De hongersnood van Mugabe

Het is één van de meest voorkomende tragedies in de menselijke geschiedenis: een gebied dat door vrijwel weerloze landbouwers wordt bevolkt, wordt belaagd door een troep van goed bewapende bandieten, die de landbouwers van hun land verjagen en het land en de opbrengsten onder elkaar verdelen.

Het is één van de meest voorkomende tragedies in de menselijke geschiedenis: een gebied dat door vrijwel weerloze landbouwers wordt bevolkt, wordt belaagd door een troep van goed bewapende bandieten, die de landbouwers van hun land verjagen en het land en de opbrengsten onder elkaar verdelen. In 1893 is deze tragedie naar Zimbabwe gekomen en de troep van goed bewapende bandieten waren Britse kolonisten geleid door mijnmagnaat Cecil Rhodos.

Rhodos werd in zijn agressie gesponsord door de Britse regering en opereerde in het kader van een koninklijk handvest uit 1889 om vestiging in dit vruchtbare gebied van Zuid-Afrika te regelen. Na onderdrukking van de lokale Ndebele bevolking, verschansten de kolonisten zich in de nieuwe status-quo door (schijnheilig) eigendomsrechten over hun oneerlijk verkregen aanwinsten af te dwingen.

Hun verovering in veiligheid gesteld maakten Rhodos en zijn groep mijnwerkers en landbouwers ‘Rhodesië’ spoedig tot een rijk land. De invoer van buitenlands kapitaal, die met Europese technische vaardigheden werd gecombineerd, vertaalde zich in een toenemende levensstandaard in Rhodesië, zelfs voor veel van hen die in 1893 van hun land waren beroofd.

Rhodesië werd in 1965 onafhankelijk van Groot-Brittannië en gaf, na 15 jaar van wanorde en geweld, toe aan internationale eisen om democratie voorrang te geven boven overheersing door de blanke minderheid. In 1980 werd Robert Mugabe verkozen als minister-president, onder goedkeurend oog van Britse en Amerikaanse ambtenaren. Jammer genoeg voor het hernoemde Zimbabwe werd het Mugabe regime niet door eerbied voor privé eigendomsrechten gekenmerkt. Op sommige vlakken zou de heerschappij van Mugabe in feite veel op het banditisme van Cecil Rhodos gaan lijken.

Mugabe spande zich in voor land hervorming, waardoor blanke landbouwers hun land aan zwarte Zimbabweans overgaven. Deze ontwikkeling raakte in een stroomversnelling in 1997, maar niet zonder oppositie. In het tot een climax leidende referendum van 2000, verwierpen de kiezers de gedwongen inbeslagneming van landbouwbedrijven van blanken.

Mugabe reageerde hierop door zijn oppositie wreed te onderdrukken, gebruikmakend van bezitsvernietiging, verkrachting en moord om om het even welke mogelijkheid van een verandering in de regering te elimineren. Zijn plannen voor land hervorming gingen door en 95 percent van de landbouwbedrijven van blanken werden aangemerkt voor herdistributie. Er werd een limiet op 10 Augustus 2002 gezet, als uiterste datum waarop 2.900 landbouwers hun land zouden moeten verlaten. Honderden arrestaties volgden na het verstrijken van de limiet, aangezien veel landbouwers weigerden te voldoen.

Mugabe heeft zijn acties verdedigd als zijnde noodzakelijk om de resterende onbillijkheden van de blanke koloniale overheersing te elimineren. Als de land hervorming van Mugabe echt een poging was om gestolen bezit aan de erfgenamen van de rechtmatige eigenaars terug te geven zou het principe van herdistributie, niet de methodes, kunnen worden toegejuicht omdat het verenigbaar is met een verdediging van privé bezit. Herdistributie van het land zou in Oost-Europa bijzonder welkom zijn, waar het bezit dat door de Communisten werd gestolen nog steeds niet is teruggegeven aan de families waaraan het toebehoort.

Maar dit is niet waar de land hervormingen van Mugabe over gingen. Mugabe heeft zeker geen aandacht getoond voor de kleine minderheid Ndebele waarvan de voorvaderen door Rhodos werden verslagen. In 1983 gebruikte Mugabe zijn in Noord-Korea opgeleide troepen om duizenden Ndebele burgers op gruwelijke wijze af te slachten. Zelfs als de rechtmatige erfgenamen zouden kunnen worden geïdentificeerd, wat twijfelachtig is, is de regering van Mugabe veel meer betrokken met het verkrijgen van politieke steun, het binnenhalen van opbrengsten van de rijken, het belonen van vrienden en het omkopen van vijanden.

In enkel een paar jaar tijd is de regering van Zimbabwe erin geslaagd om zijn landbouwmarkten te vernietigen en zijn bevolking te verarmen en te verhongeren, onder het mom van het verdedigen van historische eigendomsrechten. Een principiëel pleidooi voor eigendomsrechten staat geen verontschuldiging toe voor deze acties van de regering. De commentaren van Murray Rothbard in ‘Power and Market’ zijn hier bijzonder relevant:

“Een bezwaar dat vaak tegen de markt gemaakt wordt is dat elk bezit terug te traceren is naar een vorm van dwangmatig afhandig maken of een voorrecht van de Staat en dat er daarom geen enkele reden is om huidige eigendomsrechten te eerbiedigen. De kwestie over de nauwkeurigheid van het historische geschil even opzij zettend, kan geconcludeerd worden dat de historische gebeurtenissen over het algemeen weinig verschil maken. Veronderstel, bijvoorbeeld, dat Jones geld van Smith steelt of dat hij het geld door onteigening en subsidie van de Staat verwerft. En veronderstel dat er geen herstel van dit onrecht is: Smith en zijn erfgenamen sterven en het geld gaat in de familie van Jones verder. In dat geval, betekent de verdwijning van Smith en zijn erfgenamen de ontbinding van de eisen van de originele eigenaren op dat punt, op het ‘homestead’ principe van eigendomsrecht van eigenaarloos bezit. Het geld behoort dan rechtmatig toe aan de familie Jones als hun wettig en absoluut bezit.” ¹ De regering van Mugabe schijnt geen enkele poging te doen om tenminste het geloof in stand te houden dat ze moeite doen om de rechtmatige erfgenamen te vinden. Volgens de Washington Times hebben “minstens 190 hogere politici, zakenlieden en leden van de strijdkrachten dicht bij Mugabe, landbouwbedrijven toegewezen gekregen.” In Augustus verscheen de vrouw van President Mugabe, Grace, op een bedrijf van 3000 hectare met enkele van de troepen van haar echtgenoot. “Ik neem dit landbouwbedrijf over”, kondigde zij aan.

Een paar dagen later werd de 78-jarige eigenaar gearresteerd. Het rapport van The Times wees erop dat Mevrouw Mugabe “van plan is het landbouwbedrijf aan haar verwanten te geven.” De zwarte landbouwarbeiders die op het bezit leefden werden abrupt weggestuurd. Naast de vrouw van Mugabe, hebben twee van zijn zusters, zijn zwager en de neef van zijn vrouw ook landbouwbedrijven ontvangen.

Landelijk is rond 70 percent van de landbouwbedrijven van blanken overgedragen, niet aan de arme landloze zwarten, maar aan de vrienden van Mugabe en zijn verwanten. De landherverdeling gaat zeker niet over het herstellen van eerder onrecht. En toen Mugabe recentelijk op een conferentie van de Verenigde Naties, met een stalen gezicht, daar een andere vergezocht redenering aan toevoegde – duurzame ontwikkeling – konden vele Zimbabweans slechts bitter lachen.

De gevolgen zijn dramatisch en dodelijk geweest. Aan het begin van de regeringsperiode van Mugabe was Zimbabwe een netto exporteur van graan. Tijdens de landherdistributie hebben de leden van de ZANU-PF partij van Mugabe meer dan 10 miljoen hectare gewassen verbrand en de bewerking van nog veel meer hectares stelselmatig verhinderd. Gecombineerd met een droogte heeft het regeringsbeleid vreselijke voedseltekorten en een enorme crisis veroorzaakt. Tenminste 300.000 zwarte landbouwarbeiders (misschien zelfs 1 miljoen) zijn uit hun huizen verdreven. De meesten van de 12.5 miljoen mensen in het land zijn werkloze, wanhopige armen die nu de hongerdood tegemoet zien. Het inkomen per hoofd is gedaald to slechts $380 per jaar, nauwelijks meer dan de helft van het niveau van vijf jaar geleden.

De regering van Mugabe schijnt ondertussen meer betrokken te zijn bij het handhaven van hun inkomstenstroom. Terwijl de regering fondsen verworven heeft door in beslag genomen landbouwbedrijven aan rijke Zimbabweans te verkopen, heeft het ook zijn toevlucht genomen tot inflatie.
Tegen Augustus had het jaarlijkse inflatiecijfer een niveau van 123 procent bereikt en sommigen voorspellen dat een ware hyperinflatie tegen het eind van het jaar zal ontstaan. Zimbabwe lijkt goed op weg om (weer) een nieuwe levende demonstratie te worden van een door regeringsbeleid veroorzaakte ramp.

De journalist Mercedes Sayagues, die vanwege haar verzet tegen het regime van Mugabe, uit Zimbabwe werd verdreven, vocht de bewering aan dat de crisis uiteindelijk niet door landherdistributie veroorzaakt is. De “inbeslagname van land en het geassociëerde geweld hebben alles met het onderdrukken van burgers te doen, die openlijk het beleid van Mugabe niet hebben erkend in het referendum van 2000 en de continuering van zijn regering in gevaar hebben gebracht.” Sayagues schreef;

“Het gaat over het houden van macht in de handen van de Zanu PF ten koste van de vernietiging van een land. Het gaat over een regime dat een bewapende militie van misdadigers creëerde en losliet om het platteland en de steden te terroriseren, om zo de de verkiezingen in hun voordeel om te buigen, om tegenstanders te straffen en om haar greep op het land te handhaven. Ware het niet voor de bewapende militie en voor zijn georganiseerde wijdverspreide martelingen en groepsverkrachtingen die met politiemedeplichtigheid worden verwezenlijkt, dan zou Mugabe geschiedenis zijn en dat weet hij.” ²
In Zimbabwe is het ‘tenietdoen van historisch onrecht’, een doorzichtige dekking voor één van de monsterlijkste regeringsmisdaden van de laatste 10 jaar. De landhervormingen van Mugabe zijn enkel op een machtsgreep door zijn regering uitgelopen, die een land verhongert dat eens één van de glanzende sterren van Afrika was.

Timothy D. Terrell is assistent professor van Economie aan de Wofford Universiteit en een geleerde verbonden aan het Ludwig von Mises Institute.

Referenties:

[1] Murray N. Rothbard, Power and Market (Menlo Park, CA: Institute for Humane Studies, 1977), p. 134.

[2] Mercedes Sayagues, ‘Our Main Concern Is Our Next Meal,’ Zimbabwe Independent, Sept. 6, 2002.

Zie ook:

‘Mrs. Mugabe Joins Zimbabwe Land Grab,’ Washington Times, August 22, 2002.

‘Mugabe Lashes Out at Blair,’ Washington Times, September 3, 2002.

Anthony Bradley, The Lawless Leadership of Zimbabwe, Acton Commentary, Sept. 4, 2002.