Open grenzen, ook voor immigranten

De laatste decennia is het algemeen welzijn van de mens sneller verbeterd dan ooit tevoren. Het tegenovergestelde wordt zo vaak beweerd dat we het klakkeloos aannemen zonder zelfs maar naar de bewijzen te vragen. Zo is in één generatie het gemiddelde inkomen in ontwikkelingslanden verdubbeld. Het United Nations Development Programme berekende dat de armoede wereldwijd meer gedaald is in de laatste 50 jaar dan in de 500 jaar voordien. Het aantal van de allerarmsten – mensen met minder dan 1 dollar inkomen per dag – is volgens de Wereldbank met 200 miljoen gedaald in de laatste twee decennia. Ondertussen groeide de wereldbevolking met 1,5 miljard mensen! Er bestaan overtuigende argumenten dat door deze bevolkingstoename de afname van de armoede nog onderschat wordt.

Het BBP per hoofd in de ontwikkelingslanden als geheel (niet als individuele landen) groeide met 3,1 procent tussen 1980 en 2000, terwijl dit tussen 1960 en 1980 maar groeide met 2,1 procent. Open arme landen zijn bezig onze industriële revolutie aan het herhalen, maar nog veel sneller. Vanaf 1780 verdubbelde Engeland zijn rijkdom in 60 jaar. Honderd jaar later deed Zweden hetzelfde op 40 jaar tijd. Nog honderd jaar later had Zuid-Korea net iets meer dan 10 jaar nodig.

Twee factoren van de globalisering maken deze ongelofelijke ontwikkeling mogelijk: a) Internationale handel en investeringen zorgen ervoor dat concurrentie en productie stijgen en maken specialisatie mogelijk. En b) Globalisatie verhoogt de verspreiding van buitenlandse ideeën en technologie.

Dit is buitengewoon maar toch is het ook dikwijls de bron van kritiek tegen globalisatie en kapitalisme. Op korte termijn ziet het er niet goed uit. Specialisatie en technologisering betekenen dat we dingen op nieuwe en verbeterde manieren doen, maar houden ook in dat we de oude manieren moeten laten varen. Het eerste dat mensen zien zijn gesloten fabrieken en werklozen. Op lange termijn blijkt dat deze ontwikkeling creatief was. Het geld dat consumenten sparen door de hogere efficiëntie wordt gebruikt om nieuwe goederen te kopen, goederen die we ons vroeger niet konden veroorloven, maar ook een betere huisvesting, beter onderwijs en betere gezondheidszorg. En in deze sectoren vinden mensen dan opnieuw werk. Met minder werk kunnen we meer produceren en met hetzelfde werk kunnen we meer goederen en diensten krijgen. Op die manier worden de levensstandaarden verhoogd.

Het gaat om hetzelfde

Ik geef deze inleiding over de voordelen van globalisatie omdat ze direct te maken hebben met het probleem van immigratie. De twee voordelen van globalisatie, specialisatie en verspreiding van nieuwe ideeën en oplossingen, zijn ook de twee grootste voordelen van immigratie. Immigratie betekent dat buitenlanders naar onze landen komen en goederen en diensten produceren die we willen en zo concurrentie, productie en specialisatie doen toenemen.

De verspreiding van ideeën is een van de belangrijkste voordelen van immigratie. Openstaan voor immigratie betekent dat mensen met verschillende uitgangsposities en wereldvisies onze lang aanslepende problemen kunnen aanpakken en creatieve oplossingen kunnen vinden. Immigranten kunnen wat in onze cultuur leeft combineren met hun eigen tradities en wij autochtonen kunnen hetzelfde doen. Het is geen toeval dat de VS, de meest dynamische samenleving in de geschiedenis, gebouwd werd door immigranten. Ik denk aan het verhaal over de Amerikaanse historicus die de over de immigratiegeschiedenis naar de VS wou schrijven maar begreep dat het onmogelijk was om het onderwerp af te scheiden van de rest. Hij had geen keuze dan het uit te breiden naar de geschiedenis van de hele VS.

