Bevrijd de gezondheidszorg en het onderwijs!

We accepteren dat “economische” activiteiten in de particuliere sfeer thuishoren, maar wie ervoor zou pleiten om zaken als gezondheidszorg en onderwijs uit handen van de overheid weg te halen, zou ongetwijfeld worden weggehoond.

Het socialisme waart nog altijd rond in onze maatschappij. We accepteren dat “economische” activiteiten in de particuliere sfeer thuishoren, maar wie ervoor zou pleiten om zaken als gezondheidszorg en onderwijs uit handen van de overheid weg te halen, zou ongetwijfeld worden weggehoond. Dat is vreemd. Zowel met de gezondheidszorg als het onderwijs is het problematisch gesteld in ons land.
Als belangrijkste oorzaak van de problemen wordt meestal geldgebrek aangevoerd. Bezuinigingen. Maar de realiteit is dat er gigantische bedragen worden gespendeerd aan onderwijs en gezondheidszorg – meer dan ooit in de geschiedenis het geval is geweest. Ligt de kern van het probleem niet eerder bij het feit dat de overheid nu eenmaal geen efficiënte organisatie is? En dat niet omdat ambtenaren en politici dommer of slechter zijn dan de rest van ons, maar gewoon omdat het domweg onmogelijk is om vanuit Den Haag complexe maatschappelijke systemen als gezondheidszorg en onderwijs goed te overzien en te besturen? Moeten we ons niet afvragen waarom we het onderwijs en de gezondheidszorg beschouwen als taken van de overheid? Waarom we eigenlijk een ministerie van Onderwijs en een ministerie van Volksgezondheid nodig hebben?

Er zullen mensen zijn die zeggen dat wij die ministeries nodig hebben omdat we in Nederland vinden dat iedereen goed onderwijs en goede medische zorg behoort te hebben. De vraag is of we die ministeries nodig hebben om daarvoor te zorgen. Iedereen behoort ook goed voedsel en drinken te hebben en goede kleding. En dat heeft in ons land ook iedereen. Toch hebben we geen ministerie van Voedselvoorziening of van Kledingzaken. Onze Albert Heijnen, Aldi’s, Edah’s en C1000’s voorzien ons op een efficiënte manier tegen redelijke prijzen in onze allerbelangrijkste behoefte, namelijk voedsel, en dat doen zij zonder dat daar enige nota’s, notities, vernieuwingscommissies, tweede fases, knelpuntrapportages, richtlijnen, handreikingen en beleidsinitiatieven aan te pas komen. Waarom zouden scholen en zorginstellingen niet kunnen wat supermarkten wel kunnen?

Maar als we het onderwijs en de gezondheidszorg aan de burgers zelf overlaten, zult u misschien tegenwerpen, lopen we dan niet het gevaar dat er mensen buiten de boot vallen, omdat ze een bepaalde school of behandeling niet kunnen betalen? Wordt de tweedeling in de maatschappij niet versterkt? Dat hangt er maar vanaf hoe je de zaken regelt. Er zijn ook mensen die geen geld hebben om voedsel te kopen. Om die mensen te helpen, bestaan er sociale voorzieningen. We gaan toch niet de supermarkten nationaliseren omdat er arme mensen zijn in Nederland? Hulp aan mensen die zich geen goed onderwijs of goede gezondheidszorg kunnen veroorloven, kan een legitieme taak zijn van de overheid. Maar daar hebben we geen ministerie van Onderwijs en geen ministerie van Gezondheidszorg voor nodig, hooguit een ministerie van Sociale Zaken. Dat ministerie kan de toegang tot het onderwijs en de gezondheidszorg regelen, zonder zich verder met de inhoud ervan te bemoeien.

En de kwaliteit van scholen en ziekenhuizen? Komt die niet in gevaar als de overheid zich er niet mee zou bemoeien? Ik zie niet in waarom. Ik denk eerder dat het tegendeel het geval is. Wat zou de kwaliteit zijn van onze levensmiddelenwinkels als die zouden zijn georganiseerd zoals de ziekenhuizen of de scholen? Het gaat er juist om dat we teveel vragen van de overheid. Je kunt niet verwachten van tien “onderwijsspecialisten” in de Tweede Kamer dat zij in staat zijn om een zo omvangrijk en complex geheel als het onderwijssysteem in Nederland te bestieren. De echte specialisten zitten in de scholen; die weten het meest van onderwijs af en zijn het beste in staat om dat onderwijs te organiseren en inhoud te geven. En de scholen die dat niet goed doen zullen het domweg niet redden als ze moeten concurreren met goede scholen. Hetzelfde geldt voor ziekenhuizen en zorginstellingen.

Zonder de bemoeizucht van de overheid, zal de kwaliteit van het onderwijs en de gezondheidszorg er op vooruit gaan en zullen wachtlijsten en smerige, overvolle klaslokalen uiteindelijk verdwijnen. Smerige supermarkten met slecht eten, of opticiens met wachttijden van een half jaar, bestaan immers ook niet. Die hebben geen kans in de markt. Helaas zal het initatief om het onderwijs te bevrijden niet vanuit het onderwijs zelf komen. Daarvoor zijn er teveel gevestigde belangen in het geding en is de onderwijssector te links georiënteerd. Dus zullen er nog vele nota’s, notities, vernieuwingscommissies, fases, knelpuntrapportages, richtlijnen, handreikingen en beleidsinitiatieven volgen, die allemaal niets zullen uithalen.

In de gezondheidszorg liggen wellicht meer kansen. Daar is de nood ook het hoogst gestegen. Een kennis van mijn moeder werd onlangs met acute hartproblemen door een ambulance naar het ziekenhuis gebracht. Daar kregen ze te horen dat er geen plaats was. De ambulance moest naar een ziekenhuis 20 kilometer verderop. Daar ligt de patiënt nu in coma. Iedereen kent dit soort voorbeelden uit zijn eigen omgeving. Het ergste is dat de familie van dit slachtoffer de schuld op de asielzoekers schuift. “Omdat er zoveel geld naar de asielzoekers gaat, blijft er niks over voor de gezondheidszorg,” zo wordt er in ons land al door heel veel mensen geredeneerd. Progressief Nederland mag zich dat aantrekken.

(copyright ©: Karel Beckman, alle rechten voorbehouden)

Karel Beckman is van beroep vertaler en journalist. Momenteel werkt hij als redacteur voor het Financieele Dagblad.

In 1992 publiceerde uitgeverij Balans zijn boek “Het broeikaseffect bestaat niet. De mythe van de ondergang van het milieu.” Hierin ontzenuwt hij de bijna religieuze stellingnames van de milieubeweging. Het boek is helaas niet meer verkrijgbaar.