Het Opinie-Journaal (2)

In ‘Het Opinie-Journaal’ beschreef HP/De Tijd de linkse voorkeuren van het NOS Journaal. Allemaal onzin, vinden ze in Hilversum. Terecht?

In ‘Het Opinie-Journaal’ beschreef HP/De Tijd de linkse voorkeuren van het NOS Journaal. Allemaal onzin, vinden ze in Hilversum. Terecht?

Op basis van zes weken lang kijken naar het NOS Journaal van acht uur concludeerde ik in het artikel ‘Het Opinie-Journaal’ (5 maart) dat de nieuwsrubriek een links gekleurd opinieprogramma is. In totaal turfde ik zestig links gekleurde items. Gezien het feit dat bijna zeventig procent van de Journaal-redacteuren op de PvdA of GroenLinks stemt, is dat nauwelijks verbazingwekkend. Onafhankelijkheid is bij de NOS ver te zoeken. De NOS wordt door de staat gefinancierd, de Raad van Bestuur wordt door de politiek benoemd, en oud-hoofdredacteur Nico Haasbroek liet ooit doorschemeren dat de RVD soms invloed uitoefent op de inhoud van het Journaal (bron: De Telegraaf, 1 november 2003).

Hans Laroes, hoofdredacteur van het NOS Journaal, reageerde in Het Parool van 16 maart op kritiek in HP/De Tijd. Of liever gezegd, hij reageerde niet. Het enige dat Laroes deed, was zich op de borst kloppen dat het zo goed gaat met het Journaal en dat hij een lange lijst van maatregelen heeft genomen om de objectiviteit van het Journaal te verbeteren. Als ze echt zo hun best hebben gedaan hun linkse veren af te schudden, dan is er, gezien het feit dat dat niet gelukt is, weinig hoop dat de linkse cultuur binnen de Journaal-redactie ooit zal veranderen. Toppunt van ironie is dat Laroes in een interview met Het Parool op 6 april ontkent dat je überhaupt objectiviteit moet nastreven. Het Parool: “Zo, dus u bent het boegbeeld van de objectieve journalistiek.” Laroes: “Helemaal niet! Objectiviteit is geen bruikbaar begrip in ons vak.”

Op een verantwoording op de NOS-website (5 maart) ging Laroes ook in op de kritiek in HP/De Tijd. Net als in Het Parool wuift hij de kritiek weg als onzin, zonder ook maar één inhoudelijk argument te geven. Helemaal ironisch is dat Laroes nota bene aan het einde van hetzelfde stukje in een plotselinge oprisping van eerlijkheid toegeeft dat het Journaal zich soms inderdaad schuldig maakt aan linkse kleuring. Hij biecht namelijk op dat ze in een van de 10-uur-Journaals op basis van een vaag onderzoek ten onrechte geconcludeerd hebben dat een meerderheid van de bevolking tegen het beleid van Verdonk zou zijn.

Vermakelijk is dat Laroes eerder trots schreef dat hij houdt van debat en dat hij daarom een discussieforum op de NOS-website heeft geopend. Daar waren de afgelopen maanden inderdaad honderden berichten te lezen van kijkers die boos zijn over de linkse berichtgeving van het Journaal. Maar begin april verwijderde Laroes plotseling het hele archief van zijn website. Debat is leuk, maar als de kritiek te hevig wordt, moet die toch maar onder het tapijt worden geveegd, zal de minister van Informatie gedacht hebben.

Maar wellicht zijn ze bij de NOS zo geschrokken van alle kritiek, dat ze hun leven gebeterd hebben. Dus ik keek opnieuw, dit keer drie weken lang, naar het 8-uur-Journaal (van 14 maart tot en met 3 april). Helaas. Het Journaal blijft vrolijk doorgaan met linkse propaganda. Hieronder volgt een selectie van voorbeelden van links gekleurde berichtgeving, ingedeeld op basis van acht standpunten die je als links, of politiek correct, zou kunnen beschouwen.

1. Pro-verzorgingsstaat. 16 maart: Er wordt gemeld dat de gemeentelijke en provinciale lasten dit jaar met 7,1 procent zullen stijgen. De NOS, warm voorstander van de verzorgingsstaat, die nou eenmaal hoge belastingen vergt, doet er alles aan om deze stijgende lasten goed te praten: “Wat is er mooier dan belasting betalen? Van alle uitgaven die een mens doet is de bijdrage aan de fiscus misschien wel de zinvolste. Met de opbrengst worden bijna alle gemeenschappelijke basisbehoeften van alle Nederlanders bekostigd.” Zulke expliciete propaganda voor hoge belastingen en meer staatsmacht is zelfs voor de NOS ongebruikelijk.

Vervolgens probeert het Journaal de budgetstijging van 7,1 procent ook nog te bagatelliseren door de kijker uit te leggen dat die niet alleen komt door een verhoging van de tarieven, maar ook onder andere door een toename van het aantal huishoudens. Het CBS verwacht in 2004 een bevolkingstoename van 0,4 procent. De budgetstijging van 7,1 procent betekent dus een lastenverzwaring van ongeveer 6,7 procent per persoon. Dat is nauwelijks minder dan 7,1 procent, maar het is wel een sluwe poging van de NOS om ons zand in de ogen te strooien.