Uit onze lessen economie weten we dat vrij verkeer van productiefactoren noodzakelijk is om ervoor te zorgen dat kapitaal en productie in de particuliere sector terechtkomen waar ze de economie het meest voordelen verschaffen. Dit is belangrijk binnen een land maar het is nog interessanter tussen verschillende landen. Vrij verkeer van mensen betekent dat de belangrijkste productiefactor, menselijk kapitaal of arbeid, ook flexibel is. Toen men probeerde de extra rijkdom te meten die immigranten de Amerikaanse economie bezorgden kwam men op bedragen tussen 8 miljard en verschillende 100den miljarden dollars.

Het feit dat immigratie tot voordeel strekt is één van de weinige zaken waar bijna elke econoom mee akkoord gaat. We zien een consensus die loopt van John Kenneth Galbraith naar Alan Greenspan en Milton Friedman. Veel populaire bladen staan vijandig tegenover immigranten en asielzoekers maar serieuze kranten zoals the Wall Street Journal, Financial Times en The Economist zijn voorstander van meer openheid.

Velen gaan akkoord dat immigratie goed is voor consumenten, zij krijgen immers goedkopere goederen en diensten, maar wat met de arbeiders? Zullen immigranten onze jobs overnemen en worden wij allemaal werkloos? Dit is een wijdverspreide zorg – maar het is een fabeltje. Laten we opnieuw nadenken over de creatieve ontwikkeling die vrije handel meebrengt. Als de goederen goedkoper worden door een verhogen van de efficiëntie of door gastarbeiders kunnen consumenten geld sparen. Met deze koopkracht kunnen ze andere dingen kopen, luxegoederen, onderwijs, gezondheidszorg, etc. En in die sectoren zullen dan weer nieuwe jobs ontstaan.

Bovendien zijn immigranten niet enkel producenten maar ook consumenten die hun inkomen uitgeven. Ze vertegenwoordigen niet enkel een aanbod maar ook een vraag. Wie zal hun huizen bouwen, hun voedsel kweken en verkopen, hun telefoons en televisies maken, ervoor zorgen dat zij gezondheidszorg en hun kinderen onderwijs krijgen? Meer mensen als een probleem, een bron van werkloosheid zien is te vergelijken met het zien als de geboorte van meer kinderen als een probleem. Zolang lonen in verhouding blijven met het aantal mensen dat kan produceren, onze productiviteit, is er geen reden om aan te nemen dat dit tot meer werkloosheid zou leiden.

Maar tot nog toe heb ik enkel gezegd dat immigratie de werkloosheid in het gastland niet aantast. Dat is niet het hele verhaal, er is overtuigend bewijs dat hoe meer immigranten, hoe meer de werkloosheid daalt. Dit klinkt misschien vreemd maar is eigenlijk heel logisch. Veel jobs zijn afhankelijk voor hun voortbestaan van het voortbestaan van andere jobs. Je kan niet in een kantoor werken waar geen concierge is, je kan geen werk vinden als programmeur indien niemand hardware produceert, vrouwen kunnen niet gaan werken als er geen kinderopvang is, en ik kan geen boeken schrijven indien er geen uitgevers zijn.

In zijn intrigerend en provocerend boek over immigratie, Thinking the Unthinkable, heeft Nigel Harris de kledingindustrie in Los Angeles in de jaren ‘80 beschreven. De industrie breidde zich gigantisch uit en Los Angeles werd een magneet voor Amerikaanse designers, gespecialiseerde producenten van knopen, ritsen en garen, en dit schiep jobs voor managers, opzichters, verpakkers, vrachtwagenchauffeurs, enzovoort. Maar niets van dit alles zou gebeurd zijn zonder het harde intensieve werk van arbeiders. En dit werd gedaan door illegale immigranten uit Mexico. Hun jobs schiepen andere jobs. Hun immigratie verhoogde de vraag naar Amerikaanse arbeiders in de productie met de helft. Een van de redenen voor de hoge werkloosheid in Europa is dat we geen jobs hebben die andere jobs scheppen. Daarom is de zakenwereld aan het lobbyen bij de regeringen om de arbeidsmarkt te openen zodat immigranten jobs kunnen scheppen. De Confederation of Swedish Enterprise verklaart dat ongeveer 25.000 betrekkingen bleven openstaan door gebrek aan arbeiders.

