Schuldslavernij

In economische discussies merk ik een aantal foutieve redeneringen. Vaak wordt verwezen naar de economie alsof het een exacte wetenschap is zoals wiskunde of astronomie, zodat je deze in formules kunt neerleggen en daaruit via vooropgestelde veronderstellingen lering kunt trekken.De nationale begroting moet in evenwicht worden gebracht. De overheidsschuld moet worden gereduceerd, de arrogantie van de autoriteiten moet worden gematigd en ingeperkt. Betalingen aan buitenlandse regeringen moeten worden teruggebracht als de natie niet bankroet wenst te gaan. Mensen moeten weer leren om te werken in plaats van overheidsuitkeringen te leven.
– Cicero, Romeins politicus en auteur (106-43 v.Chr.)

In economische discussies merk ik een aantal foutieve redeneringen. Vaak wordt verwezen naar de economie alsof het een exacte wetenschap is zoals wiskunde of astronomie, zodat je deze in formules kunt neerleggen en daaruit via vooropgestelde veronderstellingen lering kunt trekken.

Om het een en ander recht te zetten is dat de economie geen exacte wetenschap betreft, maar een gedragsleer in de trant van de psychologie en pedagogie. Omdat het hier gaat om menselijke interactie met continu veranderende factoren en parameters zijn alle formules die hierop worden losgelaten bij voorbaat tot mislukken gedoemd. Zowel Ludwig von Mises als Antal Fekete begrepen dit heel goed en verhaalden hierover in hun literatuur. De Keynesiaanse school heeft hieruit helaas nog niets begrepen, zodoende vervallen economen van deze school steeds weer in dezelfde fouten en blijven hun mantra’s doorgeven aan onze studenten. Dit geldt zowel voor Europese als Amerikaanse, zelfs gerennomeerde, universiteiten en leerinstellingen.

In de gedragsleer is het zo dat men niet moet letten op zogenoemde ‘peer review’, maar vooral op empirisch onderzoek. Bewijzen komen pas na langdurige studie van de markten en de interactie tussen mensen en omstandigheden. Hierin hebben de Keynesianen jammerlijk gefaald, want zij dachten, zoals onder andere Jan Tinbergen en consorten dat de samenleving ‘maakbaar’ was en via ingewikkelde wiskundige formules probeerden zij dit ook te realiseren. Maar Homo Economicus dacht hier heel anders over en ging zijn eigen gang. Men kon van overheidswege wel de zaken enigszins naar de hand zetten, maar als eenmaal deze zaken gingen escaleren dan was het moeilijk, zoniet onmogelijk om dit weer recht te zetten door diezelfde overheid. Keynes besefte dit ook en noemde dit ‘duwen aan een touwtje’. Men kon wel trekken aan een touwtje, maar duwen was onmogelijk.

Zo is het ook met onze kredietcrisis, die eigenlijk een schuldcrisis moet heten. Ellen Brown schetst in haar boek ‘The Web of Debt’ een soortgelijk verhaal. Zij bericht hier over de enorme schuld die is opgebouwd in de Verenigde Staten op overheids-, bedrijfs- en particulier niveau die niet valt af te betalen. Zelfs de oplopende rentebetalingen zijn niet meer op te brengen en zodoende worden huizen massaal verlaten door de Amerikaanse middenklasse. Een stad als Detroit laat duidelijk zien wat de weg is die de Verenigde Staten en de Europese Unie moeten gaan bewandelen. Ik zeg Europese Unie, omdat deze laatste in een zelfde situatie is terechtgekomen, zoniet meer, als de Verenigde Staten. De schulden op allerlei niveau’s zijn torenhoog en de verzorgingstaten kraken in al hun voegen. De staatsschulden groeien en de overheden komen in steeds lastiger pakketten, wat ook de verklaring geeft dat men probeert te vluchten in een centraal georganiseerde superstaat, zodat de schulden ‘democratisch’ over het continent kunnen worden verdeeld.

