De fysiotherapie in Nederland 1982

Fysiotherapie omvat een groot aantal behandelingsmogelijkheden voor meer of minder ernstig…

Fysiotherapie omvat een groot aantal behandelingsmogelijkheden voor meer of minder ernstig zieke mensen en tegenwoordig ook dieren. Enkele behandelingsmogelijkheden zijn massage, oefentherapie, elektrotherapie, hoogfrequente therapie, ultrageluid, ultraviolet, infrarood, warme/koude pakkingen en warme baden. Mensen met allerlei aandoeningen kunnen behandeld worden met als doel genezing, verbetering of het handhaven van de status-quo. In de praktijk betekent dit dat fysiotherapeuten veel patiënten zodanig kunnen behandelen dat deze patiënten weer in staat zullen zijn hun normale leven te hervatten zonder afhankelijk te zijn van anderen.

Ik heb dit beroep nu ruim dertig jaar uitgeoefend en heb van nabij meegemaakt hoe we langzamerhand een volwaardige plaats binnen de gezondheidszorg hebben veroverd. Let wel veroverd, en niet gekregen!

Gedurende de laatste jaren is er echter een kentering gekomen in deze ontwikkeling. Het werd duidelijk dat door allerlei omstandigheden de gehele gezondheidszorg een te groot deel van ons nationale inkomen kostte. Een analoge ontwikkeling heeft plaatsgevonden in andere landen. Vrijwel zeker is deze veroorzaakt door een uitspraak van de Wereldgezondheidsraad. De definitie van gezondheid luidt volgens deze raad “een toestand van volstrekt lichamelijk, geestelijk en sociaal welbevinden”. Ieder kan na enig nadenken begrijpen dat het streven naar een dergelijke toestand grote financiële offers van de mensen vraagt terwijl die toestand onbereikbaar is.

Maar dankzij deze uitspraak heeft bijna iedereen jarenlang gemeend dat elk offer gebracht moest worden om “gezondheid” te verkrijgen. “Elk offer” zolang de patiënt zelf dat niet hoefde te brengen. De ziekenfondsen en de verzekeringsmaatschappijen betaalden wel! De mensen mochten net zo gek doen als ze zelf wilden. Denk maar aan alles wat teveel genuttigd wordt en aan volslagen onverantwoord gedrag in het verkeer! “Vrijheid voor jezelf,” zonder te denken aan de “vrijheid van de ander,” die daardoor beperkt wordt.

Maar, terug naar de fysiotherapie. In plaats van te bezuinigen op alle fronten, bijvoorbeeld door een eigen bijdrage in te voeren voor alle behandelingen in en buiten de ziekenhuizen, of, zoals dat tegenwoordig heet, in de intra- en in de extramurale gezondheidszorg, durfde de regering slechts enkele groepen aan te pakken: fysiotherapeuten, kraamzorg en taxivervoer voor zieken. Het argument luidde: “Er dreigt een overconsumptie van fysiotherapeutische behandelingen”. Nota Bene! Na jaren van wachtlijsten van drie tot zes maanden, was er eindelijk een normale toestand ontstaan. Wel dreigde er een overschot aan fysiotherapeuten te komen. In 1976 was in een rapport de regering geadviseerd de opleidingen voor fysiotherapeuten niet onbeperkt hun gang te laten gaan. Deze opleidingen worden, zoals bijna elke vorm van onderwijs, gesubsidieerd. De rapporten werden echter duidelijk ter zijde geschoven.