Wij hebben mensen nodig

Ik geef toe dat de nood aan open immigratie mogelijk het sterkst is in landen die dunbevolkt zijn, zoals Zweden, en minder in een land als Nederland dat naar men mij vertelt het 13de meest bevolkte land ter wereld is. Dus wil ik u niet vertellen hoe u uw zaakjes moet regelen. Wij Zweden zijn meer dan tien keer minder bevolkt dan Nederland. Ik begrijp dus waarom sommigen het idee krijgen dat het land vol zit.

Maar Nederland deelt een probleem met Zweden en de rest van de wereld, en dat probleem wordt erger en erger. De Zweedse Eerste Minister Göran Persson legde onlangs het probleem van de toenemende vergrijzing uit: “we bevinden ons in een situatie waarin meer en meer mensen elk jaar ouder worden.” Dit is natuurlijk al waar zolang de mensheid bestaat. Maar wat écht nieuw is, is dat de EU-landen zwaar in de problemen raken door de dalende geboortecijfers en de groeiende vergrijzing. Spanje en Italië zullen tegen 2050 een kwart van hun bevolking verliezen. Vandaag hebben wij 35 gepensioneerden per 100 werkenden in de EU, in 2050 zullen we 75 gepensioneerden hebben per 100 werkenden. De gemiddelde leeftijd zal 53 jaar zijn. Meer immigratie kan dus beschouwd worden als een noodzaak om onze economie leefbaar te houden en een sociale zekerheid te verzekeren voor de volgende generatie.

Het United Nations Population Fund (UNFPA) schat dat om de bevolking in de EU tot 2050 op zijn huidig niveau te houden, er jaarlijks 1,6 miljoen immigranten moeten bijkomen. Om een stabiel evenwicht te krijgen tussen werkenden en gepensioneerden zou de EU elk jaar zelfs 13,5 miljoen immigranten moeten binnenlaten! Immigratie alleen kan het structurele probleem van onze sociale zekerheid, pensioenen en lage tewerkstelling niet oplossen, maar een instroom van gastarbeiders zou het overschakelen naar een alternatief systeem dat verschillende hervormers hebben voorgesteld wel vergemakkelijken.
De kundigheid om mensen uit het buitenland aan te trekken zal beslissen welke economieën zullen groeien en welke zullen stagneren. De uitdaging is het aantrekken van gastarbeiders, niet het wegjagen. Het probleem zal niet zozeer zijn om jobs voor de mensen te vinden maar mensen voor de jobs.

Vandaag zien we iets wat ikzelf de ‘schreeuw om vaardigheden’ noem. Overheden proberen getalenteerde en opgeleide mensen met bepaalde vaardigheden te laten immigreren. We zien dit van Canada en de VS over Duitsland en Groot-Brittannië tot Zuid Korea en Japan. Ze hebben de mensen nodig. Een goed voorbeeld hiervan was wanneer de Eerste Miniter van Singapore een IT-bedrijf bezocht in Indië en van de gelegenheid gebruikmaakte om te proberen het personeel te overtuigen voor hem te komen werken. Dat is niet echt subtiel of beleefd. Het is alsof u bij een vriend wordt uitgenodigd voor het diner en zijn vrouw probeert te versieren.

