Het krachtens de geldende Europese rechtsregels benoemde EU-commissielid Rocco Buttiglione werd tot ontslag gedwongen omdat een meerderheid van het Europees Parlement weigert nog een onderscheid te maken tussen het domein van het recht en dat van de moraal, stelt Matthias Storme. Het is een frontale aanval tegen de basis van de Europese orde, met name de scheiding van kerk en staat en de fundamentele vrijheden. Het illustreert hoe een nieuwe intolerante religie de politieke instellingen heeft veroverd.

buttigli.jpg
Rocco Buttiglione

De combinatie van scheiding van kerk en staat en vrijheid van godsdienst en geweten, houdt in onze westerse samenleving een wederzijdse erkenning in. Enerzijds is er de erkenning van de burgerlijke overheid en het rechtssysteem als legitiem, óók wanneer dat afwijkt van de eigen morele opvattingen. Anderzijds is er de erkenning door de burgerlijke overheid van de fundamentele vrijheden en het overlaten van levensbeschouwelijke en morele opvattingen aan de burgerlijke samenleving, waaronder de kerken.

De katholieke kerk heeft die scheiding van kerk en staat aanvaard, zij het niet zonder horten en stoten. Het hedendaagse katholicisme en de christen-democratie zijn dan ook wezenlijk gebaseerd op tolerantie: de aanvaarding van verschillende morele en religieuze opvattingen op het domein van de samenleving. Dat houdt een duidelijk onderscheid in tussen recht en moraal: men kan van iedereen eisen dat hij de rechtsregels respecteert, maar daarvan afwijkende morele opvattingen van eenieder worden getolereerd.

Een moderne katholiek en christen-democraat aanvaardt dat de overheid regels uitvaardigt die verschillen van zijn morele opvattingen, omdat er nu eenmaal nood is aan een burgerlijke overheid die een eigen legitimiteit heeft. Zolang die op zijn domein blijft, ook wanneer die daar van de moraal afwijkende rechtsregels uitvaardigt, is het belangrijker de rechtsstaat in stand te houden dan die door burgerlijke ongehoorzaamheid te ondergraven omwille van de eigen morele opvattingen.

De moderne katholiek Rocco Buttiglione is dan ook een perfecte vertegenwoordiger van de moderne Europese waarden: onderscheiding van recht en moraal, vrijheid van godsdienst en geweten, gelijkheid van eenieder voor de wet, vrijheid in de privé-verhoudingen.

Zijn uitspraken zijn door sommige media op een groteske manier verdraaid. Hij werd gecriminaliseerd als ‘homofoob’ omdat hij de correcte opvatting heeft verdedigd dat op juridisch vlak iedereen gelijke rechten moet hebben en er dus géén ‘aparte’ rechten voor homo’s mogen zijn, en dat daarnaast iedereen de vrijheid heeft op moreel en religieus vlak hun gedragingen al dan niet als een zonde te beschouwen. Hij werd uitgespuwd als seksist omdat hij stelde dat vrouwen die dat wensen recht hebben op een gezin, d.i. om kinderen te hebben en een man die haar en zijn kinderen beschermt, en dat er nood is aan een politiek die de familie beter beschermt, zodat vrouwen beroep en kinderen beter kunnen combineren. Een beter commissielid voor de rechten en vrijheden kan men zich dus niet voorstellen.

Anders dan de moderne katholieken, de meeste joodse en protestantse en sommige islamitische stromingen, de klassieke liberalen én de klassieke sociaal-democraten, hebben de links-radicalen – net zoals de orthodoxe moslims en sommige protestantse stromingen – de genoemde scheiding en onderscheiding nooit aanvaard.

Klassieke liberalen, sociaal-democraten en christen-democraten hebben wel steeds gestreden over de vraag wat er door de staat moet worden verzorgd en wat aan de civiele samenleving moet worden overgelaten. Zij hebben ook aanvaard dat er een neutrale overheid moet zijn zowel als een door fundamentele vrijheden beschermde burgerlijke samenleving, waarbinnen verschillende levensbeschouwingen aan bod kunnen komen.