In 1979 moest en zou de V.N.Z. (Vereniging van Nederlandse Ziekenfondsen) een nieuwe modelovereenkomst voor de contracten tussen ziekenfondsen en fysiotherapeuten doordrukken. Wie niet tekende werd het oude contract opgezegd en mocht geen patiënten meer voor rekening van het ziekenfonds behandelen. Deze modelovereenkomst vergde voorts veel administratieve handelingen, zowel voor de fysiotherapeuten als voor de ziekenfondsen. Nu, in 1982, heeft de V.N.Z. haar leden geadviseerd alle bestaande contracten per 1 januari 1983 op te zeggen omdat de organisaties van fysiotherapeuten, de N.V.V.F. (Nederlandse Vereniging van Vrijgevestigde Fysiotherapeuten) en het N.G.F. (Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie) niet ja en amen zeggen op de voorstellen van het V.N.Z. voor een nieuwe modelovereenkomst. Volgens de V.N.Z. geeft de huidige overeenkomst niet voldoende mogelijkheden voor controle. De V.N.Z. vindt nu, dat één tarief per zitting moet worden berekend, ongeacht welke behandelingen gegeven worden. Voorts vindt de V.N.Z. dat er drie patiënten per uur behandeld kunnen worden in plaats van twee, zoals nu gebruikelijk en verantwoord is. Tijdens allerlei besprekingen met de N.V.V.F. en het N.G.F. wordt steeds het argument gebruikt dat er fysiotherapeuten zijn die meer naar hun inkomen kijken dan naar het welzijn van hun patiënten. De ziekenfondsen beschouwen zichzelf als bewakers van de kwaliteit maar door deze maatregelen wordt de kwaliteit van de behandelingen zeker verlaagd!

In februari 1982 is artikel 47 sub 3 van de Ziekenfondswet veranderd in die zin, dat de ziekenfondsen niet langer verplicht zijn een contract te sluiten met een fysiotherapeut die zich ergens wil vestigen. Het resultaat is dat bijna alle ziekenfondsen besloten hebben geen nieuwe overeenkomsten met fysiotherapeuten te sluiten. Een oneigenlijke vorm van vestigingsbeleid die bovendien een gezonde concurrentie uitsluit.

Sinds 1 januari 1979 zijn de tarieven voor behandeling van particuliere patiënten bevroren, d.w.z. de gevestigde fysiotherapeuten mochten hun tarieven niet verhogen. Maar iedereen die zich vestigde kon rekenen wat hij wilde. Zo ontstond er een grote variatie aan tarieven die overigens, gezien de hoge investeringskosten en de huidige rente, heus wel verantwoord was. Op 30 september 1981 stelde de minister van Economische Zaken nieuwe tarieven vast, zonder dat daarover overleg was gevoerd. Vanaf 1 januari 1982 zouden deze tarieven in overleg bepaald moeten worden in het kader van de nieuwe wet Tarieven Gezondheidszorg, maar daarop kon niet worden gewacht. Het resultaat is dat fysiotherapeuten die zich de laatste jaren gevestigd hebben zich niet kunnen handhaven.

Vanaf 1 april 1980 mogen ziekenfondspatiënten niet langer dan 12 maal een gecombineerde behandeling ontvangen. “Gecombineerd” wil zeggen twee of meer verschillende vormen van therapie per keer. Indien het beslist medisch noodzakelijk is én dit door uitgebreide rapportage naar genoegen aannemelijk gemaakt kan worden tegenover de adviserende geneeskundige van het ziekenfonds, kan deze dokter een groter aantal gecombineerde behandelingen toestaan. Sommige ziekenfondsen volgen deze uitzonderingsmogelijkheid op, anderen niet of slechts zelden.

De laatste schitterende regeling is het vaststellen van een zogenaamd aanvaardbaar inkomen voor diverse groepen werkers in de gezondheidszorg en dan niet te vergeten het sluiten van een aantal ziekenhuizen. De intramurale gezondheidszorg is te duur en dus moet er meer extramuraal worden gedaan. Maar ook de extramurale gezondheidszorg moet beperkt worden. Hoe valt dit alles te rijmen?

En zo worden er uren verleuterd, massa’s papieren volgeschreven en worden er onderhandelingen gevoerd waarbij de visie van de heren ambtenaren prevaleert. Als je durft te beweren dat particuliere patiënten die voor allerlei behandelingen een deel van de rekening zelf moeten betalen meer hun best doen om beter te worden, wordt je scheef aangekeken alsof je een onzedelijke opmerking hebt gemaakt.

Dit is slechts een greep uit de problemen waar wij mee te maken hebben. Zo gaat het in Nederland. Kleine groepen van zelfstandige ondernemers, zoals fysiotherapeuten, wordt het leven en werken onmogelijk gemaakt door de verstikkende maatregelen van de overheid!