Dit is een paradox. Aan de ene kant proberen overheden om de mensen met vaardigheden te rekruteren, aan de andere kant maken ze het alsmaar moeilijker voor asielzoekers om hun landen binnen te komen. Het resultaat is dat immigranten verstikken in containers, dat lijken van asielzoekers voor de zuidkusten van Europa dobberen, het gevolg van steeds wanhopiger pogingen om hier te komen. Een Zweedse krant gaf hierop commentaar met een illustratie. Een boot van de Kustwacht had verschillende vluchtelingen opgemerkt in het donkere water, die wanhopig probeerden te blijven drijven. In plaats van hen te redden nam de verantwoordelijke van de Kustwacht een megafoon en vroeg: “Is iemand van u een programmeur?”.

Deze moreel verwerpelijke pogingen om sommigen te rekruteren en anderen weg te houden, en zo enkel de besten binnen te laten, zal volgens mij falen. Het is een nieuwe poging om de economie te centraliseren en te controleren. Overheden denken dat ze de arbeidsmarkt kunnen vormen en manipuleren. Zo werkt een economie niet. De overheid weet niet welk soort arbeiders we over enkele jaren zullen nodig hebben of welk potentieel mensen hebben door gewoon naar hun officiële vaardigheden te kijken. En de mensen die de beste redenen hebben om dit te ontdekken staan ook het dichtst bij de informatie. Het zijn de zakenwereld en de immigranten.

Bovendien hebben we ook de ongeschoolde arbeiders nodig. Bijvoorbeeld om die jobs te doen die onze eigen bevolking niet wil doen. Wanneer wij allemaal oud en ziek zijn zullen de diensten die we nodig hebben niet worden verzorgd door software programmeurs uit Indië. En zoals Nigel Harris opmerkte, zullen we ongeschoolde arbeiders nodig hebben om de IT-specialisten te overtuigen om te komen. Indien ze in Indië chauffeurs, loopjongens, kindermeisjes, meiden en tuinmannen kunnen betalen, waarom zouden ze dan naar de VS of Europa komen waar ze dit niet zouden kunnen betalen, zelfs indien hun lonen sterk verhoogd werden? Dergelijke diensten zijn hier evenzeer nodig.

Dit wil niet zeggen dat iedereen permanent in onze landen zou moeten wonen. Integendeel zelfs. Eén van de grootste problemen met immigratiebeperking is dat het mensen dwingt om hier permanent te komen wonen. Terwijl velen juist tijdelijk in onze landen willen werken. Traditionele immigratie betekende dat buitenlandse arbeiders hier kwamen werken wanneer er een vraag naar arbeid was en terug naar huis gingen in een recessie. Maar sinds 1960 begonnen we immigratie te beperken en sindsdien is dat niet langer mogelijk. Buitenlandse arbeiders moesten hier blijven wonen zelfs wanneer er werkloosheid was omdat ze niet zeker waren dat ze zouden kunnen terugkeren wanneer er opnieuw een vraag naar arbeid was. Daarom faalde het ‘gastarbeidersysteem’ bijna overal. Zonder de vrijheid om in dat land te werken wanneer ze daar zelf voor kozen, probeerden ze permanente verblijfsvergunningen te krijgen.

Maar de meeste mensen willen hun vaderland, familie en buren niet verlaten. Indien ze de vrijheid hadden om te komen en te gaan zouden de meesten hier slechts tijdelijk wonen. In deze tijden van beter en goedkoper transport is dit perfect mogelijk. Een studie over Mexicanen die seizoensarbeid verrichten in de VS toonde aan dat enkel een vijfde van hen in de VS wilde blijven na de oogst. Maar hardere controles maakte het onmogelijk om vrij de grenzen over te steken en ze bleven in de VS na de lange moeilijke reis. Daarom wil de Mexicaanse overheid een amnestie voor illegale immigranten in de VS. Ze willen hen terug en daarvoor moeten ze zich veilig voelen als ze de grens oversteken.

Braindrain

Goed, zeggen velen, wij halen voordeel uit immigratie, we krijgen nieuwe ideeën, meer productie, meer jobs, goedkopere goederen en betere diensten. Maar wie krijgt de keerzijde van de medaille te zien? Waarschijnlijk de landen waar de immigranten uit wegtrekken zeggen sommigen. Arme landen verliezen hun meest intelligente, meest vaardige mensen, en dat zijn juist de mensen die deze landen hard nodig hebben om zich te ontwikkelen en te groeien. Het resultaat is braindrain.

