Europese Unie. De uitkomst van deze stemming zal dan ongetwijfeld “ja” zijn. Maar dat zal niet hetgene zijn, wat de bevolking wil. Als gevolg hiervan maken de eurosceptische partijen een zeer grote kans bij de revanche tijdens de verkiezingen van lente 2004. Hierdoor ontstaat een grote kans voor een anti-Europese coalitie, waardoor Polen mogelijk uit de EU zal treden.

Om deze situatie te voorkomen, doet de huidige minderheidsregering haar best om zoveel mogelijk mensen naar het referendum te lokken, zodat het parlement geen verantwoordelijkheid zal hebben over het stemmen over de anschluss van Polen tot het uropaischen Reich. Enerzijds wordt de bevolking dus met zoveel mogelijke pro-Europese propaganda bestookt, en anderzijds wordt er aan een wetsvoorstel gewerkt dat de duur van het referendum tot twee dagen verlengt. Op deze manier willen de politici ervan verzekerd zijn dat de vereiste 50% behaald is, en dat door de overweldigende Europa-campagne de meerderheid van de kiezers “ja” stemt.