De Europese overheden hebben al sinds eeuwen hun volkeren proberen te knechten met enerzijds hoge tarieven en anderszijds hun papiergeld te slijten via een bankkartel, geleid door een overheids- of centrale bank. De Amerikanen wisten dit en de oprichters van de Verenigde Staten hadden in hun grondwet ook dit aangekaart. Zij vonden dat de overheid geen centrale bank mocht hebben en dat de munt van goud en zilver diende te zijn. Dit om toekomstige interventie door een overheid van dictators te kunnen voorkomen.

Deze ideeën werden vervat in de geschriften van Adam Smith, die in zijn Wealth of Nations in 1776 schetste dat de overheid zich buiten het geldsysteem diende te begeven en dit geheel over te laten aan de vrije markt. Adam Smith verkreeg deze ideeën weer van de Franse Fysiocraten van de eerste helft van de 18e eeuw. In het bijzonder waren Anne-Robert Jacques Turgot, François Quesnais en vooral Richard Cantillon instrumenteel in de inzichten van het belang van een afzijdige overheid. Richard Cantillon werd zelfs met naam genoemd door Adam Smith. De Fysiocraten werden in de 19e eeuw opgevolgd door schrijvers als Jean-Baptiste Say, Alexis de Tocqueville en Frédéric Bastiat. Deze laatsten werden weer opgevolgd door de Oostenrijkse School voor Economie in de laat 19e eeuw.

Ellen Brown refereert aan één van de stichters van de Verenigde Staten, Benjamin Franklin, die aangaf dat de Amerikaanse revolutie er niet alleen was om de Engelse koloniale heerschappij af te schudden, maar ook om te zorgen dat de diverse staten geen eigen geld mochten drukken. De Amerikaanse opstandelingen hadden te maken gehad met de macht van de Engelse centrale bank, welke ongelimiteerd obligaties kon uitgeven om de oorlogen in de koloniën en daarbuiten te kunnen financieren. De rente daarop werd betaald door de onderdanen in het Verenigd Koninkrijk en de koloniën.

Sinds de oprichting van de Federal Reserve in 1913 is de Amerikaanse grondwet definitief verlaten en heeft de overheid in samenwerking met het bancair kartel de monetaire middelen overgenomen en was het kwaad geschied en onomkeerbaar.

Zoals keer op keer wordt bewezen gaat elk fiatgeldsysteem ter ziele, zo ook met het dollar- en eurosysteem. Dit heeft te maken met de exponentiële groei van krediet en de aflossing daarvan. Het eerste schot voor de boeg was reeds de jaren 30, toen men nog op een fractionele goudstandaard stond. Voorgaande heeft ervoor gezorgd via de schuldsanering dat de Verenigde Staten na de tweede wereldoorlog er toch nog bovenop is gekomen en via het Bretton-Woods-systeem een de facto goud-dollar kon voortzetten. Sinds 1971 toen het goudraam werd gesloten was het hek van de dam en kon de ongelimiteerde kredietexpansie zich manifesteren.

Het eindpunt is dan nu gekomen en er staat ons in de volgende vier jaar een enorme sanering te wachten.

Volgende keer wil ik het hebben over de invloed en gedachtegoed van de Fysiocraten en de betekenis daarvan in onze economie.

Bronnen:

Cantillon is Back; Mark Thornton, 5 september 2001, Mises Institute, Auburn, AL, USA
What is Society?; Ludwig von Mises, 4 maart 2006 (uittreksel Socialism; An Economic and Sociological Analysis, 1922), Mises Institute, Auburn, AL, USA
Detractors of Adam Smith’s Real Bill Doctrine; Antal Fekete, 12 juli 2005, University of Newfoundland, Canada.

Literatuur:

Web of Debt; Ellen Hodgson Brown, 31 januari 2008, Third Milennium Press, Wiltshire UK
Eighteenth Century Economics; Pet Groenewegen, 26 juli 2002, Routledge Publishers, Londen, UK
The Wealth of Nations; Adam Smith, ed. 14 november 2000 (orig. 1776) Modern Library, New York, USA