Het rijke Westen verbruikt bijna alle grondstoffen in de wereld. Vind je het gek?
Het rijke Westen verbruikt bijna alle grondstoffen in de wereld. Vind je het gek?
Tekst op een expositiewand ergens op de Expo 2000 in Hannover: “De eiwitten die worden verspild bij de productie van twee ons biefstuk, kunnen veertig tot vijftig mensen met honger voeden.” Die Expo schijnt geen succes geweest te zijn, maar daar wil ik het niet over hebben. Het gaat mij om de boodschap. Al een hele oude boodschap natuurlijk. Ik hoor hem mijn hele leven al – minimaal sinds mijn lessen maatschappijleer op de middelbare school in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Er zijn ook allerlei varianten van in omloop, die steeds weer de kop opsteken. Denk aan de rituele Nieuwjaarsboodschap die rond de jaarwisseling in geen enkele preek of cabaretvoorstelling ontbreekt: “Met het geld dat wordt verspild aan vuurwerk, zouden duizenden kinderen in de derde wereld kunnen worden gevoed”. De boodschap komt erop neer dat een bezigheid op de korrel wordt genomen die nutteloos wordt gevonden (hamburgers eten, vuurwerk afsteken) en wordt verketterd omdat er ergens op de wereld behoeftige mensen bestaan. Een mooi voorbeeld vind ik deze ingezonden brief, van een meneer uit Goes, in de Volkskrant van 5 september 1998:
“Een schilderij wordt gekocht voor 80 miljoen gulden en er is niet voldoende geld voor de verzorging/verpleging van lichamelijk en geestelijk gehandicapten en demente bejaarden. Piloten van de Nederlandse luchtmacht krijgen in Amerika les in bombarderen met oefenbommen van tienduizend gulden per stuk en wereldwijd krijgen miljoenen kinderen geen onderwijs. Een voetballer krijgt een baan als voetbaltrainer met een jaarsalaris van 3 miljoen gulden en duizenden vrouwen en kinderen in Sudan sterven van de honger. Wat is er toch met ons aan de hand! Wat is er toch misgegaan?”
In deze trant kun je natuurlijk eindeloos doorgaan. Gedichtenbundels worden geschreven en honderden miljoenen analfabeten kunnen niet lezen. Nieuwbouwwoningen worden dagelijks gestofzuigd en afgestoft en ieder jaar rukt de woestijn in Afrika verder op. Kaarsen worden aangestoken en minderjarige meisjes worden gedwongen tot prostitutie.
Interessant is dat alle vergelijkingen zich altijd richten op scheefgroei in de consumptie. Typerend is dit citaat uit een rapport van het VN Ontwikkelingsfonds uit 1998: “Een kind dat wordt geboren in een westers land zal in zijn leven evenveel consumeren en vervuiling produceren als dertig tot vijftig kinderen in een ontwikkelingsland. Eenvijfde van de wereldbevolking doet 86 procent van de uitgaven voor persoonlijke consumptie. De rijkste 20 procent verbruikt 84 procent van alle papier, consumeert 45 procent van alle vlees en vis, bezit 87 procent van alle voertuigen ter wereld.”
Niemand heeft het ooit over scheefgroei in de productie. Waarom lees je nooit eens: “Een kind dat wordt geboren in een westers land zal in zijn leven evenveel goederen en diensten produceren als dertig tot vijftig kinderen in een ontwikkelingsland. Eenvijfde van de wereldbevolking zorgt voor 86 procent van alle productie in de wereld. De rijkste 20 procent produceert 84 procent van alle papier, produceert 45 procent van alle vlees en vis en maakt 87 procent van alle voertuigen ter wereld.” Want daar komt het in de praktijk wel op neer. De rijke landen zijn rijk omdat ze meer produceren dan de arme landen, niet omdat ze meer consumeren. Als de ontwikkelingshulp- en liefdadigheidsindustrie werkelijk geïnteresseerd is in het bevorderen van het lot van de armen in de wereld, zou men zich allereerst de vraag moeten stellen waar welvaart en armoede vandaan komen. In dat verband wijs ik er graag op dat een land als Soedan een dictatoriale staat is waarvan de regering burgeroorlogen voert, dorpen platbrandt, critici opsluit en vermoordt, censuur uitoefent, mensen vermoordt die zich niet aan de Islamitische wetten houden en zich zelfs met slavernij schijnt bezig te houden. Als alle voetbaltrainers in de wereld hun salarissen naar Soedan zouden overmaken, zou dat geen spat veranderen voor de vrouwen en kinderen die daar sterven van de honger.
De oorzaken van armoede zijn: onderdrukking, geweld, corruptie. Oftewel: het ontbreken van een stabiel rechtssysteem, gebrek aan respect voor individuele rechten, gebrek aan vrijheid. Noem mij een land in de wereld waar de staat de rechten van haar burgers beschermt in plaats van verkracht, waar burgers zijn verzekerd van eigendomsrechten – en waar armoede heerst. Zo’n land bestaat niet. Zullen we het daar eens over gaan hebben op de volgende Expo?