2. Pro-zielige mensen. 27 maart: De NOS wijst ons er regelmatig op dat ons land gevuld is met zielige hulpbehoevende mensen, zoals daklozen, uitkeringstrekkers, allochtonen, ouderen, zieken en werklozen. Vandaag heeft de NOS een nieuwe groep zielige mensen ontdekt: de jeugd. Een samenvatting van de maar liefst vier en een halve minuut durende reportage: er zijn grote aantallen kinderen met problemen, er is te weinig goede jeugdzorg voor ze beschikbaar en daardoor komen sommige jongeren zelfs op straat of in de prostitutie terecht. En de Tweede Kamer overweegt ook nog eens acht procent te gaan bezuinigen op de gezinsvoogdij, zo meldt de NOS op klagende toon.

3. Pro-multiculturele samenleving. 17 maart: “De moord op de leraar op het Terra College, twee maanden geleden, zette iedereen aan het denken over wat er mis is met het jeugdbeleid in Nederland.” Oh ja? In progressieve kringen mag men misschien Murat zien als slachtoffer van een falend jeugdbeleid, maar de man in de straat zag Murat gewoon als een crimineel en beschouwde de moord als een bevestiging van de relatie tussen criminaliteit en allochtonen.

30 maart: Een leerling op een school in Heerenveen steekt een medeleerling neer, die daardoor ernstig gewond raakt. Net als bij de moord op het Terra College, toen de NOS ook in eerste instantie niet berichtte dat het om een allochtone dader ging, wordt ook deze keer verzwegen dat zowel dader als slachtoffer van allochtone afkomst is.

4. Pro-milieufundamentalisme. 19 maart: De NOS meldt dat er in Hilversum twaalf mensen ziek zijn geworden en naar het ziekenhuis zijn gebracht toen een kleine hoeveelheid ethanol vrijkwam bij een afvalscheidingsstation. Nu wordt ethanol in de volksmond gewoon alcohol genoemd. Zoals iedereen weet, kun je inderdaad een behoorlijke kater krijgen als je daar te veel van drinkt, maar van het inademen van een beetje alcoholdamp word je niet ziek. Dus die twaalf slachtoffers leden ofwel aan massahysterie, ofwel ze zijn ziek geworden van een andere gifstof. Maar goed, milieupropaganda is belangrijker dan feiten, nietwaar?

24 maart: Een saaie reportage van drie minuten over biologische landbouw in Frankrijk, gesubsidieerd door de EU. Nauwelijks een nieuwswaardig onderwerp, maar milieu en biologische landbouw zijn uiteraard onderwerpen waar de NOS warm voor loopt. Een Franse boer vertelt uitgebreid hoe mooi biologische landbouw wel niet is voor mens, dier en milieu. Critici komen niet aan bod. De reportage is natuurlijk ook mooie promotie van de EU, waar de NOS ook een warm voorstander van is.

5. Anti-bedrijfsleven. 16 maart: Over topsalarissen in het bedrijfsleven. Het wordt niet duidelijk of het stijgen van topsalarissen een algemene trend is, maar de NOS weet die suggestie wel te wekken door te wijzen op één bedrijf (de ING) waar de topsalarissen het afgelopen jaar flink stegen. Uiteraard krijgt een Kamerlid van GroenLinks ruim de tijd om een vurig pleidooi tegen de schandalig hoge beloningen in het bedrijfsleven te houden. Maar er komt niemand aan het woord die het juist logisch vindt om managers flink te belonen die zeer succesvol zijn in het behalen van hoge bedrijfswinsten. En, hypocrisie ten top, er wordt niet gemeld dat de topsalarissen van het NOS-bestuur zelf vorig jaar met 25 procent zijn gestegen (bron: NRC Handelsblad, 30 augustus 2003).

6. Anti-Irak-oorlog. 15 maart: Gerard Arninkhof: “Robbert, de terugtrekking van de Spaanse troepen uit Irak is nou net wat de terroristen wilden. Worden ze nou op hun wenken bediend?” Het opmerkelijke antwoord van de verslaggever in Madrid: “Nee. Dat kan misschien zo lijken, maar dat is het zeer zeker niet. Dit is een beslissing die Zapatero al maanden geleden genomen had.” Het mag dan zo zijn dat het standpunt van Zapatero al maanden duidelijk was, maar de Spaanse kiezers hebben in grotere getale op Zapatero gestemd dan ze vóór de aanslagen van plan waren. En dat heeft ertoe geleid dat Spanje zijn troepen uit Irak gaat terugtrekken. Dus de terroristen krijgen hun zin. Maar als fervent tegenstander van de Irak-oorlog wil de NOS de terugtrekking van Spaanse troepen uit Irak natuurlijk liever als iets moois presenteren dan als het laf toegeven aan terroristen.

