Van alle auteurs die de individuele vrijheid verdedigen is Ayn Rand (1905 – 1982) veruit het meest gelezen. Zij brengt haar theorieën in een zeer bevattelijke vorm, niet alleen in haar ‘non-fiction’ werken maar ook -en vooral- onder romanvorm (zie catalogussen libertarische boekcentra). Zo meldt uitgever ‘New American Library’ tot juni 1982 meer dan 15 miljoen ‘paperbacks’ te hebben verkocht.

Haar ideeënwaaier kan gerangschikt worden onder twee hoofden: een (filosofische) levensvisie en een (pragmatische) maatschappelijke visie. Beide pijlers vormen samen wat zij het ‘Objectivisme’ heeft genoemd.

De filosofische pijler heeft als uitgangspunt één enkel axioma, dus al dan niet te aanvaarden, zonder mogelijk bewijs. Ze verwoordt het als volgt: Existence Exists. Ze bedoelt daarmee: er bestaat een universum met een eigen identiteit (A=A) die onafhankelijk is van onze wensen, inbeeldingen of beweringen. In onze beslissingen moeten we met die eigen identiteit rekening houden. Doen we het niet, dan dragen we er de gevolgen van. Zo kunnen we ons inbeelden dat voedsel als manna uit de hemel valt (of door de overheid straffeloos via dwang kan worden onteigend en kwistig rondgestrooid) maar wie beslist rustig te wachten op de volgende lading loopt veel kans te zullen verhongeren. Sommige mensen beweren of dromen dat ze onfeilbaar zijn, maar wie dat als waarheid aanvaardt dient op lelijke teleurstellingen te rekenen.

Ayn Rand toont aan (en het is de mening van uw ondergetekende, ondermeer gebaseerd op ontelbare discussies met andersdenkenden) dat erkenning van dit axioma logisch leidt naar ondermeer 1) de visie dat elk individu een doel is op zichzelf en 2) dat integrale individuele vrijheid ieders hoogste goed is (terwijl ‘vrijheid’ hier betekent het ontbreken van dwang -zelf een gevolg van het niet-initiëren van geweld door anderen, ondermeer en vooral door de overheid). Alle visies die niet tot dit besluit komen 1) verwerpen feitelijk dit axioma of 2) maken fouten in de logische ontwikkeling van hun redeneringen.

De pragmatische pijler van Objectivisme is veel minder overtuigend. Zo was Rand erg gekant tegen het libertarisme omdat dit stelt dat iedereen vrij is zich gelijk welke levensvisie eigen te maken, zelfs een irrationele, op de enige voorwaarde dat geen geweld wordt geïnitieerd. Dit op grond van Rand’s eigen overweging dat niemand onfeilbaar is (dus ook zijzelf niet). Alleen de vrijheid, zo concludeert het libertarisme, waarborgt dat niemand ongewild de gevolgen van vergissingen van anderen moet dragen.

Onbegrijpelijker nog is haar respect voor de US-overheid. Ze noemt de USA ‘de enige staat ondergeschikt aan morele wetten’. Dit kan misschien de bedoeling geweest zijn van zijn stichters in 1776, maar het is zondermeer duidelijk dat dit al lang niet meer opgaat. Ze verdedigt zich door te vergelijken met de slechtere toestand in veel andere landen maar dat is vanzelfsprekend niet relevant.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

1 REACTIE

  1. Wat betreft de laatste alinea…….

    Men moet niet vergeten in welke tijd Ayn Rand leefde, de media toendertijd was veel minder geavanceerd waardoor de meeste mensen een soort “vertraagd wereldbeeld” hadden.

    Ook denk ik dat Ayn Rand meer de bedoeling had te wijzen op “The American Spirit” i.p.v. de Amerikaanse overheid.

    Maar ook nu nog heeft men een verkeerd beeld van de Amerikaanse samenleving. Men laat zich wat dit betreft teveel beinvloeden door bijv. CNN en MTV. Men moet geen appels met peren vergelijken, het nieuws is niet de alledaagse werkelijkheid.

    Al met al, Ayn Rand is brilliant!

Comments are closed.