De links-radicalen hebben in de 19de en 20ste eeuw gebouwd aan een nieuwe religie, een tegenreligie, die zich spiegelt aan de zwartste bladzijden van onder meer de katholieke kerk. Zij verwerpen het dualisme van recht en moraal, de scheiding van kerk en staat, het onderscheid tussen gelijkheid voor de wet en vrijheid in privé-verhoudingen. Onder het mom van tolerantie hebben zij een antitolerantie ontwikkeld, een tolerantie die enkel nog zichzelf tolereert.

Hun eerste machtsgreep in de tweede Franse Revolutie – de Terreur van Robespierre – is van korte duur geweest. Het systeem dat zij in Rusland hebben uitgebouwd, is in 1989 in elkaar gestort. Maar in West-Europa hebben de links-radicalen sinds 1968 een stille revolutie gepleegd en nu zijn ze in de meerderheid in het Europees en het Belgisch parlement.

De zaak-Buttiglione symboliseert de machtsgreep van die radicale tegenreligie, nu voldoende sterk om de fundamentele vrijheden opzij te schuiven en een einde te maken aan de scheiding van kerk en staat. De nieuwe religie werd in het Handvest van de Europese Unie ingeschreven door de Unie de macht te geven de keuzevrijheid in privé-verhoudingen af te schaffen en de fundamentele vrijheden te beperken wanneer het om ‘afwijkende’ meningen gaat.

Elke andere religieuze of morele overtuiging wordt als ‘onaanvaardbaar’ bestempeld, zodat normaal verlichte katholieken als Buttiglione, joden of moslims om hun overtuiging Berufsverbot krijgen. Het volstaat niet meer voor aanhangers van een andere religie dan de hunne om tolerant te zijn, d.i. te aanvaarden dat anderen de vrijheid hebben andere religieuze en morele opvattingen te hebben. Zij moeten zich tot de Eureligie bekeren en publiek haar dogmata aanhangen om openbare functies te mogen uitoefenen.

De inquisitie tegen Buttiglione geschiedde op basis van een door de gay lobby (IGLA) goed voorbereid dossier, aan de leden van de parlementaire commissie bezorgd. Zoals bij de kerkelijke inquisitie in duistere tijden ging het er niet om hoe de kandidaat zich zou gedragen en welk beleid hij zou voeren, maar of hij in zijn innerlijke overtuiging geen afwijkende opvattingen koesterde. Het is een nieuwe stap in de repressie door de nieuwe hogepriesters, na de afschaffing van de keuzevrijheid in privé-verhoudingen door antidiscriminatiewetten en van de vrijheid van meningsuiting door antiracismewetten.

De auteur is hoogleraar rechtsvergelijking, privaatrecht en Europees recht aan de KULeuven en de UA

Dit artikel verscheen eerder als opiniebijdrage in De Tijd en op Nova Civitas.

10 REACTIES

  1. Ik ben het niet met het betoog eens. Buttiglione is niet gecriminaliseerd of anderzons, hij is op politieke gronden afgewezen. Zoals het hoort in een parlementair systeem. Buttiglione hing een wereldvisie aan die haaks stond op de meerderheid van het EP. In een parlementaire democratie is dat een reden om iemand af te wijzen, zeker als het een politiek gevoelige post betreft.

    Als een meerderheid van het EP conservatief was geweest dan was wellicht een kandidaat met te liberale of te socialistische ideeen afgewezen. Het EP heeft nu eenmaal een liberaal-socialistische meerderheid en conservatieven zouden dus in de oppositie moeten zitten. Ben je het er niet mee eens? dan staat de weg open om campangne te voeren voor een conservatieve meerderheid bij de volgende verkiezingen.