20 maart: Over Irak: “Maar voor de bevolking van Bagdad is die toekomst verbonden met veel angst. Sinds het einde van de oorlog zijn honderden burgers omgekomen door aanslagen van degenen die zich in Irak zelf tegen de bezetting verzetten.” Zou de angst onder Hoessein, die tienduizenden burgers vermoordde, niet veel groter zijn geweest? De NOS brengt vrijwel alleen maar negatieve berichten over de leefsituatie in Irak na de oorlog. Uit een recente enquête blijkt echter dat 57 procent van de Irakezen denkt dat het leven nu beter is dan onder Hoessein, 19 procent denkt dat het slechter is en 23 procent denkt dat het niet uitmaakt (bron: CNN).

7. Anti-Amerika. 22 maart: Over de liquidatie van Hamasleider Yassin door Israël: “En datzelfde Amerika kwam zelf opvallend genoeg niet met een veroordeling van de liquidatie.” Opvallend? Gezien het feit dat Amerika een keiharde strijd voert tegen het terrorisme is het niet echt verbazingwekkend dat Amerika het liquideren van een beruchte terroristenleider niet veroordeelt. Het feit dat de NOS dit toch opvallend noemt kan daarom alleen maar betekenen dat de NOS het vanzelfsprekend vindt dat iedereen de liquidatie zou moeten veroordelen. Blijkbaar vindt de NOS het slecht dat Amerika dat niet doet. Dat is opinie en geen nieuws.

8. Anti-Israël. 22 maart: Er is minutenlang aandacht voor woede en anti-Israëlpropaganda van Palestijnen naar aanleiding van de liquidatie van terroristenleider Yassin, terwijl er maar twintig seconden aandacht is voor de verdediging van de actie door Sharon.

23 maart: Alweer erg veel aandacht voor Palestijnen die boos zijn over de liquidatie van Yassin. Zes en een halve minuut vol met interviews met Palestijnen die anti-Israëlpropaganda spuien, en nauwelijks aandacht voor het Israëlische standpunt.

De NOS brengt ook regelmatig lange reportages over niet-actuele (linkse) onderwerpen of over onbelangrijk buitenlands nieuws. Wellicht is dat een strategie om de aandacht af te afleiden van binnenlandse problemen, voortkomend uit progressief beleid: criminaliteit, problemen met allochtonen, moslimfundamentalisme, et cetera. Dan maar liever bijvoorbeeld een reportage over regionale verkiezingen in Frankrijk (28 maart) of twee saaie reportages (samen maar liefst acht minuten) over Letland in het kader van de komende toetreding tot de EU (31 maart en 3 april).

En dan was er het overlijden van koningin Juliana. De hoeveelheid aandacht die het Journaal hieraan schonk, was buiten ieder redelijke proportie. Waarschijnlijk komt dit voort uit onderdanigheid aan de staat, die tenslotte de broodgever van de NOS is. Vanaf het overlijden van Juliana op 20 maart tot en met haar uitvaart op 30 maart besteedde het Journaal gemiddeld tien minuten per dag aan dit onderwerp, bijna de helft van de lengte van een journaal. Juliana was een hele gewone, lieve vrouw, die op warme wijze voor haar kinderen en kleinkinderen zorgde, aldus de NOS. En daarnaast was ze toevallig ook nog koningin. Kortom, een huisvrouw die het huishouden niet hoefde te doen. Maar wel belangrijk genoeg voor 110 minuten monarchistische propaganda.

Is het erg dat het NOS Journaal een opinieprogramma is in plaats van een nieuwsprogramma? Er zijn toch ook opinieweekbladen, zoals HP/De Tijd? Opinies in de media zijn inderdaad wenselijk in een pluriforme samenleving. Maar het is verkeerd dat het Journaal zich voordoet als een objectief nieuwsprogramma terwijl het dat niet is. En een Staatsjournaal mag dan logisch zijn in communistische landen, maar het hoort in een democratisch land eigenlijk niet thuis. Belastingbetalers worden gedwongen politieke propaganda te financieren waar ze het niet mee eens zijn. Door deze valse concurrentie heeft de overheid vijftig procent van de markt voor tv-nieuws in handen (RTL Nieuws is de enige concurrent). Het tv-nieuws is dus voor vijftig procent pluriform en democratisch en voor vijftig procent communistisch. Daarom moet het NOS Journaal worden afgeschaft of geprivatiseerd. En laten we om dezelfde reden ook maar meteen het hele publieke omroepbestel afschaffen. We zouden het toch ook niet accepteren als de overheid de helft van alle kranten en weekbladen in handen zou hebben?

Zie ook Het Opinie-Journaal (deel 1)

Henry Sturman is natuurkundig ingenieur (TU Delft) en heeft een eigen bedrijf Sturman Enterprises dat diensten verleent op het gebied van automatisering en internet. Zijn artikelen verschijnen regelmatig in HP/De Tijd en op Meer Vrijheid.

Voor meer informatie kunt u terecht op zijn homepage.

 

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in HP/De Tijd, 16 april 2004.