De stichting Eurotransplant in Leiden is de orgaanbank van de ziekenhuizen in ondermeer…
De stichting Eurotransplant in Leiden is de orgaanbank van de ziekenhuizen in ondermeer Nederland. Ze kwam kort geleden in het nieuws door te eisen dat de regering de opduikende commerciële handel in levende menselijke organen strafrechtelijk zou verbieden. Dat verbod dient, volgens medisch directeur dr. Guido Persijn, te worden opgenomen in de wet op de orgaantransplantaties, die thans in voorbereiding is (1). Dr. Persijn brandmerkt zijn commerciële concurrenten als ethisch en moreel gezien verwerpelijk. Als de regering niet tussenkomt, zullen de arme sloebers immers de dupe worden van die handel die speciaal voor de rijken werd opgezet.
De aanleiding van dr. Persijn’s uitlatingen waren kleine advertenties in enkele regionale dagbladen voor het afstaan van een nier tegen een honorarium van 80.000 Duitse marken. Deze advertenties werden geplaatst door het Hengelose bemiddelings- en adviesbureau R. Oude Groote Beverborg in opdracht van een in Karlsruhe gevestigde commerciële instelling. ROGB beweert circa 600 reacties te hebben ontvangen van mensen die “serieus zijn geïnteresseerd in het afstaan van een nier”.
Een Twents echtpaar heeft bij de gemeentepolitie aangifte gedaan. De man en de vrouw verklaarden dat volgens het contract de donors de orgaanhandelaar een eenmalig bedrag van f 132,50 moesten betalen voor het eerste doktersconsult, administratiekosten en diverse bedrijfskosten. Bij medische goedkeuring van de kandidaat zouden alle vervolgkosten – zoals een uitgebreid onderzoek in Duitsland en nieruitname in een privé-kliniek in Londen – voor rekening van de ontvanger komen (2).
Maar zolang de nieuwe wet op de orgaantransplantaties niet aangenomen is, zijn dergelijke civielrechtelijke overeenkomsten tussen burgers niet verboden. Het is een eigen beslissing van elk. Dit is precies wat Eurotransplant dwars ligt. Het gratis aanbod van menselijke donororganen voor transplantatie is in diezelfde periode immers sterk gedaald. Marijke van Gurp van het Academisch Ziekenhuis Leiden verklaarde bijvoorbeeld “nog nooit zoveel weigeringen” door familieleden van overleden kandidaat-donors te hebben meegemaakt (3). Dr. Persijn denkt daar iets aan te doen door de concurrentie van commerciële instellingen te laten verbieden.
Hiermede bewijst Guido Persijn een gewetenloze man te zijn. Voor de nierpatiënten die niet willen of kunnen wachten totdat zich een voor hen geschikte donornier aandient en die bereid zijn voor een nier te betalen, biedt hij inderdaad geen oplossing. Behalve demagogische prietpraat over rijken en armen. Het probleem van de armoede in de wereld heeft echter niets te doen met de geneeskunde. Als dr. Persijn vreest dat arme sloebers niet aan hun trekken komen bij commerciële dienstverlening, verhindert niemand hem een deel van zijn inkomen te gebruiken om die mensen te helpen of hiervoor een stichting op te zetten. Maar blijkbaar wil hij zelfs niets voor de armen doen. Hij verkiest dat de overheid zijn medeburgers dwingt hier iets aan te doen. Anderzijds verklaart dr. Persijn niet waarom een arme geen nier zou mogen verkopen, terwijl hij wel zijn gezondheid mag schaden door vuil en ongezond werk? Denkt hij dat hij alleen slim genoeg is om zich te realiseren dat het uitnemen van een nier een ingrijpende operatie inhoudt met mogelijk grote complicaties, zoals infecties en soms zelfs tot de dood kan leiden? Dat er na uitname nog slechts één nier overblijft? Zijn argument dat een orgaan tegen betaling afstaan ethisch bedenkelijk zou zijn, is even vals. Het opleggen van een maximumprijs beperkt steeds het aanbod. Een huurprijzenstop leidt tot woningschaarste. Het verbod afstand van organen te vergoeden, leidt tot organenschaarste en bijgevolg tot de dood van tientallen nierpatiënten. De commerciële handel is dus veel ethischer dan wat hij voorstelt. Maar waarom zou dr. Persijn enig medelijden hebben met nierpatiënten, zolang het monopolie van zijn orgaanbank door de Nederlandse regering wordt afgeschermd?
1. René Steenhorst, Handel in nieren steekt de kop op, in: De Telegraaf 13 juli 1989, p.3.
2. Idem
3. De Telegraaf, 20 juli 1989, p.3.