    Of je streeft naar uittreden uit de EU natuurlijk. Maar ook binnen Belgie, Vlaanderen of Nederland is het gebruikelijk dat een regering “partijdig” is. Als er een liberaal-socialistische meerderheid in Belgie of nederland is zal ook daar een conservatieve kandidaat voor een ministerie worden afgewezen.

  2. Uiteraard zal een Parlement stemmen volgens zijn opvattingen.

    Het verschil in opvatting in het geval Buttiglione komt doordat er een verschil ontstaan is tussen “moraliteit” en “legaliteit”. In feite zou de wet “moreel” moeten zijn. Maar de wetten die we thans hebben, zijn alleen maar een soort afspraken die de meerderheid heeft bepaald.

    Hierbij komt nog dat de opvatting van Buttiglione de Katholieke opvatting is. Om consequent te zijn, moeten dus alle katholieken uit de Commissie worden geweerd!

  3. Ik ben de laatste om te zeggen dat de Europarlementariers consequent zouden zijn. Ik zeg alleen dat ze in hun recht staan. Eindelijk begint het EP een *politieke* instelling te worden ipv een ambtelijek instelling. Al mijn bedenkingen tegen de EU ten spijt vind ik dat een goede ontwikkeling.

  4. Het is al te potsierlijk om de would-be democratische werking van de Europese instellingen met de inquisitie te vergelijken. Het ventje dat zich van zijn seniele vriendje het woord Gods zelve ingefuisterd weet, zal door zijn ‘ontslag’ hooguit de ene vetbetaalde regeringspost door de andere vervangen zien. Hij kan, bij ’s Heren gratie, nog lang doorgaan met het op hun kosten beledigen en stigmatiseren van minderheden, andersdenkenden, andersvoelenden… De slachtoffers van de inquisitie, met inbegrip van de vele door religieus gevoede marginalisering tot zelfdoding gedreven homo’s, hadden niet zo’n mooie toekomst.

    In een democratischer Europa had Buttiglione misschien het voordeel van de twijfel gegund kunnen worden. Maar ik kan mij voorstellen dat vele EP’s zich niet erg goed voelden bij het vooruitzicht om een quasi-onafzetbare commissaris met zulke opvattingen de rechten van de door hem verguisde minderheden te doen naleven.

    Hiermee hoeft dan ook weer niet gezegd te zijn dat het minderhedenbeleid van de door zogenaamd progressieven gedomineerde parlementen onze goedkeuring verdient. God (eender welke) behoede ons van paritaire vertegenwoordiging van vrouwen, verplichte aanwerving van migranten, steeds stringentere ontslagbeperkingen bij ouder wordende werknemers, inburgeringscursussen ten koste van het gewone onderwijsbudget, gratis water (of wat dan ook) voor iedereen, kortom van positieve discriminatie. Er kan van vrijheid geen sprake zijn zolang er gediscrimineerd wordt. En positieve discriminatie is discriminatie.

    Dat zijn de echte vraagstukken die thuishoren op een libertarische site, niet het reactionaire geleuter van “ach wij arme katholieken mogen weer eens niet meedoen in het poengraaien”.

  5. De bovenstaande versie is een flink ingekorte versie van een opiniestuk, waarvan U de volledige tekst kan lezen op http://www.storme.be/buttiglione.html.

    Multatulison heeft blijkbaar niet ingezien dat het bij de hetze tegen Buttiglione wel degelijk om het probleem van de positieve discriminatie ging: Buttiglione verdedigde namelijk gelijke rechten voor iedereen, zodner onderscheid tussen categorieën. Hij werd aangevallen omdat hij tegen specifieke rechten voor homo’s was. Als Multatulison consequent was, zou hij Buttiglione steunen.

  6. Ik ben het geheel met de redering van de auteur van bovenstaand artikel eens, doch heb ik wat opmerkingen:

    1. Een scheiding van kerk en staat is (helaas) ongelijk aan een scheiding van kerk en politiek. De ruimte die liberale open samenlevingen en rechtstaten laten voor het praktiseren van een politieke stroming van een religie, zoals de politieke Islam in Iran en het politieke christendom in de VS leidt tot een beknotting van juist die vrijheden die liberale samenlevingen voorstaan.