Als een klassiek-liberaal ben ik hier principieel niet mee akkoord. Individuen zijn niet het eigendom van hun staten, ze zijn geen werkmiddelen voor de doelen van hun maatschappij. Individuen zijn doelen op zichzelf. En indien een staat haar mensen vrijheid ontzegd zodat ze moeten migreren om een goed en productief leven te leiden vind ik dat de staat moet veranderen, niet het individu.

Dit is het basisargument voor de vrijheid van verkeer: de vrijheid van het individu om zijn eigen leven te kiezen. Mensen zouden de vrijheid moeten krijgen om hun eigen land te verlaten en ergens anders te gaan zoeken naar wat zij willen in hun leven. Het Westen bekritiseerde terecht de communistische staten die hun burgers niet lieten migreren. Nu ze dat al zo’n 15 jaar mogen wordt het dan niet tijd dat wij hen onze landen binnenlaten?

Maar er zijn ook praktische argumenten tegen het argument braindrain. Wanneer mensen hun land verlaten haalt het land daar dikwijls ook voordeel uit. Hiervoor zijn verschillende redenen. Een ervan is dat de mogelijkheid om het land te verlaten en een hoger inkomen te krijgen ervoor zal zorgen dat meer mensen hogere studies zullen aanvatten. Aangezien niet iedereen weggat zal het aantal opgeleiden juist stijgen. Bovendien gaan veel mensen uiteindelijk terug naar hun land met vaardigheden en ideeën die de maatschappij verbeteren. Handels- en zakenbanden tusen landen die arbeiders importeren en exporteren komen er ook beter uit. Een studie in Canada in de jaren 1980 toonde aan dat indien het aantal immigranten van een bepaald land met 10 procent steeg, de export naar dat land met 1 procent steeg en de import uit dat land met 3 procent.

Bovendien helpen immigranten de economie van hun vroegere thuisland enorm door wat ze terugsturen. De meeste mensen gaan ermee akkoord dat arme landen voordeel hebben van vrije handel zodat ze geld kunnen verdienen aan export. Arbeid gerelateerde emigratie werkt net zo, met als enig verschil dat ze het werk in aan ander land doen, maar het geld wordt op dezelfde manier terug naar huis gestuurd. Volgens de Wereldbank zenden buitenlandse arbeiders elk jaar 70 miljard dollar naar vrienden en familieleden. En het echte cijfer kan veel hoger zijn aangezien een groot deel ervan via informele kanalen wordt verzonden. Sommige studies suggereren 200 miljard dollar, jaarlijks. Dit is viermaal meer dan alle westerse landen elk jaar in ontwikkelingssamenwerking investeren.

In 1985 zei de Fillipijnse Minister van Arbeid: “Overseas employment has built more homes, sent more children of the poor to college and established more business enterprises than all the other programmes of the government put together.”

Dit terugsturen van geld verhoogt de koopkracht van arme landen en helpt zo landbouw en industrie, en kan geïnvesteerd worden in betere productie. Zo stimuleert het de groei van de hele economie. Arbeid gerelateerde migratie zou één van de meest efficiënte manieren kunnen zijn om de wereldarmoede globaal te overwinnen.

De welvaartstaat

Indien we de opening van de arbeidsmarkt willen laten slagen moeten we twee belangrijke uitdagingen overwinnen. Het is niet mijn doel om deze problemen hier en nu op te lossen, ik denk niet dat iemand dat kan, maar ik wil enkel op enkele mogelijke antwoorden wijzen die we verder moeten ontwikkelen. De eerste uitdaging is om niet alleen de barrières aan de grenzen te laten verdwijnen maar ook om onze interne barrières tegen integratie weg te werken. Ik heb het over de regels die het moeilijk maken om de arbeidsmarkt binnen te komen, de welvaartssystemen en de belastingen die het moeilijk maken om in je levensonderhoud te voorzien, de bureaucratie die het moeilijk maakt om een zaak op te starten. Ik stel niet voor dat mensen hier moeten komen wonen op kosten van de belastingbetaler maar dat ze dat doen met hun eigen middelen of die van hun familie.

