Bevries de overheidsuitgaven

Het kabinet Kok (PvdA, VVD) ontwikkelt geen enkel beleid op eigen terrein om de recessie het hoofd te bieden. Wat zou het kabinet zoal kunnen doen?

Het najaarsoverleg van regering en sociale partners (vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers) is weer achter de rug. Een jaarlijks terugkerend ritueel, waarin de polderelites elkaar diep in de ogen kijken en met elkaar de economische toestand van het land doornemen. Dit jaar was het zorgelijk, zorgelijk! Premier Kok verwaardigde het zich om hoogst persoonlijk verslag te doen. Het gaat niet goed met de economische groei en de sociale partners. Met name de vakbeweging doet er verstandig aan dit ook te laten doorklinken in hun CAO onderhandelingen. Nu gaat de premier daar helemaal niet over, zoals geen politicus en geen kabinet over de economie gaat. We zijn afhankelijk van de wereldeconomie, met name de VS en de EU, en voorts zijn het de ondernemers en hun medewerkers die economische groei genereren of niet natuurlijk. Waar de politiek wel over gaat, daar is het opvallend stil. Het kabinet Kok (PvdA, VVD) ontwikkelt geen enkel beleid op eigen terrein om de recessie het hoofd te bieden. Wat zou het kabinet zoal kunnen doen?

Toen onze koene minister van Sociale Zaken, Willem Vermeend (PvdA), een week of zes geleden op zijn PC-tje in zijn eentje had uitgerekend dat het niet goed ging met de economische groei, vielen vrijwel alle politieke smaakmakers over hem heen. De minister trok uit zijn berekeningen de voor de hand liggende conclusie, dat het beter zou zijn voor land en economie om even pas op de plaats te maken met de loonontwikkeling. Pek en veren waren zijn deel, de minister had voor zijn beurt gesproken! Zo ongeveer het ergste wat je kunt doen in de polder. Leuk voor Vermeend dat zijn tijdige rekenwerk nu door het CPB en de Nederlandse Bank officieel is bevestigd en al die smaakmakers in hun hemd staan. De regering kan echter veel meer doen dan een oproep richting sociale partners.

Het kabinet zou bijvoorbeeld de CAO’s van ambtenaren kunnen openbreken en de werkgevers in de collectieve sector kunnen aansporen hetzelfde te doen. Inzet: alleen compensatie voor de inflatie en niet meer dan dat. Het kabinet kan besluiten om de overheidsuitgaven voorlopig te bevriezen. Dat is geen bezuiniging, wel het opschorten van extra uitgaven. Om de koopkracht op peil te houden en de inflatie tegen te gaan kan het kabinet beslissen om met ingang van 1 januari a.s., het moment waarop we overstappen op de Euro, de BTW weer terug te brengen op het oude niveau: dus verlagen van 19% naar 17,5%. Iedereen kan op dit moment al waarnemen dat ondernemers de invoering van de Euro aangrijpen om de prijzen te verhogen, een BTW verlaging doet dat weer teniet en waarschijnlijk net iets meer dan dat. Voorts kan het kabinet besluiten dat de overheidstarieven over de gehele linie, dus ook voor wat betreft de lagere overheden, worden bevroren en slechts voor de inflatie worden gecorrigeerd. Een heel pakket aan maatregelen dus, dat onze economie kan helpen om de recessie tegemoet te treden en hem zo kort mogelijk en het minst diep te maken.

Paars komt echter met niks, men beperkt zich tot zorgelijke ministeriele gezichten. En waarom komt Paars eigenlijk met niks? Bang voor de kamerverkiezingen in mei 2002 of voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart aanstaande? Vreemd, want die recessie komt toch en dus kun je maar beter met vertrouwenwekkende maatregelen het kiezersvolk tegemoet treden. Men beperkt zich echter tot een vrij klassieke manier van politieke schadebeperking. Alle wat grotere politieke partijen zijn inmiddels bezig om hun verkiezingsprogramma’s opnieuw door te rekenen en hun wensen voor extra uitgaven naar beneden aan het bijstellen. Dat laatste is natuurlijk uitstekend. Sterker nog, de komende jaren moeten we in beginsel geen extra uitgaven doen in de collectieve sector. Eerst het huis op orde, dat wil zeggen drastisch saneren en presteren. We willen eerst goede producten zien en tevreden klanten en pas daarna gaan we eens kijken of er geld bij moet en wat daar voor een prestaties tegenover dienen te staan. De collectieve sector dient te presteren en daarop te worden afgerekend, zoals de markt dat doet met ondernemers. We moeten af van dat voortdurende ophouden van de hand als ze naar hun oordeel weer eens geld tekort komen. De collectieve sector zal een draai moeten maken van 180 graden, van aanbodsgericht naar vraaggestructureerd. Een reusachtige operatie! Dat is in eerste instantie helemaal geen kwestie van geld, maar van visie, moed, volharding en van cultuurverandering, want het moet natuurlijk wel allemaal tussen die oren van al die werkers in de collectieve sector gepland worden. En ja, kom daar maar eens om bij de huidige politieke elite. Geen visie en geen moed. Als het misgaat hebben we het in de polder altijd met zijn allen gedaan en over hoe het goed zou moeten gaan ontbreekt iedere gedachte, laat staan dat er een begin is van beleid. Kortom, na 15 mei is er een hoop werk aan de winkel, ik heb er zin in!