    2. Nu heeft het christendom in Europa veel geleerd en is zij vaak (terecht) met geweld van de macht gehouden en uit de macht verwijderd. Doch is er nu een duidelijke tendens te zien waar het christendom zich toch weer in de macht probeert te nestelen. Dat zien we in Amerika, communiqués van het Vaticaan en ook in Europa. De hoofdpunt die hiervoor aangedragen wordt is de verwaarlozing van normen en waarden, absolute normen en waarden die vanuit religieus perspectief als waarheid worden gezien. De reden voor herintroducering en effectuering van deze normen en waarden ligt voor de hand, zij is een reactie op een grote concurrent op de onvrije oligopolische markt der religies, de politieke Islam. Deze religie maakt een grote vlucht door en is zich overal ter wereld aan het verspreiden al dan niet met geweld.

    3. De heer Buttiglione heeft in zijn gedrag vele malen aangetoond een regent te zijn van het politieke katholicisme en gedetermineerd te worden door zijn waarden, geïnspireerd op de waarden van de katholieke kerk. Doch zou hij de kans moeten krijgen te bewijzen dat hij zijn persoonlijke waarden en de waarden van de Europese Unie (c.q. Europese grondwet, wetgeving van de 25 lidstaten) niet gaat vermengen en bij besluitvorming in zijn functie zijn persoonlijke religieuze waarden tot politiek gaat maken. Doch is dat niet te controleren en zou het een inbreuk op zijn vrijheid van meningsvorming zijn dat te controleren. De heer Buttiglione heeft ook vrijheid van meningsuiting net als ieder ander mens op de wereld dat recht heeft, of zou moeten hebben. Mijn kritiek op de heer Buttiglione is dat hij zich schuldig maakt aan het praktiseren van politiek katholicisme wat een schending is van de scheiding van kerk en staat. Dat is een legitieme reden om hem af te wijzen als Eurocommissaris voor welk departement dan ook.

    4. Het is een schande dat de voorgestelde Europese Commissie niet via een democratisch proces is aangenomen of afgewezen. De democratie waar wij allen zoveel aan hechten is hierdoor de mond gesnoerd. Nu zullen we nooit weten wat het democratisch proces over deze kwestie gezegd zou hebben, zij zou de huidige discussies niet voorkomen hebben – en waarom zou zij dat moeten? – maar wel een bevredigend argument geschonken kunnen hebben aan alle partijen in deze kwestie namelijk: de democratie heeft gesproken, de heer Buttiglione mag deze functie wel/niet hebben.

    5. [quote] na de afschaffing van de keuzevrijheid in door antidiscriminatiewetten en van de vrijheid van meningsuiting door antiracismewetten.[/quote]
    De keuzevrijheid in de privé-verhoudingen is niet afgeschaft, de keuzevrijheid in het publieke, politieke domein wel, en terecht. De religieuze politieke bewegingen staan voor vrijwel alle zaken die het publieke en politieke domein zullen frustreren, vervuilen en uiteindelijk assimileren. Enige tolerantie hiervoor is dus niet op te brengen zolang deze bewegingen zich in het publieke en politieke domein verschansen. De vrijheid van meningsuiting is ook niet afgeschaft, daar de heer Buttiglione die mening mocht vormen, hebben, en uiten. Het trieste aan de zaak is dat dit niet in een democratische stemming van de controlerende macht is getoetst. Iedereen mag altijd, alles zeggen ook al zijn de meningen en uitspraken intolerant, religieus of antireligieus onderbouwd. Doch zullen de intolerante meningen ten aanzien van de rechtstaat uit het politieke domein geweerd dienen te worden of zij nu religieus of niet zijn.