Indien je naar de EU komt met een lage opleiding en de taal niet kent, en jou niet wordt toegestaan om te concurreren met lagere lonen en andere arbeidsvoorwaarden krijg je minder kansen. En indien het moeilijk is om je te ontslaan zullen mensen het niet aandurven om je aan te nemen. In deze gevallen is het makkeljk om afhankelijk te worden van de sociale zekerheid, wat het initiatief en zelfvertrouwen afbreekt. Veel asielzoekers mogen niet werken maar worden onmiddellijk afhankelijk van wat de overheid hen geeft. Hierdoor ziet de bevolking hen als parasieten en dit werkt racisme in de hand. In dit geval is het veel beter om hen onmiddellijk deel te laten uitmaken van de arbeidsmarkt met een lager loon dat stijgt naargelang je ervaring krijgt. In een gezonde economie zorgen lage startlonen niet noodzakelijk voor een algemene verlaging van nettolonen omdat ze er ook voor zorgen dat de prijs van de goederen en diensten die we verbruiken laag blijft.

Interessant is dat het verschil tussen het aantal werkenden dat geboren is in westerse landen en buitenlanders het kleinst is in landen zoals de VS en Canada, groter is in Frankrijk en Spanje en het grootst is in Zweden en Finland. Hier zijn veel redenen voor maar een correlatie is dat de VS en Canada, volgens het International Economic Freedom of het World Project, nummer 3 en 13 zijn van de meest gederegulariseerde arbeidsmarkten ter wereld. Spanje en Frankrijk zijn nummer 40 en 41 op diezelfde lijst en Finland en Zweden, de landen met de hoogste werkloosheid voor allochtonen, staan op nummer 77 en 78. Erger dan Venezuela en net één positie hoger dan Paraguay.

Ik geloof dat immigratie de problemen van onze welvaartstaat veel zichtbaarder maakt. Onze gereguleerde welvaartstaat gaat er vanuit dat één systeem voor iedereen werkt. Dat is niet zo. Dit wordt nog duidelijker wanneer mensen uit een totaal verschillende cultuur eraan onderworpen worden. Ik ben op dit moment bezig een zaak op te starten maar heb problemen om alle regels en formulieren te begrijpen. Hoe kan een lager opgeleide immigrant met een beperkte kennis van de taal dat dan doen? En veel van onze sociale zekerheidssystemen zijn niet voldoende gelieerd aan werk en sparen. Het huidige systeem bestaat op maat van een kleine homogene bevolking met een protestantse arbeidsethiek, maar hoe werkt het bij een heterogene bevolking met verschillende visies op moraal en werk? Immigratie maakt binnenlandse hervormingen en liberaliseringen nog noodzakelijker.

Moslimwaarden

De tweede grote uitdaging is het risico op het botsen van culturen. Ik heb het niet specifiek over het risico dat culturele verscheidenheid, vijandigheid en geweld in onze straten zal veroorzaken. Volgens mij is dat risico overschat omwille van de impact van de media. Maar het geweld tussen verschillende etnische groepen kan niet vergeleken worden met het geweld tussen supporters bij bijna elke voetbalmatch of het geweld dat we zien bij protesten tegen bijeenkomsten van de WTO of de Wereldbank.

Het is een probleem, maar ik denk dat het te maken heeft met een gebrek aan integratie dat door latere generaties wordt opgelost wanneer culturen zich vermengen. Het is symptomatisch dat vijandigheid en geweld altijd het ernstigst zijn waar er weinig immigranten zijn en die er ook nog gans anders uitzien dan de homogene bevolking. Raciaal geweld is het ergst in het oosten van Duitsland, niet in het westen van Duitsland. En over het algemeen is het risico van geweld en burgeroorlog niet het ergst in heterogene bevolkingen maar in landen waar twee grote etnische groepen zijn, waar de verschillen klaar worden uitgebuit door politici en machtswellustelingen. Trouwens, het enige echt etnisch homogene land in Afrika is Somalië. Niet bepaald het meest vredevolle deel van het continent.