(copyright ©: Karel Beckman, alle rechten voorbehouden)
Beste Karel,
Democratie en een rechtstaat zijn volgens jou de oplossing voor armoede en een onevenwichtige welvaartverdeling op deze aardkloot.
Het succes van deze doctrine zien we in Irak en Afghanistan. Maar misschien zijn de mensen daar te dom om te berijpen hoe blij ze moeten zijn dat ‘wij’ daar democratie komen brengen.
Heb jij ook niet zo af en toe het idee dat de wijze waarop het westen de natuurlijke bronnen monopoliseert (olie, katoen, koffie, suiker, erts, metalen, etc.) en de eigen productie beschermt (landbouwsubsidies, dubieuze kwaliteitseisen en andere importbeperkende maatregelen) ook van invloed zijn op de welvaartsverdeling in de wereld?
Ik produceer niet 50 maal zoveel als een derde-wereldburger omdat ik zo goed ben maar omdat ik in de gelegenheid wordt gesteld om zo veel te produceren. Het creeren van randvoorwaarden in de ontwikkelingslanden om dat ook te kunnen doen is daarom een goed streven. En om daar een stukje van onze buitensporige consumptiedrang voor op te offeren lijkt mij niet verkeerd.
Vriendelijke groet,
Evert de Zoeten
Beste Evert,
Om even terug te komen op Irak en Afghanistan. Het heeft niets te maken met domheid, maar alles met macht en op macht beluste mensen die de zaak verzieken. Ik ben met je eens dat Democratie niet het beste is, maar beter dan wat ze hebben en het minst slechte van alles wat we door de eeuwen heen geprobeert hebben.
In Irak zijn ze echt blij, maar zijn het terroristen (meeste geen iraki’s) die willen dat er geen democratie komt, maar wederom een dictator.
De meeste arme landen zijn of Communistisch of islamitisch, dit heeft alles te maken met onderdrukking en het niet vrij zijn van mensen om hun geluk te vinden. Daarom hebben deze mensen geen zijn om hun nek uit te steken zodat de overheid daar het over kan nemen en deze mensen kan opjagen en opsluiten.
Het niet vrij zijn, en het niet kunnen produceren zonder dat de overheid ingrijpt zijn de belangrijkste redenen voor armoede.
Democratie en de vrije markt werken echt! en dat is bewezen, keer op keer.
En als wij dus minder moeten cionsumeren om de arme landen de gelegenheid te geven meer te produceren krijgen we het volgende probleem : Meer aanbod, minder vraag, lagere prijzen en wederom de arme landen/mensen die hier de dupe van zijn.
Eerst nadenken voordat je wat roept, en blijft optimistisch!
MvGr,
Freeman
Chili werd ten tijde van de dictatuur van Pinochet als investeringswaardig gezien. Ten tijde van de democratie niet.
Blijkbaar is democratie en vrijheid geen voorwaarde voor een bloeiende economie.
Veel derde wereld landen zijn jarenlang door zowel de westerse landen als de voormalige USSR ondemocratisch gehouden. Dictators zijn systematisch van (wapen)hulp voorzien volgens Roosevelt’s adagio “I don’t care if he is a bastard, as long as he is our bastard”. Denk maar aan Saddam: tot de 1e golfoorlog vet gesteund door VS, Frankrijk en Engeland. Geen haan die kraaide naar gifgasaanvallen, martelingen etc.
Als onvrijheid tot slechte economische productiviteit leidt, is de armoede in de derde wereld dus wel degelijk ‘onze’ schuld.
@Hans
“Als onvrijheid tot slechte economische productiviteit leidt, is de armoede in de derde wereld dus wel degelijk ‘onze’ schuld.”
De schuld van regeringen en overheden, niet van ‘ons’. Wil je alsjebblieft geen onechte “schuldgevoelens” aanwakkeren. Daar hebben we JP “Bak ellende” al voor.
Als de europese grondwet doorgaat wordt het trouwens nog erger voor de derde wereld. Fort Europa is haast af, en ook onze economie kan nog slechter gaan.
Maar ja, zo steven we teminste af op een burgeroorlog binnen de EU. En denk maar niet dat de VS ons gat helpen, die lachen zich krom om Europa. 2025 is de ineenstorting van Europa een feit als de Grondwet doorgaat en als Turkeij erbij komt. Ik kijk er naar uit.
Leve de revolutie, leve de vrijheid, leve het Kapitalisme!
@Freeman, “De schuld van regeringen en overheden”
In het democratisch systeem is de stemgerechtigde verantwoordelijk voor de acties van de regering. Dat jij er niet daadwerkelijk de hand in hebt gehad komt door de tekortkomingen die het systeem kent.
Het is niet de vraag wie er schulig is aan het in stand houden van de armoede in de wereld. Dat zijn de rijken. Dat zijn wij dus ook.
Wij dragen echter geen verantwoordelijkheid om andere mensen (en daarmee landen) te helpen.
Comments are closed.