  7. Het belangrijkste punt van mijn reactie is aan de auteur blijkbaar voorbijgegaan. Het zogenaamde democratisch proces van besluitvorming is niet iets wat met de inquisitie kan vergeleken worden. Ik gaf al aan dat Buttiglione het voordeel van de twijfel zou kunnen hebben genoten, mocht ik al EP zijn geweest.
    Als mens heb ik het moeilijk met het predikaat “consequent” in het aanschijn van een man die beweerdelijk voor gelijkberechtiging is en zich tegelijk verkneukelt omdat zoveel zondaars, na de flop van de Amerikaanse homohuwelijk referenda, het recht om te trouwen wordt ontzegd.

  8. Het komt mij toch echt onbegrijpelijk voor, dat de erkenning door de staat van het traditionele instituut “huwelijk” als echtverbintenis tussen man en vrouw, onder druk van zielepoterij dan wel van de beschuldiging van discriminatie wordt omgedoopt tot een instelling die kennelijk moet dienen als overheidsgarantie op een levensverzekering tussen twee mensen met fiscale en erfrechtelijke voordelen.

    Homofiele mensen worden nu positief gedicrimineerd ten koste van de belevers van godsdienstvrijheid.

    Het lijkt mij duidelijk, dat de tegenreligie niets anders is dan een collectivistische samenzwering tegen het natuurrecht.

  9. Waar slaat dat nou op, Harry? Het is geheel niet duidelijk.

    Leg uit hoe (de aanhangers van) het collectivisme zou(den) samenzweren en tegen wie. Samenzweren is een geheim verbond sluiten om een aanslag op een persoon of staat te beramen. Het natuurrecht is geen persoon noch staat. Zelfs een natuurrechtelijke staat is (vooralsnog) niet van deze wereld (om ene brave man te parafraseren).

    Ik kan me vergissen, maar ik vrees dat Harry het natuurrecht volstrekt verkeerd begrijpt als het normsysteem dat alleen ‘natuurlijk’ gedrag erkent en ‘tegennatuurlijk’ gedrag hooguit tolereert. Het natuurrecht daarentegen discrimineert niet, ook niet positief. Het natuurrecht is “geheel van bovenpositieve (niet door menselijke rechtsvormende wilsverklaring tot stand gebrachte) onveranderlijke, universele en per se geldende rechtsnormen die door de mens op a-priorische wijze uit (de) natuurlijke orde met behulp van de natuurlijke rede kunnen worden afgeleid” (van Eikema Hommes). De erkenning van overheidswege van een bepaalde levensvisie, religie, moraal, cultuur… of samenlevingsvorm is of zinloos of discriminerend. Alleen wanneer de wet zich ertoe beperkt te zeggen dat het huwelijk een vereniging is tussen man en vrouw, zonder daar verder rechten of plichten aan te verbinden, zou de wet de natuurrechtelijke en dus ook de libertarische toets doorstaan. Wanneer aan de groep gehuwden rechten worden toegekend die de niet-gehuwden niet genieten (of omgekeerd) dan strijdt de wet met het natuurrecht en mag hij niet worden ‘gehandhaafd’. Zo ook progressiviteit in de belastingtarieven, de minimale vertegenwoordiging van vrouwen in beleidsorganen, het verbod op druggebruik, het verbod op godslastering, de publieke financiering van kerkelijke of culturele instellingen, alsook iedere wetsbepaling die de zogenaamd zwakke burger op dwingende wijze beschermt tegen zichzelf of tegen de zogenaamd sterkere.

  10. Ook ik zie niet in dat invoering van het homohuwelijk de rechten van gelovigen zou aantasten. Worden gelovigen gedwongen om met iemand van hetzelfde geslacht te trouwen? Worden gelovigen verhinderd om te trouwen in de kerk? Worden kerken verplicht gesteld om ook het kerkelijk huwelijk open te stellen voor homo’s?

    Niets van dat alles.
    De staat dient neutraal te zijn en dus ook homo’s gelijke rechten te geven.
    Voor gelovigen voor wie het huwelijk een “heilig instituut” is staat nog altijd de kerk open om te trouwen.

Comments are closed.