Nee, ik denk eerder aan de veel belangrijker vraag of er een risico is dat immigranten met sterk verschillende waarden een bedreiging vormen voor de liberale maatschappij? Zullen we een grote instroom hebben van mensen die de waarden van de Verlichting, secularisatie, gelijkheid en tolerantie niet delen? De populistische Nederlandse politicus Pim Fortuyn stelde dit probleem aan de kaak en veel Nederlanders bleken dit risico als ernstig te beschouwen. Dit was geen racisme, het was en is een zeer terechte bezorgdheid. We moeten ons hier ernstig mee bezighouden.

Om het probleem te begrijpen moeten we onszelf eerst en vooral afvragen of onze maatschappijen minder liberaal worden door immigratie. Meer specifiek, resulteert de aanwezigheid van ongeveer 12 à 15 miljoen Moslims in de EU in een overname van de onderdrukking van vrouwen die zo alomtegenwoordig is in Moslimlanden?

Mijn antwoord is nee. Tot nog toe wijst niets erop dat onze maatschappij meer onderdrukkend werkt, onze wetten worden niet minder tolerant maar blijven even sterk de gelijkwaardigheid verdedigen. Ik zou zelfs het tegenovergestelde zeggen. Het is waar dat de familiestructuur van moslimfamilies autoritairder en patriarchaler is dan de onze, maar dat zou ook zo geweest zijn indien ze nooit hun thuisland hadden verlaten. En hier kunnen we een deel daarvan écht ondermijnen door onze culturele en juridische invloeden.

De grote meerderheid van moslims in de EU zijn hardwerkende niet-fundamentalisten die de wet respecteren en niet eens meer naar de moskee gaan. De islam is niet incompatibel met westerse samenlevingen. Religieus fundamentalisme en traditionalisme is dat wél. En dat was het christendom ook voor de modernisatie en secularisatie. Onze eigen maatschappijen zijn pas onlangs liberaal geworden. Vrouwen kregen pas het recht om te stemmen in de eerste helft van de 20ste eeuw en in Frankrijk was het vrouwen tot 45 jaar geleden niet toegelaten om cheques te tekenen. In Zweden was het niet illegaal voor een man om zijn vrouw te verkrachten tot 1965.

We moeten er dus naar streven dat de islam door dezelfde secularisatie en modernisatie gaat waar wij zijn doorgegaan om de religie te scheiden van de staat. Ik denk dat moslim-immigratie hieraan bijdraagt. Niet enkel omdat Moslims in het westen een natuurlijke interesse hebben in de tolerantie van de niet-islamitische samenleving waarin zij leven. Maar ook omdat het meest creatieve denken en de nieuwe interpretatie van de islam nu van moslims in het westen komt. De verandering van de leer, die in moslimlanden verboden is, gaat hier verder. Het kan een meer seculiere en tolerante vorm van de islam creëren die de moslimlanden ook zou kunnen beïnvloeden. Bovendien bouwt het een sterkere band tussen moslims en het westen waardoor religieuze conflicten op grote schaal onwaarschijnlijk worden. Het zijn niet onze genen die onze maatschappijen sterk maken maar wel onze ideeën. Indien we ervoor kunnen zorgen dat mensen met verschillende achtergronden en uit verschillende etniën die ideeën delen, zoveel te beter.

Het is waar dat er mensen zijn die aangetrokken worden door de fundamentalistische leer, de doctrines van haat en terrorisme. In dat geval is het voor ons noodzakelijk om onze waarden te verdedigen. Zoals Karl Popper al zei: tolerantie tegenover de intoleranten is de vernietigers van de open samenleving helpen. De oproep tot geweld door de eenogige sjeik in de Finsbury Park Mosque in Londen en de terroristische cellen binnen het Islamic Cultural Institute in Milaan zouden nooit getolereerd zijn indien ze neonazi’s waren geweest. En dat geldt misschien ook voor de gewelddadige preken van enkele van de imams uit de grote Nederlandse steden. Omwille van politiek correcte redenen staan we toe dat sommige mensen haat en moord prediken uit religieuze redenen. Het is tijd dat onze liberale maatschappij stopt zich te verontschuldigen, wat zelfvertrouwen krijgt en verkondigt dat tolerantie en vrijheid onze weg is, en dat deze die dit willen vernietigen niet getolereerd mogen worden.

Het probleem is misschien dat we onze eigen westerse waarden niet beseffen. Liberale verlichtingswaarden zijn van binnenuit ondermijnd in onze eigen landen. Enkele post-moderne denkers over multiculturalisme vinden dat we onze waarden niet mogen opleggen aan andere landen. Sommigen stellen zelfs voor dat we het besnijden van vrouwen en gedwongen huwelijken moeten tolereren en wat milder moeten staan tegenover moord omwille van eer wanneer dochters hun vaders niet gehoorzamen. Zij die zeggen dat het verkeerd is om onze waarden op te dringen spreken zichzelf tegen, aangezien zij hierdoor beweren exact te weten welke morele regels we allemaal moeten volgen. Maar nog belangrijker is dat het idee dat we onze waarden niet mogen opleggen bizar is. Natuurlijk moeten we dat wel doen. We zouden iedereen moeten dwingen om elk ander menselijk wezen als een vrij en autonoom individu te behandelen, met dezelfde rechten als hijzelf heeft. Dat is de wet van een liberale open maatschappij, en dat is wat de meest creatieve en humane maatschappijen in de geschiedenis hebben geschapen. Iedereen die van deze maatschappij wil genieten moet zich eraan conformeren. Indien een bepaalde religie of traditie daar tegen ingaat, dan is dat pech voor die religie en traditie. Dit uitleggen is altijd een zaak geweest voor ons liberalen en we moeten dat ook in dit debat doen.

Om samen te vatten, immigratie is voordelig voor de immigranten, het thuisland en het gastland. En de voordelen zullen voor allen blijven groeien wanneer de vraag naar arbeiders in ontwikkelingslanden groeit zoals vandaag het geval is. Open grenzen zouden het makkelijker maken voor mensen om in andere landen te werken, zonder gedwongen te worden om zich er te vestigen. De politie zou moeten ophouden normale mensen die gewoon een goed en productief leven nastreven op te jagen. In de plaats daarvan zouden ze zich moeten concentreren op de échte problemen van de grenzen, namelijk die van terroristen en criminelen en de mensenhandel in vrouwen en kinderen. Die misdaadsyndicaten met hun vaardigheid om illegaal de grenzen over te steken, profiteren van de controles, net zoals de maffia en haar smokkel in de VS werd geboren toen alcohol werd verboden.

En bovendien moet we slagen met ons integratiebeleid door hervormingen van de welvaartstaat, markthervormingen en open arbeidsmarkten en een hard gevecht voor onze eigen liberale waarden. Wat we ook denken van de problemen, het is te laat om de grenzen te sluiten. We moeten slagen in de integratie met modernisatie en secularisatie. We hebben nu al misschien 15 miljoen moslims in de EU, meer dan 2 procent van de Nederlanders zijn moslims. In Zweden is dat 4 procent, in Frankrijk 7 procent. Indien we de grenzen sluiten, indien we deze belangrijke minderheid isoleren, riskeren we wrok tussen verschillende etnische en religieuze groepen te scheppen. Enkel de fundamentalisten winnen daarbij. In dat geval zouden we binnen enkele jaren terugkijken op deze tijden als de goede oude tijd.

Dit artikel verscheen eerder op de website van Nova Civitas.